ولور

دا په لاندي ډول ځيني هغه اساسی دینی معلومات وو چې مسلمان والدين او د ښځو او نارینه وو أقرباء او أولياء الأمور باید د خپلوي او رشتې له جوړولو څخه مخکي ورباندي خبر وي ، هم د اواز که یو خوک درشتې د جوړولو په وخت کې دا نکات په مخلصانه نیت سره په پام کې ونیسي ، حق به یي حقدار ته رسولى ري اور الله تعالی به ورڅخه راضی وي او په کوم کار کی چی د الله تعالی رضا شامله وي د هغه کار نتایج تسلی بښونکی وي ، زړونه ورباندي باليمن وي او همېشتۍ نېکمرغی تضمین کوي او که يو مسلمان په مختلفو پلمورلکه چې وایي له جهانه روزه خو له نرخه بي مه رزه) اسلامی ارزښتونه شاته غورځوي او یا خپله لاس تنګي او ضرورتونه او یا مروج دودونه بهانه گرزري به الله تعالی به بی دروژي وسان او کارساز عقيده كمزوري وي، اسلامی معیارونه به ورته ارزښت نلري ولو که در پښتوني مسلماتی دعوا کوي خو الله تعالی به ورڅخه ناراض وي ، او کله به یی هم فقه خوشالي چې مسلمان بي به دنيوي او اخروي ژوند کې تمه لري په برخه تشي . تو راځی چې سر له نن څخه همدغو باطلو دودونو ته چې زموتي دخوندو او لويو ژوند يې ترېخ کړی دی . د نارینه وربي ملاوي ماتي کړي دي، د کورنيو ترمنځ يې د دښمنیو تخمونه شیندلي دي او ټولنه د فساد په لوري بیایي د پای ټکی کر دو، دا اصلاحي عمل او مطلوب جهاد له خپلو ځانونو او کورونو څخه پیل کړو، د هرقام او قبيلې دسپين ويريو ، مشرانو، مصلحينو او علماوو فریضه ده چي د ناروا دو دوتو په کلکه مخه ونیسي او په پالونكيو بي تعزيري نقدي درنې جر ماتې ولګوي او ذکرشوی اسلامی تګلاري ته عملي ينه ورکړي ترخو له يوې خوا د الله تعالی رضا لاس ته راوړله شي او له بلي خوا هغه ټولشپزي بدمرغیوي او فساد له منځه یوسي کوم چې يي دا تپل شوي باطل رسمونه په برکي لري په عین وخت کې به زموتر د ځوانانو او پېغلوهم دژوند په پسرلی کی مشروعي هيلي او آرماتوته پورهئي زه ديوه مسلمان په صفت په ذکر شوي تګلاري عقيده لرم او له ځان سره مي هود کړی دی چې زما رشتې جوړوتي به يولي إن شاء الله تعالی د ذکر شویو معیارونو په اساس بناء وي او چې څوک په ذکر شويو اصولو راسره هم نظره او متعهد وي او په شرعي معیارونو برابر وي هغوی سره به درشتي د جوړولو په صورت کې دا لاتحه ټکي په ټکي هم پخپله عملی کوم او هم مقابل لوری ورباندي ملزم او هوډمن کیم اللهم أرنا الحق حقا وارزقنا اتباعه وأرنا الباطل باطلا وارزقنا اجتنابه وصل اللهم وبارك على سيدنا محمد وآله وصحبه وسلم تسليما كثيرا وآخر دعوانا أن الحمد لله رب العالمين والسلام على من اتبع الهدی

یکشنبه ، 09، رجب المرجب، 1431 مطابق 20، جون، 2010

5

أبو خليل محمد عبد الرحمن قدوسی
نن ورځ

...

......

مونږ هريو

خوی

چي پدې رشته کې د

په صفت حاضر يم

او زد

خوی

چې پدې رشته کي د

به صفت حاضریم د لاندنيو ذکر شویو ګواهانو په حضور کې پخپل لاسلیک او بشپړو حواسو سره له الله تعالی او حاضرینو سره هوډ کوو چي پورتنۍ لائحة مو بشپړه ولوستله او په ټولو موادو يې پوه شوو او دا هرڅه مو دسر په سترګو متلي دي هیڅ ډول تخلف او سرغړونه به نه ورڅخه کوو . نه خوبه په رشته کي ذکر شوي رواجونه پالو او نه به يې غوښتنه کوو که الله تعالی مکړه هر يو سرغړونه وکړو الله تعالی ته قوم ته او خپلي ټولني ته به ملامت او شرمنده يو او هم به د هر ډول جرمانې متلونه چي در پيمان او مشران يې وټاکي چمتو یو.

والله على مانقول وکیل .

لاسلیک کوونکی په دې وشته کی د

لاسلیک کوونکی په دې رشته کی د

****

به مفت

به عفت

(۱) کو

...... لاسلیک

. لاسلیک

............ لاسلیک

......... لاسلیک

(۵) نکاح ویونکی

لاسلیک

دقومي تړون د مشر

لاسلیک او مهرـــــ

کول ، مجلسونه کول، ګپ شپ، سفر کول په لاس ورسره روغبر کول مطلقا ناروا او حرام کار دی. البورونه او ورپندار ګاني، او ښیان، او خو بيني د تروتو او ترور انو زامن او لوڼي د ماماګانو او خاله ګانو زامن او لوټی چې مراهقين يا بالغين وي د پرديو په جمله کې رازي ځکه چې په نکاح کولو کې یې حرمت نشته (۲۰) کله چي تکاح وتړله شي له هماغه

شېبې څخه زوم ددې حق لري چي له خپلي مېرمني سره و ویني، مجلس ورسره وکړي يو دبل په مزاج او عادتونو ځانونه خبر کړي او نه هم پدې کې ده چې له واده څخه مخکي دواړه يو له بل سره وپیژني ښه به دا وي چې کله مهر بشير ادا کړل شي تر واده یوه میاشت مخکې زوم ته اجازه ورکړه شي چې له نچلی سره دپلار په کور کی ووینی که ممکنه وي او دځای تنگي نه وي هلته شپې وکړي او شرعا پدې باندي کومه پایتدي تشته دبیځایه غيرت په اساس باید زوم او نجلۍ له همدغه مشروع حق څخه چې دهغوی په نوي ژوند کی طلایی چانس ګڼل کېږي محروم تکړل شي ،

