داود فیرحی

سخنران بعدی جلسه آیت ا... سروش محلاتی بود. وی ضمن گرامیداشت یاد و نام و خاطره مرحوم دکتر فیرحی و ذکر شخصیت ممتاز ایشان در محترم شمردن علم و عالم و منطق استوار وی در سخن و استدلال مسیر علمی و پژوهشی او را در چهار مرحله برشمرد. نخست ورود به حوزة علمیه و فراگیری علوم اسلامی و مرحلة دوم ورود به دانشگاه و آشنایی با مفاهیم و اندیشه های سیاسی جهان و مرحلةسوم تطبیق و مقایسة دست آوردها و آموزه‌های دو مرحلة پیشین و مقایسة علوم اسلامی و اندیشه سیاسی غرب و مرحلة چهارم که در واقع به دلیل درگذشت ایشان نا تمام ماند، این بود که مرحوم فیرحی به جد معتقد بود باید با بازخوانی منابع اصیل اسلامی و اجتهاد به همان معنای شناخته شده در حوزه‌های علمیه و با
روش‌های متقن علمی از کتاب و سنت در کنار تجربه‌های بشری به نظرات جدید و پاسخگو به نیاز جهان معاصر رسید. وی ادامة این مسیر را که میراث ارزشمند آن مرحوم است را وظیفه پژوهشگران و محققان دانست. فراز دیگر سخنرانی وی تقسیم بندی دولت‌ها به دولت پاسخگو و دولت غیر پاسخگو بود، اصل پاسخگویی را در سه حوزة قضایی و حقوقی، سیاسی (عزل و نصب‌ها و رویه های سیاسی)،امور مالی و دخل و خرج حکومت قابل طرح دانسته و نمونه‌های تاریخی از رفتار امام علی (ع) و خلیفة دوم را ذکر نمود.
در ادامه برنامه کلیپی که توسط دکتر زين‌العابدين صفوی درباره زندگینامه استاد فیرحی تهیه شده بود برای حاضران پخش شد و سپس لوح یادبود انجمن دوستداران تاریخ و فرهنگ  زنجان تقدیم فرزند پسر ايشان به نيابت از خانوادة استاد فيرحی گردید.
بخش پایانی و پیوست نشست بازدید حاضران از موزة مهرانه بود.
لازم به ذکر است کتاب 《پیامبری و قرارداد نظریهای دربارة سیرة حکمرانی پیامبر اسلام (ص) بر اساس الگوی قرار داد》درسگفتارهای مرحوم استاد فیرحی با تنظيم و تحقیق اکبر محمدی که توسط اتاق بازرگانی تهیه شده بود به مدعوين اهداء گردید.

🔴انجمن دوستداران تاريخ و فرهنگ زنجان
🇮🇷 https://eitaa.com/joinchat/191889690C9f66ad960a
@feirahi

🔵گزارش نوزدهمین نشست علمی/فصلی انجمن دوستداران تاريخ و فرهنگ زنجان 

✳️ عنوان نشست: یادمان اندیشمند فقید زنجانی استاد داود فیرحی (ره)