(۲۱) دا هم باید له پامه ونه غورځوو چې کله نجلۍ دپلار کورته بېوله کېږي نو له خوابیه او خوسر څخه يې اجازه غوښتله کړي او هغوی د شپو نېټه ورته ټاکي چې د اسلامي شریعت له مخې دا صرف د مېړه حق دی چې خپله مېرمن پرېږدي او که ته او دڅومره شپو لپاره، خوابيه او خوسر صرف پخپلو اولادونو حقوق لري په زوم او نږور دشریعت له مخې هېڅ ډول ټاكل شوي حقوق نلري البته زوم دخپلي مېرمني او مېرمن د خپل نارینه په خاطر چې يو دبل والدين دي او دوي دهغوی اولادونه دی ورسره دښې ګوزاره کولو او دهغوی خدمت کول او دقدر په سترګه ورته کتل د نارينه او مېرمني دواړو لپاره د الله تعالی په وړاندي اجر لري خو هغوی يې په ځينو خاصو غوښتنو دمجیوره کولو حق تلري . (۲۲) په پښتني دودونو کې پلر کی مجبوره وي چې پخپله لور پسی لاړ شي او بيا دلور خوسرګی نه عاجزي کوي چې خپله لور د هغوی لخوا د ټاکل شوي نبتې لپاره ورسره پرېږدي او دا ديوي مسلماتی کورتۍ لپاره ستر توهين دى (چې وايي اوس خو دلاس را لاندي دی) په اصل کي مېرمن پخپل نارینه دا حق لري چې هغه يې د خپلو خپلوانو کورونو ته چېرته چې شریعت ورباندي نیوکه تلري او هغه يې غوښتنه کوي باید پخپل لګښت ورسوي او بيا يې بېرته خپل کور ته يوزني دهغې دپلر کی پداسي غوښتنو مجبوره کول غير شرعی عمل دی او که يې پلرګی پخپله خوښه بیایی او ورپسې راشي تجلی خوسرګنۍ یې باید پل ګنۍ په سپکو خبرو توهین نکړي ،

(۲۳) کله چې د یوې کورنۍ څوک په حق ورسیږي هغه بله کورنۍ د رواج له مخي مكلفه ده که له کوره وي او که له پوره يو ښه پوسه باید له ځان سره د یوې ډلې کسانو په ملګرتيا دمتوفی کورته بوزني او هلته يې حلال کړي چې دا هم يو رواجی کار دی او پالل يې ځکه ناروا دي چي په شریعت کی اساس تلري غوره تګلاره داده چې دتعزیت لپاره بې پوسه ولاړشي بیا که رس ولري پوسه په مرده پسې پخپل کور کې خيرات کړي او اوم يې په غريبانو ووېشي يايې پوخ کړي اوتلييان ، عریان او دوستان هم را دعوت کړي او که يې ونکړي نو هېڅ پروا نلري هر سړي پخپل وس تبولی دی . (۲۴) پښتانه وایي لوښي چې ډېر شي غريې پورته کېږي ، دا لانحه دټولو ستونزو مخه نه نیسي کېدای شي درشتې په دوران کې له واده څخه مخکي او یا وروسته خپي داسي لانجې راسربېره شي چي خپګانو ته او بد وزېږوي پدې صورت کې باید دروغي جوړي او د لانجې او ستونزي د حل لپاره يوه داسې منل شوي دیني عالم ته چی هم بشپړه شرعي پوهنه ولري او هم ټولنیزي ستونزي هوارولی شی دواړه لوري واک ورکړي او چې دشریعت له مخې هغه هر څه پرېکړه ور وکړي باید دواړه لوري يې دسر په سترګو ومنی ، د مسلمان لپاره هر مناسبت يوه آزموینه او در پښتونی ایمان امتحان وي ، مسلمان هغه وخت وپیستونی او واقعي مسمان جوړېدلای شي چې فاسد چاپېریال او غير اسلامي دود پالنه او ذاتي کې يې د حرامو او با منکراتو ارتکاب ته وروغواړي خو هغه خان ورڅخه وساتي ، که مونږ پخپل ځان ، کور، کلي، او ټولنه کې د غير اسلامي دودونو، مروجو ظلمونو، او دښځينه وو د حقوقو دخوړلو او تلف کولو، او دنورو محرماتو د له منځه وړلو په وړاندي له جهاد کولو څخه بېوسه پويا به مود مسلمانی دعوا او د الهی نصرت تمنا بیخایه وي ځکه چې الله تعالی د ظالمانو مرسته کوي . رواجونه پالل ، او درواج او در دپالي په پلمه دمحرماتو او منکراتو مرتکب کیدل کوم حجت ندی ، که سود کول ، د يتيم مال او حقوق غصبول، ظلم او تبری کول حرام وي نو دښخينه مهر اورلور خوړل د ظلم بد ترین شکل دی ، ځکه چي قرآني آيتونه ، نبوي احادیث ، فقهي نصوص، او دسلف صالحین کردار ټول پدې متفق دي مهر دښځي حق دي هغې ته به ورکول کېږي او هېڅوک پکی دنصرف کولو حق نلري : بل داچی دا په ښخه ظلم دی په ښځو کې بیا پخپله لور ارباخور اویا مېرمن باندي چې هېڅ غيرت من انسان بی نه خوښوي او ته بې روغ ضمیر اجازت ورکوي ، او الله تعالی به ضرور ددې هرڅه سخته پوښته، ګروېې نه او محاسبه کوي .

اوښي (دخور له مېړه) سره له يوه ځايه بل ځای نه یا له یوه هېواده بل هېواد ته سفرونه آزاد گپ شپ ، تودې خبري او مجلسونه کوي چې په څلورو مذهبونو ناروا عمل دی

(۱۹) ددې خبري جونه کول ضروري ده چې محارم له هغو نارینه وو او ښځینه وو څخه عبارت دي کوم چي د تل لپاره د اسلامی شریعت له مخي ورسره واده کول حرام ګرزول شوي وي لکه پلار، مور، ورور، وراره، ورېره، خور، خوریی، خورزد، ماما ، خاله، تره، ترور، د مېړه زامن او لوني، رضاعی ورويه، وتضاعي خوندي، مقصد داچی تکاح ورسره کول نه وي روا ، له دې څخه پرته نور ټول تارینه اوښخېنه يو له بل څخه دشریعت له مخي پردي دي، پرده کول ورڅخه فرض ده ، به تنهایی کي خبري▬▬▬▬

(7)
ورکړي تر يو څو ورځې ديل له اړتیا خلاص شي او يايې تارېنه کوم روز گار ورباندي روان کړي . او که دا لګښت د نجلۍ له ولور څخه پلرکی کوي تو هم دي له الله تعالی څخه ووېرېږي ځکه چې د تجلی ولور د پلرګی په لاس کې دهغې امانت دي چي بايد تريوه وخته پوري يې ورته وساتي کېدای شي کله يې بنيادي ضرورت ورته پيدا شي . (۱۲) تجلی ته د واده په وخت کې کې دهغې په ولور يوازي دهغو لو از مو اخیستل ضروري ده چي هغه يې غوښتنه کوي او یا داسي شيان وي چي په نوي کور کي دهغي بنيادي اړتياوي پوره کړي دنجلی په غوښتنه هم باید یوازي هغه شیان د هغې لپاره واخیستل شي چې يو مسلمان قريب يې اړين او حتمی ويولي ته د اچي هغه غواړي او دی يې ورته أخلي داځکه چې دا امانت پداسي توګه لګول فرض دی چې نه خو بېځایه ولګېږي او نه پلرګۍ پکې د ګناه مرتکه شي (۱۳) کوم جنس سامان او يا تعدي روپۍ او یا سره او سپين چې نجلۍ یی له خپل ځان سره د واده په وخت کې د خپل نارینه کورته وړي خواه که هغې په خپلو روپو اخېستی وي او یا که بی پلار ورته ورکړی وي او یا يي نارينه او دهغه پلرګنې په سوغاتونو کې ورته راوړی وي دا د هغې ذاتی ملکیت دی چې پلار ، مور، ورور، میړه، خو ابيه ، خو سر او لېور او نور خپلوان پکي د هيڅ ډول تصرف کولو او د هغې له اجازت څخه پرته د وراخېستلو حق نلري ، که خواښيه او خوسر د زوم جېبونه تلاشی کوي دهغه يكس او بابتيو د پلتي او يا يې اجازې شيان خيني ورآخلي آیا دا به څوک به ر گئی؟ تجلی هم ورته شان بود مکرم انسان ده چي دا ډول سلوک هېڅکله هم نه خوښوي او که يې خوک صندوق او یکې تلاشی کوي یا د هغې په شيانو کې بې اجاڑي تصرف کوي نو جرم يې هماغه خوسر او خوابيه ته ورته ده څوک چي له زوم سره ورته ملوک کوي (۱۴) دواده به در بیمه چې دزوم پلرګی د نجلۍ پلرګی ته مېلمستیا کوي او هغوی یوه ډله کسان نارینه او ښځي له ځان سره بیايي او هلته بيا نقدي روپۍ او يا نور اجناس ديگري په نوم اچوي د شریعت خلاف عمل دی، ددې په خای غوره تګلاره داده چې کوم شی چې پلار يې خپلې لور ته ور کوي پخپل کور کي يې درخصتي په وخت کې باید ورته وسپاري که دهغې د مهر يوه برخه وي او که له خپل ځان څخه کومه تحفه وي او د واده په درېیمه ورځ زوم او د هغه پلرګی ته چي تازه يې د هوسایی ساه اخېستې وې تور زيات ځور ورنکړي ، (۱۵) له واده څخه وروسته يو بل مناسبت ري چي نوم يې سرواره دی درواج له مخې پدې مناسبت کی پلارګۍ مجبوره وي چې لور خپل کورته د يسوهې ټاکلي تبتې لپاره بوزي او بيا هلته د تللو په وخت کې يوه لوړ په تحفه ورکړي دا هم دشریعت له مخې کوم اساس نلري او نه پلاو مکلف دی چې هرو مرو به لور ته سوغات ورکوي تحفه ورکول که څه هم پخپل ذات کې يو ستایلی کار دی خو >

پدې وخت کې ددې لپاره چې رواج وتنه پالل شي باید لورته هيخ تحفه ورنکړي ترڅو مجبورو پلار ګنیو ته پستی دروند نکړل شي. (16) ښخه پخپل نارینه باندي د ښې ګوڈارې کولو او حسن معاشرت حق لري نارينه خپله پرمن يوازي هغه وخت ترټلای او و ملای شي چې ديوه شرعي جرم مرتكبه شي لکه بې نمازي ، بې حجابي ، د خاوند په کور ، مال او ځان کې يې اجاڑي تصرف ، له کور څخه دخپل نارینه بې اجازې وتل او نور شرعی منکرات چې په ابتداء کي به يي پوهوي اوترني او که ونه مني پداسي شکل مي وهلای شي چې کوم ښکاره عیب پکې جوړ کړي وخوسر او خواښيه ته خو پخپله نور د خدمت کولو حق لري او نه ورباندي د خپلو غوښتنو او د دودیزو عادتونو د تپلو حق لري ، يواځي پړه پخپله مېرمن او مېرمنه پخپل نارینه باندي متقابل حقوق لري چې يو هم باید تقصیر پکې ونکړي (۱۷) دهغو کورنيو افراد چې د همدې رشتې په وسيله يو د بل خپلوان جوړ پړي نارينه بي باید له نارينه ورسره او مېرمني یي باید له مېرمنو سره اړیکي وساتي دیوې کورنۍ د نارینه وو د پلي کورنۍ له مېرمنو سره (دخوابیه ، خوسر، ترور او خپلې میرمني په استثناء) د لاس روغبړ ونه او مجلسونه که سابقه حرمت موجودته وي يوازي د همدې توي دوستي په اساس شرعا جواز نلري، همداراز دخوښيو او درشته دار اتو د کورنیو د نورو مېرمنو او پیغلو د لاس روغبړونه او د تنهایی مجلسونه او سفرونه له زوم سره او دور پنداري له لور سره د اسلامی شریعت له نظره حرام او ناروا عمل دی چې مسلمان رشتې جوړوونکی باید تل ورڅخه ډډه وکړي . (۱۸) د اسلامی شریعت له مخې ښځه بايد له غير محارمو تار پشه بالغيتو څخه پرده و کړي لکه د خور مېړه دمېړه ورور ، دتره زوی د ترور زوی او داسی نور چې مونږ يې په دودیز ډول خپلوان ګټو ښځه باید له خپل نارېنه خواښيه او خوسر د مېړه له خویندو او نورو مېرمنو څخه که در واده د مخه وي او که وروسته مخ پټ تکړي او پر ده ورڅخه ونکړي د هغوی په وړاندي لوخ مخ او لوڅ سر ګرزیدلای او کېناستلای شي ، آزاد مجلس او خبري کولای شي ، خو زمونږ په دود او رواج کی ترور باید له خوابيه او خوسر څخه مخ پټ کړي ځیني خو يې له مپه څخه هم لا مخونه پيوي، خو له لېور او دتره له زریه با له

هوډ پاڼه

(1) نکاح په حقيقت کي د درو جوړو (نارینه او میرمني) تر منځ د مشترک ژوند کولو يو شرعي تړون دی چې نارينه او ښځينه د قضیې اساسي اړخونه ګرزوي خو چي اقرباء او یا والدین یي چاري پر مخ بیايي هغوی یی له زوم او نجلۍ څخه وكاك او نيايتة سرته رسوي .