نوزدهمین نشست علمی/فصلی انجمن دوستداران تاریخ و فرهنگ زنجان با همکاری انجمن خیریه مهرانه و سازمان فرهنگی،اجتماعی و ورزشی شهرداری زنجان و اتاق بازرگانی صنایع،معادن وکشاورزی زنجان طبق اعلام قبلی در ساعت۱۰:۰۰ روز پنجشنبه ۲۹آذرماه ۱۴۰۳ با حضور جمعی از فضلای حوزه و دانشگاه و علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ زنجان در سالن همایش انجمن مهرانه برگزار گردید.
نشست با تلاوت آیات نورانی قرآن کریم توسط سعید بیات از قاریان ممتاز کشوری و اجرای سرود جمهوری اسلامی ایران آغاز شد. در ابتدا جلسه دکتر افضلی مدير عامل انجمن دوستداران تاريخ و فرهنگ زنجان با اعلام تقارن نشست امروز با آغاز هشتمین سال فعالیت رسمی انجمن، ضمن گرامی داشت یاد و خاطره دانشمند فقید زنده ياد دکتر فیرحی و خوش آمد گویی به حضار، از همکاری انجمن مهرانه و شهرداری زنجان و اتاق بازرگانی در برگزاری اين مراسم سپاسگزاری و تقدیر نمود.
در ادامه مجید هادی از شاگردان دکتر فیرحی و پژوهشگر اندیشه سیاسی، قطعه شعری را که در فقدان و تمجید آن مرحوم سروده بود را قرائت کرد.
سخنران اول برنامه دکتر رضا تاران از شاگردان و مدیر تنظیم و نشر آثار دکتر فیرحی بود. از نظر وی مسأله و پروژه پژوهشی استاد فیرحی،اندیشه سیاسی اسلام می‌باشد.کتاب«قدرت دانش و مشروعیت در اسلام»که تز دکترای فيرحی بود به طرح این سوال که چرا نظریه های دولت در جهان اسلام اقتدارگرا هستند و پاسخ آن پرداخته است.یافته های او حاکی از وجود زمینه های اجتماعی برای اقتدارگرایی سیاسی دارد. حال آن که نصوص هم جنبه‌های دموکراتیک و هم جنبه اقتدارگرایی دارند.(نصوص قابل تفسير و تاويل به اقتدار گرايی و دموکراتيک هستند.) در کتاب «نظام سیاسی و دولت در اسلام» زمینه های پیش گفته و طیفی از نظریه های مطرح در میان علمای شیعه وسنی مورد بررسی قرار گرفته است. کتاب سوم استاد«تاریخ تحول دولت در اسلام »است که از شکل گیری دولت در زمان حضرت پیامبر(ص) تا دورة صفویه و تحولات دولت و حکمرانی را بیان می کند. در این کتاب دو نوع تقسیم بندی از دولت در صدر اسلام ارايه می‌شود مدل مکه و مدل مدینه که مدل مکی اقتدارگرا و مدل مدینه شورایی است. پاسخ به چرایی برجسته شدن الگوی مکی و بازگشت به ساختار قبیله گی مورد بررسی قرار گرفته در واقع این سه کتاب تبار شناسی نظریه دولت در اندیشه سیاسی اسلام است. این دوره را می‌توان دوره طرح و فهم و ریشه یابی نامید. دورة دوم پروژه فکری استاد با کتاب «فقه و سیاست در ایران معاصر» آغاز می‌شود که مطالعة اندیشه سیاسی پیش از مشروطه و اجتهادی که مشروطه را پذیرفت را مورد شناسایی و تدقیق قرار می‌دهد. در کتاب «آستانه تجدد» که شرحی برکتاب تنبیه الامه و تنزیهالمله علامه نائینی میباشد تفاوت استنباطات نائینی با علمای دیگر مورد بررسی قرار گرفته است. در کتاب«حکمرانی حزبی» پاسخ به این سوال که آیا فعالیت حزبی مشروعیت فقهی دارد یانه؟ جستجو می‌شود.کتاب مفهوم قانون در دورة مشروطه و بحران دولت و قانون را می‌توان متعلق به دورة سوم اندیشة فیرحی برشمرد. در درسگفتار «پیامبری و قرارداد»وی به تشریح حکومت پیامبر اسلام(ص) در مدینه و جامعه‌ای که بر اساس قرارداد و بر مبنای مصالح عمومی نظام سیاسی خود را سامان بخشیده پرداخته است. مرحوم دکتر فیرحی در ادامة مسیر پژوهشی خود به این نکته اشاره می‌کند که برای ادارة جامعة جدید باید علاوه بر فقه از مفروضات الهیاتی کمک گرفت. دکتر تاران در فراز دیگر سخنرانی خود به نقد متقابل اندیشه و نظریة استاد فیرحی با اندیشه های سیاسی معاصر اشاره و این نقد متقابل را با سه گروه عمده تقسیم بندی نمود. گروه نخست نواندیشان و روشنفکران دینی که به نقش پررنگ دین در نظام سیاسی اعتقاد ندارند.گروه دوم معتقدان به نظریة ایرانشهری و گروه سوم کسانی که مدافع نظریة اقتدارگرایانه در نظام سیاسی دینی هستند .

🔴انجمن دوستداران تاريخ و فرهنگ زنجان
🇮🇷 https://eitaa.com/joinchat/191889690C9f66ad960a‌
@feirahi

‍ 🔰گزارش شفقنا از مراسم گرامیداشت دکتر فیرحی؛ #میر_موسوی: استاد فیرحی پروژه فکری مشخصی را دنبال می کرد/ #آخوندی: «ملت» گمشده ای در منظومه فکری مرحوم فیرحی است/ #تاران: دکتر فیرحی مدلی از «اسلام رحمانی» را در مقابل «اسلام اجبار» ارایه کرد/ محمودی: هر سیستم حقوقی که نتواند همزیستی مسالمت آمیز ایجاد کند، محکوم به شکست است


🔻#دکتر_تاران: استاد فیرحی مدلی از «اسلام رحمانی» را در مقابل «اسلام اجبار» ارایه کرد