(۲) کوم مهر چي په نکاح کې ياد کړل شوی وي هغه ټول دښځي حق دی چي هیچاته پکي د لاسوهني او تصرف کولو حق نشته، پدې معنا چې نه خوبي پلار او یا ورور او یا کوم بل قریب دخوړلو، دوستانو ته د وربښلو، په هغه باندي د میلمنو لپاره د مېلمستياوو د کولو او د هغوی لپاره دتحقو
(5)
د اخیستلو او ورکولو حق لري او نه يې مېړه او دهغه

هغه پلارګنې ته دخوړلو، یا د پرېښودلو د غوښتني او با له ښځي څخه د بیرته وړلو حق شته . (۳) له تکاح تړلو څخه وروسته بیا د ژوند تر پایه پوري د بخى نفقه او جامه او تور لګښتونه لکه علاج او معالجې او داسی تور دهغې په نارینه باندي واجب دي چې باید ورته وریی کړي خواد که ښځه د پلار په کور کې وي او که د مېړه په کور کې وي او خواه که ښځه شتمنه وي او که نیستنه وي او خواه که بي نارينه بلوای وي او که مسكين وي خو مصارف يې د خپل نارینه (مېړه) په ذمه باندي واجب دي او په ښځه یا دهغې په پلرګی ددې حق نلري چې هغوی خپله شتمني ولګوي ، (۴) د کوژدې له لومړۍ ورځي څخه نیولي چې نکاح وتړله شي بیا دواده تر ورځې پوري ټول هغه دودونه چې په پښتنې ټولنی کی رواج لري لکه کوزباتی ، پارتية ، لاس سره، نگرېزي، او داسي نور مناسبونه که هر نوم ولري چې درانه لګښتو ته پکې ترسره کېږي په اسلامی شریعت کي هيخ اساس تلري چې يو مسلمان بي باید پدې وجه هم مراعات نکړي چي اف به زمرد کی راځي ، او ددې دول دودونو پاللو ته په شریعت کی بدعات الرسوم ويل کيږي چې اسلامی شریعت بی نه خوښوي ، ځکه خو باید ازدواجی رشته په يوه داسي ساده ناستي پیل شي چې تکاح پکې وتړلی شي او يو بل ته دمبارکي لاسونه ورکړي او دوهمه ناستي د وليمې په ډوډۍ، چې له واده کولو څخه مخته او یا وروسته ری پایته ورسېږي البته ددوستی به دوران کی درشته دارانو تر مېنځ په غیر دودیزو مېلمستياور او دعوتونو کومه شرعي پابندي نشته (۵) دخوشالي دا ډول مشاسیتوته د مسلمان لپاره الهي نعمتونه او د شکر گذاري مقامونه دي چې هغه مي باید پداسی شکل ولمانځي چې د الله تعالی رضا او د هغه حکمونه او نبوي لارښووني او د سلف صالحينو عملي تګلاري پکي ملحوظ وي ، په ودونو او کوژدر کی نجونو او ښځینه وو ته د رو ایاتو له مخي پداسی شکل دستارو دویلو جو از شته چې په پرده کی وي ، د پرديو نارینه وو کلون پکي نه وي، په لارو کوڅو او بازارونو او موټرونو کې نه وي، بې حیایي او د موسيقي آلات پکې نه وي ، خو هغه څه چې په موجوده شكل نن سبا په ودونو کې ليدل او اورېدل کېږي لکه د ډمانو (هنرمند انو) راغوښتل، او يا دښځينه وو په مینځ کې دنارينه ډه ډول وهل، په موټرونو او کوڅو کې دښځینه رو انټونه او سندرې ويل چې پردي نارينه يي نندارې کوي بې شکه د اسلامی شریعت له نظره حرام عمل دی ،

رشتې جوړوونکی باید تل ځان ورڅخه وساتي ، او څوک چې يوه داسی محفل ته دعوت کړل شي چې هلته دامنکرات وجود لري اجابت به يي نکوي او که په ناخبري کې ګډون پکې وکړي خو چې کله يې داسي منکرات وليدل باید مخنيوی يي وکړي او یا یې سمدلاسه پر پردي (6) کوم سوغاتو ته چې یو لوری يې بل لوري ته د رشتې په دوران کې او بیا داخترونو په ورځو او یا تورو مناسیتونو کې ورکوي لازمي او ضروري ته دي او مقابل لوري پدې ملزم او تړلی نه دی چی

مسلمان

(11) دنجلۍ مور ددې حق لري چې د نجلۍ پلار د هغې دلور په ورکولو کې ورسره مشوره وکړي او که یې ونکړي دګناه مرتکب دی او درسول الله صلى الله عليه وسلم د حکم مخالفت یې کړی دی (۱۲) رسول الله صلى الله عليه وسلم پخپله وروستی بیانیه کې چې د حجة الوداع په ورځ يې خپلو
(4)
اصحابو ته واوروله څو څو ځلي په تکرار سره پدې ټینګار وکړ چې د خپلو مېرمنو په هکله له الله تعالی څخه ووېرېږي، له هغوی سره په ښو اخلاقو ژوند کوي، هغوی مه خوروي او خیر يې غواړئ همدا راز مې په بل حديث شريف کي مېرمني ديپښو په نوم سره يادي کړي دي چې په نرمي ورسره چلند کوي. مېرمنې هم د نارینه وو غوندي دغوښي نازک زړونه لري چې يې کومه شرعي عذره يې ورانول او خپه کول ستر جرم دی ، (۱۳) دمپر منو حقوق زیات دي چې ما پخپل کتاب د نیکمرغۍ پيغام کې ذکر کړي او دلته یې تفصيل تشي بیاتیدلای البته له مېرمنو سره په کارونو کې مشوره کول سنت دی ، مېرمني (د پروتو به اجازه له ټولو هغو نعمتونو او وسائلو څخه استفادې کولو حق لري کوم چې نارينه ته روا وي، په هغوي باندي غير شرعي بندیزونه لګول ، بېځایه غوښتنې ورباندي تپل ، هغې ته د نوكري ، خادمی، چپراسی او بیا په اصطلاح د مینخی ترګه کتل ، دپلرګی له ليدلو څخه يې شرعي موجیه دهغې ایسارول د اټول د اسی دنه بښلو وړ ستر ظلمونه دی چي انجام به يې د نورو ظالمانو د کړنو غوندي تباهي زېږوونکی وي ، سورة المجادله په قرآنکریم کې دهغي سوري نوم دی کومه چې دیوې مظلومي مېرمني خولة بنت تعلية په هغه شکایت چې الله تعالی ته يې فریاد کاوه پیل شوي ده ویل کېږي چې عمر بن الخطاب رضي الله تعالی عنه له يوې ډلي اصحابو سره به سفر روان ور يوه بوډۍ يې په لار کې وليدله له سورلۍ څخه ورنه راکوز شو او دهغې دحال پوښتنه يې وکړه او د اوږده وخت لپاره ټول ملګري ورته انتظار رو دهغې بشپړي خبري يې واورېدلې او بیا ورڅخه خپلو ملګريو ته راستون شو ملګرو يې په ورته وويل چي موتي درته له انتظاره مړه شوو او په مخکي مو اوږد سفر هم دى اتاسو له دې بوډۍ سره دومره وخت ضایع کړ؟ هغه ورته وویل چې دا هماغه بودی رو دچا فریاد چې آسمانونو د پاسه اورېدلی وو تو ما څرنګه کولای شوای هغه پداسي حال کي پرېږده چې دزړه پر اس بي نوي اېستلی ځکه خو دا باید له یاده ونه باسو چې د مظلومي مېرمني چېقه الله تعالی آوري ،