🏷#دکتر_رضا_تاران(پژوهشگر فقه و سیاست) سخنرانی خود را با طرح پرسشی آغاز کرد و گفت: در حوزه علمیه از منظر اندیشه سیاسی اسلام، جایگاه دکتر فیرحی کجا بود؟ اگر بیش از چهل سال دوره جمهوری اسلامی را در نظر بگیریم، در حوزه علمیه قم سه پرسش حول اندیشه سیاسی شکل گرفت. از سال ۵۷ تا ۷۶ پرسش این بود که آیا حکومت دینی حول ولایت فقیه مشروعیت دارد یا ندارد؟ در این خصوص دو طیف اصلی شکل گرفت، طیفی که طرفداران جمهوری اسلامی و شاگردان و ارادتمندان حضرت آیت الله خمینی(ره) بودند و باور به اسلام سیاسی داشتند و تأکید می کردند که اسلام می تواند به اقتصاد، سیاست، اجتماع و همه مسایل پاسخگو باشد.
وی ادامه داد: طیف دوم سنتی هایی بودند که تأکید داشتند در دوران غیبت تکلیفی برای تشکیل حکومت نداریم لذا کسانی که معتقد بودند، حکومت در دوره غیبت نامشروع است، طبیعتاً کنار رفتند و دکتر فیرحیِ جوان، باور به اسلام سیاسی دارد.

🔻دکتر فیرحی جمهوریت را اولویت قرار می داد
وی به پرسش دوم اندیشه سیاسی در حوزه علمیه قم اشاره و اظهار داشت: از سال ۷۶ تا اواسط دهه ۸۰، پرسش این است که نسبت بین اسلامیت و جمهوریت چیست؟ از همان جریانی که معتقد به اسلام سیاسی هستند، دو طیف از هم جدا می شوند، کسانی که معتقدند اسلامیت مقدم است و کسانی که معتقدند جمهوریت مقدم است. دکتر فیرحی در طیف دوم قرار دارد یعنی اولویت جمهوریت.

🏷وی بیان کرد: بعد از تحولات سال ۸۷، ۹۶ و ۹۸ پرسش سومی مطرح شد و آن اینکه آیا حکومت بر پایه دین کارآمدی دارد یا ندارد؟ در این خصوص چهار جریان شکل گرفت، گروه اول حرفشان این بود که درست است ما به آرمان های انقلاب به صورت کامل نرسیدیم، اما علت آن این است که حکومت ها و دولت ها در دست کسانی بودند که به اسلام سیاسی باور حقیقی نداشتند. آنها معتقد بودند که راهکار این است که از جمهوری اسلامی به حکومت اسلامی کوچ کنیم. این طیف اکنون هستند و در سال های گذشته هم قدرتمند بودند.

🏷گروه دوم، سنتی های به حاشیه رفته اول انقلاب بودند که دوباره با نیروهای جدید بازگشتند و حرفشان این بود که ما از ابتدا گفتیم که دین نباید پایه حکومت قرار بگیرد و روحانیت باید به رسالت های تاریخی خود برگردد و نهایتاً امور مهم(چه دینی و چه غیر دینی) را دولت ها اداره می کنند بنابراین روحانیت کاری جز فتوا و در نهایت امر به معروف ندارد.
گروه سوم نیز معتقد بودند که باید به جمهوریت و اسلام دموکراتیک بازگردیم که دکتر فیرحی در این گروه قرار داشت و به فکر بازسازی و دموکراتیزه کردن جمهوری اسلامی بود.
گروه چهارم در حوزه علمیه معتقد بودند که نهاد دین باید از نهاد سیاست جدا شود، این طیف عمدتاً کسانی بودند که در حاشیه حوزه، در دانشگاه ها هم تحصیل می کردند و با علوم جدید آشنا شدند، اما تجربه ۴۰ ساله را نیز دیدند.

🏷وی در ادامه به سه دوره فکری دکتر فیرحی اشاره و اظهار کرد: دوره اول فکری، از سال ۷۸ تا اواسط سال ۸۰ است. در این دوره کتاب «قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام» تألیف می شود. استاد فیرحی در این کتاب بررسی می کند که فقه اقتدارگرا در چه زمینه و بافتی شکل گرفته است. کتاب دوم «نظام سیاسی و دولت در اسلام» است که دکتر فیرحی در این کتاب تلاش می کند آرای سیاسی اهل سنت و شیعه را بررسی کند و ببیند که چه مقداری توانستند وارد تفکرات جدید شوند، اما در نهایت باز توضیح و تفصیل فقه اقتدارگراست. کتاب سوم «تاریخ تحول دولت در اسلام» است. چون دکتر فیرحی رویکرد فوکویی داشت، دوره های گسست یعنی صدر اسلام و دوره مشروطه را بررسی می کرد و در حال رفت و برگشت میان این دو دوره بود.

🎧فایل صوتی
🌐پیوند به متن کامل


https://t.me/majmaqomh