غصه کې

الله تعالی له اوو

لارښووني

(1) مخه وشي چي رشته دتل لپاره په پردي خاندان اور قوم کی ولوله شي ځکه چې پخپله کورتی یا نژدې خپلو اتو کې واده کول په نورو ضررونو سربيره عالبة دنسلونو په پیدایښت کي روغتیایی نیمګړتیاوي پیښوي او موروئي ناروغيوي را منځ ته کوي چې دا هم تجربو جونه کړي ده او هم روغتيا پوهان او اجتماعی متخصصين ورباندي متفق دي او هم له سلف صالحينو څخه رانقل شويو آثار و ورته اشارې کړي دي. (۲) د رشتې په تلاشی کی باید دینی عنصر ته د اولین مقام ورکړل شي او له داسي ځای او کورنۍ څخه ډډه وشي چېرته چې دينداري، له الله تعالی څخه وېره او اسلامی اخلاق ارزښت نلري . (3) له هري هغي کورنۍ څخه يو مسلمان در رشتې د جوړولو په وخت کې باید لبري و اوسي کومه چې په بيديني ، انسان ځوروني ، ظلم او بد اخلاقي، سودخوري او حرامخوري سره پیژندل شوي وي دداسی کورنیو که ځوانان وي او که پېغلي له اخلاقي نیمګړتیاوو څخه خالي نه وي او همداراز د اخلاقي بدمرغیو میکروبونه په وينه کې له ځان سره راتلونکو نسلونو او نورو کورونو ته نقل کوي. (۴) کومه نجلۍ چې په بدينه ، بد اخلاقه، حرامخوره او طالمي کورنۍ کې وغوښتله شي د احادیثو له مخي هغه پخپله وينه کې هماغه عادات او خويونه خیل نسل ته نقل کوي کوم چې بې په پلرګی کی وي چې بيا نه يواځې د والدینو لپاره دنيوي او اخروي بدمرغيوي زېږوي بلکه د ټول خاندان لپاره پیغورونه او در خور پیدا کوي ، پدې سربېره د همدغې کورنۍ له بدمرغيو او جنجالونو څخه ټول ژوند د هوسایی ساه نشي اخېستلای

(۵) عصری تعلیم، پیسه او سرمایه ، هستي او دارایی، غوره نسب او قوم ، حسن او ښکلا ، مجازي مینه چي دیانت او اخلاق په پام کې ونه نيول شي کله هم درشو دجوړولو کامیاب معیارونه ندي او ته مسلمان باید ورته ارزښت ورکړي ، البته که په بلوای او شتمن عالي نسبه خاندان کی د حسن او ښکلا لرونکی پوهه، متدينه او با اخلاقه پیغله او یا ځوان چې اسلامي خپره پیغور ونه ګبی وموندل شي دا به ستره نېکمرغي وي او دا ډول رشتې ډېري تي موندل کېږي . (6) د بدل له نكاح څخه چې شعار ورته ویل کیږي تل مسلمان رشتې غوښتونکی باید ځان وساتي ، ځکه چې زیات ترو محدثینو داډول نکاح د احاديثو له مخي حرامه بللي ده ولو که مهر وټاکل شي او که نه، ځيني فقهاء لکه امام مالک (رح) خو دومره ټینګار کوي چې که تکاح تړلی شوي هم وي باید فسخ کړله شي ، او په عین وخت کې يې ژونديو تجريو زيات ضرروته جوته کړي دي ، او محققينعلماء
(3)
يې په نارو او الي باندي متفق دي، کومه خبره چې د یوه مسلمان زړه ورباندي ډاډمن کېږي هغه داده چې د يدل له دوستي څخه تل باید ډډه وشي . دوهم دا چې په عملي ژوند کې مو د هغو رشتو ترخې تجربې ليدلي دي کومي چې په بدل شوي وي چي دیود معمولی غلطي او یا تېروتنې په وجه دواړه لوري يو له بل سره په جنجالونو اخته وي هغه مېرمني چې يوه ديلي په بدل کې واده شوي وي تال کړولې کېږي او له خوشاله ژوند څخه محرومي وي چي علت يې يواځي همدغه دیدل دوستي وي ، (۷) مهر د الله تعالی له لوري څخه په نارینه باندي ديخي فرض ګرزول شوی حق دی چې د نکاح تړلو په وخت کې ټاکل کېږي او که د نکاح د تړلو په وخت کې ذکر نشی مهر مثل (دودیزولور لازم کرزي ، (۸) که څه هم مهر کوم ټاکلی حد تلري خو بیا هم باید په دومره اندازه وټاکل شي چي نه يي ادا کول نارينه ته ستومانیوي پېښې کړي او هغه کچکول ګرزولو ته اړ باسي او ته خو دومره کم وټاكل شي چي دکمښت له وجهی د ښخی اجتماعی حیثیت وغورځوي ځکه خو شرعي او فقهی مراجعودهر مثل (مروج ولور) يادونه کړي ده ، خو که مهر زیات ټاكل شوى هم وي باید د نارينه د بيو سي په حالت کی دواده د تاخير لپاره بهانه ونه ګرزول شي ، (۹) مهر د طرفينو د توافق به صورت کې دوه ډولونه لري (1) تلورونی مهر چې د واده له ورخي څخه مخکي نجلۍ ته سپارل کېږي (۲) خضایتی مهر چي له واده څخه وروسته کله چې يي نچلی غوښتنه وکړي باید ورته وسپارل شي ، او دا درشتې په اطرافو پوري اړه لري چې کوم ډول مهر پاکی . (10) له لويو او زامنو سره د هغوی د ودونو په هکله مشوره کول دشریعت له مخي د هغوی حق دی داځکه چې دا دهغوی دژوند پرېکړه ده ، هرې نجلۍ او ځوان ته باید بشیر واک ورکړل شي چي هغوی خپل د ژوند ملګري خوښ کړي که له شرعی، اخلاقی، نسبي او دیني تګاه څخه قريبان یا مور او پلار د هغوی په انتخاب کومه نیوکه لري هغه باید هغوی ته روښانه کړي ترڅو دقناعت له مخي ورڅخه مخ واړوي، که والدين دهغوی لپاره کومه رشته خوښوي هم باید په مشوره کي يې شامل کړي او ټول جوانب يې ورته روښانه کړي که هغوی يې له منلو څخه انکار وکړي والدين بې باید مجبوره تکړي ځکه چې هغوی شرعا د اتکار حق لري .

لارښووني

(1) مخه وشي چي رشته دتل لپاره په پردي خاندان اور قوم کی ولوله شي ځکه چې پخپله کورتی یا نژدې خپلو اتو کې واده کول په نورو ضررونو سربيره عالبة دنسلونو په پیدایښت کي روغتیایی نیمګړتیاوي پیښوي او موروئي ناروغيوي را منځ ته کوي چې دا هم تجربو جونه کړي ده او هم روغتيا پوهان او اجتماعی متخصصين ورباندي متفق دي او هم له سلف صالحينو څخه رانقل شويو آثار و ورته اشارې کړي دي. (۲) د رشتې په تلاشی کی باید دینی عنصر ته د اولین مقام ورکړل شي او له داسي ځای او کورنۍ څخه ډډه وشي چېرته چې دينداري، له الله تعالی څخه وېره او اسلامی اخلاق ارزښت نلري . (3) له هري هغي کورنۍ څخه يو مسلمان در رشتې د جوړولو په وخت کې باید لبري و اوسي کومه چې په بيديني ، انسان ځوروني ، ظلم او بد اخلاقي، سودخوري او حرامخوري سره پیژندل شوي وي دداسی کورنیو که ځوانان وي او که پېغلي له اخلاقي نیمګړتیاوو څخه خالي نه وي او همداراز د اخلاقي بدمرغیو میکروبونه په وينه کې له ځان سره راتلونکو نسلونو او نورو کورونو ته نقل کوي. (۴) کومه نجلۍ چې په بدينه ، بد اخلاقه، حرامخوره او طالمي کورنۍ کې وغوښتله شي د احادیثو له مخي هغه پخپله وينه کې هماغه عادات او خويونه خیل نسل ته نقل کوي کوم چې بې په پلرګی کی وي چې بيا نه يواځې د والدینو لپاره دنيوي او اخروي بدمرغيوي زېږوي بلکه د ټول خاندان لپاره پیغورونه او در خور پیدا کوي ، پدې سربېره د همدغې کورنۍ له بدمرغيو او جنجالونو څخه ټول ژوند د هوسایی ساه نشي اخېستلای

(۵) عصری تعلیم، پیسه او سرمایه ، هستي او دارایی، غوره نسب او قوم ، حسن او ښکلا ، مجازي مینه چي دیانت او اخلاق په پام کې ونه نيول شي کله هم درشو دجوړولو کامیاب معیارونه ندي او ته مسلمان باید ورته ارزښت ورکړي ، البته که په بلوای او شتمن عالي نسبه خاندان کی د حسن او ښکلا لرونکی پوهه، متدينه او با اخلاقه پیغله او یا ځوان چې اسلامي خپره پیغور ونه ګبی وموندل شي دا به ستره نېکمرغي وي او دا ډول رشتې ډېري تي موندل کېږي . (6) د بدل له نكاح څخه چې شعار ورته ویل کیږي تل مسلمان رشتې غوښتونکی باید ځان وساتي ، ځکه چې زیات ترو محدثینو داډول نکاح د احاديثو له مخي حرامه بللي ده ولو که مهر وټاکل شي او که نه، ځيني فقهاء لکه امام مالک (رح) خو دومره ټینګار کوي چې که تکاح تړلی شوي هم وي باید فسخ کړله شي ، او په عین وخت کې يې ژونديو تجريو زيات ضرروته جوته کړي دي ، او محققينعلماء
(3)
يې په نارو او الي باندي متفق دي، کومه خبره چې د یوه مسلمان زړه ورباندي ډاډمن کېږي هغه داده چې د يدل له دوستي څخه تل باید ډډه وشي . دوهم دا چې په عملي ژوند کې مو د هغو رشتو ترخې تجربې ليدلي دي کومي چې په بدل شوي وي چي دیود معمولی غلطي او یا تېروتنې په وجه دواړه لوري يو له بل سره په جنجالونو اخته وي هغه مېرمني چې يوه ديلي په بدل کې واده شوي وي تال کړولې کېږي او له خوشاله ژوند څخه محرومي وي چي علت يې يواځي همدغه دیدل دوستي وي ، (۷) مهر د الله تعالی له لوري څخه په نارینه باندي ديخي فرض ګرزول شوی حق دی چې د نکاح تړلو په وخت کې ټاکل کېږي او که د نکاح د تړلو په وخت کې ذکر نشی مهر مثل (دودیزولور لازم کرزي ، (۸) که څه هم مهر کوم ټاکلی حد تلري خو بیا هم باید په دومره اندازه وټاکل شي چي نه يي ادا کول نارينه ته ستومانیوي پېښې کړي او هغه کچکول ګرزولو ته اړ باسي او ته خو دومره کم وټاكل شي چي دکمښت له وجهی د ښخی اجتماعی حیثیت وغورځوي ځکه خو شرعي او فقهی مراجعودهر مثل (مروج ولور) يادونه کړي ده ، خو که مهر زیات ټاكل شوى هم وي باید د نارينه د بيو سي په حالت کی دواده د تاخير لپاره بهانه ونه ګرزول شي ، (۹) مهر د طرفينو د توافق به صورت کې دوه ډولونه لري (1) تلورونی مهر چې د واده له ورخي څخه مخکي نجلۍ ته سپارل کېږي (۲) خضایتی مهر چي له واده څخه وروسته کله چې يي نچلی غوښتنه وکړي باید ورته وسپارل شي ، او دا درشتې په اطرافو پوري اړه لري چې کوم ډول مهر پاکی . (10) له لويو او زامنو سره د هغوی د ودونو په هکله مشوره کول دشریعت له مخي د هغوی حق دی داځکه چې دا دهغوی دژوند پرېکړه ده ، هرې نجلۍ او ځوان ته باید بشیر واک ورکړل شي چي هغوی خپل د ژوند ملګري خوښ کړي که له شرعی، اخلاقی، نسبي او دیني تګاه څخه قريبان یا مور او پلار د هغوی په انتخاب کومه نیوکه لري هغه باید هغوی ته روښانه کړي ترڅو دقناعت له مخي ورڅخه مخ واړوي، که والدين دهغوی لپاره کومه رشته خوښوي هم باید په مشوره کي يې شامل کړي او ټول جوانب يې ورته روښانه کړي که هغوی يې له منلو څخه انکار وکړي والدين بې باید مجبوره تکړي ځکه چې هغوی شرعا د اتکار حق لري .

(1)
بسم الله الرحمن الرحيم إن أريد إلا الإصلاح ما استطعت وما توفيقي إلا بالله ، قل إن صلاتي ونسكي ومحياي ومماتي لله رب العالمين بذلك أمرت وانا اول المسلمين . الحمد لله الذي أعزنا بالإسلام والصلاة على سيدنا خير الأنام وعلى آله وصحبه البررة الكرام ..

د واده کولولپاره ضروري بنسټېزه دین پوهنه نکاح دنارينه او ښځي تر مېنځ د الله تعالی د مقدس کلام په وسېله یو شرعي تړون دی چی دا تړون نارېنه او پر من يو دبل د ژوند دائمی ملګری ګرزوي ، دا تړون دیو او بل په ذمه ځيني اضافي حقوق واجب ګرزوي، همداراز دا میثاق د دوو کورنيو تر مینځ توي دخپلوي اړیکې نښلوي چې دې کارته په عامه اصطلاح کي دوستي ويله کېږي . دخپلوي دا نوی سفر که په ړندو رواجونوته بلکه به اسلامی معیارونو او څرګندو شرعی اصولو پیل شي لګښتو ته به یی کم وي ، ستوماتيوي به تلري او پایلی به یی حتما خوږې او خوندوري وي او منزل به بی هوسایی بښونکی وي ان شاء الله تعالی . خو له بده مرغه دا شرعي تړون په دوديز ډول له لومړي ورځي څخه د ناروا اصولو او غیر اسلامی کړنلارو اور واجونو له امله غاليا په داسي ديني واوړي چې دواړه کورنۍ په داسي لانجو کی ونښلوي چې نارينه او مېرمن يې دواړه په اور کې سوځول کېږي ، د طرفينو حقوق پکی پایمال شي ، کورنۍ او قامونه يو له بل سره داسي په بدو اخته شي ، چې خپل او پردې ورباندي چکچکې وهي ، او یایی مرکچيان په جرګو او مرکو باندي ستړي وي . ددې لپاره چې دا د خپلوي رشته څه ډول جوړه شي باید په هر پړاو کي بي اسلامي لارښوونې په پام کی ونیولی شي له اسراف و تبذیر څخه ډډه وشي ، له بخایه غوښتنو څخه لاس واخیستل شي ، او اسلامی ارزښتونو ته اوليت او اهمیت ورکړل شي ترڅو درشتي په کوم طرف ظلم او تجاوز وتشی ، حقدار ته خپل حقوق ورسیږي ، داخپلوي تلپاته او همېشنې وګرزوله شي او د بې مورده ګيلو شکایتونو او دښمنیو مخه ونيوله شي . د همدې مقصد لپاره چې د درو مسلمانو کورنيو تر منځ د خپلوي ودانۍ به داسی بنیادونو ودروله شي چې د نارینه او میرمني راتلونکی ازدواجی ژوند نیکمرغه شي، د همدغو دوو خاندانونو تر پنځ دخپلوي اړیکي دتل لپاره پنگي پاته شي، يوه لوري ته هم پرېشاتي نوي: د طرفينو عزت و سرمایه او تا موسوته زيا لمن تشي موتر دخپلو ژونديو تجربو او اسلامي پوهني په رڼا کې دا لاندي کرښي تر هرچا دمخه دخپل ځان لپاره او بیا د خپلي ټولني لپاره وليکلي ترڅو دهمدغو لارښوونو په ويا کې هرڅوک دخپل زوی او لور، خور او ورور لپاره د ودونو چمتو والی ونیسي ، د اسلامي رشتې د جوړولو لپاره ځیني ضروري معلومات چي يو مسلمان رشتې جوړوونکی باید مخکی
لا ورباندي خبر وي په لاندي ډول دي.
نور بیا.....

د ډیر ولور لومړنئ افت
(۷)
څرنګ چې د نکاح د فضلیت څخه معلومه شوه چې نکاح څومره فضلیت لري؟ نو نظر و فضلیت ته د نکاح چې انسان هرڅومره ژر نکاح وکړي ډیره به ښه وي داځکه چې یو خوبه انسان خاوند د ډیرو تأهلي فضایلو ګرځي او بل انسان د کورنۍ او د تأهلي ګناه څخه ژغورل کیږي، او بل د انسان د ده اصلي دښمن شیطا خوابدئ کیږي چې پدي کې د انسان لپاره لوی سعادت او نیک بختي ده له څرنګ چې رسول اکرم ﷺ فرمائی:
ژباړه: هر ځوان چې په کم عمر کې نکاح وکړي نو د ده دشمن شیطان چیغه کړي چې ای افسوسه زما! دي سړي خو زما څخه خپل دین وساتئ. (¹)
یعني ماته موقع او زمینه برابره نسوه چې زه پده ګناه وکړم، هغه که زنا وي او که لواطت او که نوري غیر مشروعي رابطي وي.
خو له بده مرغه اوس زمونږ په زمانه کې د مهر او ډیر لګښت د ډیروالي له امله د دې ښیګڼو څخه ځوان او پیغله محروم دي.
او برسیره پردي ځوانان او پیغلي نه تنها داچې ددي فضلیت څخه بي برخي پاته سويدي بلکې په ډیرو ناروا کارونو باندي هم اخته سویدي چې د دې ګناه اصلي لاملونو څخه د ډیر مهر ایښودل دي او دې ګناه ته دې زمیني برابروونکو څخه هغه خلک دي چې ډیر مهرونه ایږدي او د ځوانانو د ژرنکاح مخي ته ځنډونه اچوي.
🌹ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ🌹
(¹) معجم ابی یعلی حدیث ۱۴۶

✍ محمد سید محمدی🍀🍀🍀

نیکمرغه ښځه او تر ټولو ښه مهر
(۶)
د شرعیت له نظره او د رسول اکرم ﷺ دي احادیثو پر بنیاد تر ټولو نیکمرغه ښځه هغه ښځه ده چې مهر یې لږ وي او تر ټولو ښه مهر هغه مهر دی چې کم او سپک وي. (¹)
لکه په لاندي احادیثو کې چې راځي.
ژباړه: د عبد الله بن عباس(رض) څخه روایت دی چې رسول اکرم ﷺ وفرمایل:
بهترینه د ښځونه هغه ده چې مهر یې کم وي. (²)
ژباړه: د عائشی رضی الله تعالی عنها څخه روایت دی چې رسول اکرم ﷺ وفرمایل: د برکته څخه د ښځي په میړه باندي کم مهر د دې دی.(³)
ژباړه: عروة رضی الله تعالی عنه د حضرت عائشي رضی الله تعالی عنها څخه او هغه د رسول اکرم ﷺ څخه روایت کوي چې ده وفرمایل:
د نیمرغۍ څخه د ښځي دادی چې چې خطبه، مهر او رحم یې اسانه وي. (⁴)
او عروة رضی الله تعالی عنه وویل:
او زه د ځانه څخه دا وایم چې د ښځي لومړی بدمرغي د هغې ډیر مهر دی.
دغه رقم نور ډیر احادیث سته چې د لږ مهر او اسانه نکاح پکې ستایل سویده.
الله راته پدې او نورو احادیثو د عمل کول تو فیق راکړي.
خو له بده مرغه زموږ په ګران هېواد افغانستان کې د دي احادیثو په خلاف داسي ډیر مهر اخلي چې له یوي خوا پکې بد مرغي نغښتي ده او له بلې خوا پکښي د حد دپاسه زیانونه او تاوانونه او لوی لوی آفتونه دي چې په راتلونکې کې به یو نظر پري واچوو.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(¹) المعجم الکبیر للطرانی حدیث ۱۰۹۳۷
(²) المستدرک علی الصحیحین للحاکم حدیث ۲۷۳۲
(³) الافصاح عن احادیث النکاح حدیث ۴۱
(⁴) المستدرک علی الصحیحین حدیث ۲۷۳۹

✍ محمد سید محمدی🍀🍀🍀

د نکاح فضلیت
(۵)
رسول اکرم ﷺ فر مایئ:
ژباړه: ای! ټولیه د ځوانانو هرڅوک چې ستاسو څخه قدرت او توان ولري نو نکاح دي وکړي ځکه نکاح ښه پټونکې ده سترګو او ښه ساتونکې ده د فرج( یعني سترګي د حرام کتلو څخه ساتي او فرج د زنا او لواطت څخه ژغوري) او که د چا دنکاح طاقت نوي نو هغه دي روژه ونیسي، ځکه روژه قطعه کونکې او ضعیفه کونکې د شهوت ده. (¹)
او داغه ډول رسول اکرم ﷺ فرمایئ:
ژباړه: زه د ښځو سره نکاح کوم نو هر څوک چې زما د طریقې څخه سرغړونه وکړي هغه سړئ زما څخه ندئ.
او داغه ډول رسول اکرم ﷺ فرمایئ:
ژباړه:دنیا ټوله ګټه او سامان دئ او بهترینه ګټه یې ښه صالحه ښځه ده. (²)
او دغه رقم رسول اکرم ﷺ فرمایئ:
ژباړه:نکاح وکړئ! ځکه زه ستاسو په ډیروالي افتخار کوم. (³)
او دغه رقم رسول اکرم ﷺ فرمایئ:
ژباړه:د ښځو سره نکاح وکړئ! ځکه دوی تاسو لره مال راوړي. (⁴)
یعني د دوی د راتګه سره به ستاسو پر کور دروازې درزق او روزۍ خلاصي سې.
او دغه شان رسول اکرم ﷺ فرمایئ:
ژباړه:څوک چې زما د فطرت سره مینه ولري نو زما په طریقه دي ولاړسي او نکاح هم زما د سنتو څخه ده. (⁵)
او دغه رقم رسول اکرم ﷺ فرمایئ:
ژباړه: څوک چې د خدای لپاره چاته شئ ورکړي، د خدای لپاره د چاسره محبت وکړي، د خدای لپاره د چاسره بغض وکړي، د خدای لپاره نکاح وکړي په ریښتیا چې ایمان یې کامل کئ. (⁶)
البته تر دي هم نور ډیر احادیث او د علماؤ اقوال په فضلیت کې د نکاح سته خو موږ د اختصار لپاره په دغه اندازي بسنه کوو.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(¹) صحیح البخاری حدیث ۱۷۷۲
(²) صحیح مسلم حدیث ۲۴۸۷
(³) مسند عبدابن حمید حدیث ۳۲۹
(⁴) سنن ابن ماجه حدیث ۱۸۵۳
(⁵) معجم ابن المقرئ حدیث ۲۴۴- جمع الجوامع حدیث ۱۷۷
(⁶) شعب الایمان جزء ۷ صفحه ۳۳۶
(⁷) سنن ترمذی حدیث ۲۵۲۱

✍ محمد سید محمدی🍀🍀🍀

د مهر اهمیت
(۴)
په اسلام کې د ښځي مهر ته ډیر اهمیت او اعتبار ورکړل سوی دئ، په قرآن شریف کې خدای پاک فرمایې:
وَأُحِلَّ لَكُم مَّا وَرَآءَ ذٰلِكُمْ أَن تَبْتَغُوا بِأَمْوٰلِكُم. (¹)
ژباړه: حلالي دي ستاسو لپاره ټولي ښځي بغیر له محرماتو څخه چې تاسي یې طلب کړئ په خپلو مالونو باندي( یعني ستاسو لپاره بي له محرماتو ښځو څخه نوري ټولي ښځي روادي چې تاسو ورسره نکاح وکړئ خوپدي شرط چې تاسي ورته مال( یعني مهر )ورکړئ.
او دغه رقم رسول اکرم ﷺ په حدیث شریف کې فرمایې:
إستحلّوا فروج النساء بأطيب اموالكم.(²)
ژباړه: حلال کړئ ځانونو ته فرجونه د ښځو( یعني نکاح ورسره وکړئ) په خپل ښه اوپاک مال سره( یعني په مهر سره).
او همدغه شان خدای پاک امر کوي په میړونو باندي د ښځو چې تاسي د ښځو مهرونه ورکړئ.
فَـَٔاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً.(³)
ژباړه: وروسته( یعني تر دي وروسته چې تاسو د یوي ښځي سره نکاح وکړه) نو د هغې مقرر سوئ ثابت سوئ مهر ورکړئ.
همداسي الله پاک د ښځو میړو او وارثانو ته حکم کوي:
وَءَاتُوا النِّسَآءَ صَدُقٰتِهِنَّ نِحْلَةً.(⁴)
ژباړه: ورکړئ د ښځو مهرونه په خوشحالۍ سره.
مهر په شریعت کې د ښځي لپاره واجب او ثابت حق دی، حتی چې ځیني علما یې رکن بولي خو دي حنفي مذهب پربنا رکن ندئ، ولي د ښځي لپاره ثابت سوی لازمي حق دئ چې باید میړه یې ښځي ته ورکړي.
لکه څرنګه چې په هدایه او بحر الرائق کې راځي:
ثم المهر واجب شرعاً إبانة لشرف المحل فلا يحتاج إلى ذكره لصحتة النكاح.(⁵)
ژباړه: مهر لازم دی شرعا په خاطر د حفاظت اوشرف د محل( چې هغه عورت د ښځي دی) نو احتیاجي وذکرته دده لپاره د صحت د نکاح، په وخت کې د عقد نسته.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(¹) سورة النساء 24
(²) مراسیل ابي داود حدیث 196
(³) سورة النساء 24
(⁴) سورة النساء 4
(⁵) بحرالرائق باب المهر

✍ محمد سید محمدی🍀🍀🍀