دکترین سیاست خارجی تغییر کند ✅ هدا احمدی طی یادداشتی با ارجاع به سخنان دکتر جواد هروی، سخنگو و عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه، به این پرسش پرداخته است که کار ایران با رقبای منطقهایاش به کجا میرسد؟
🔹ایران دو رقیب منطقهای دارد؛ یکی ترکیه است و دیگری عربستان. با هر دو کشور، هم تنش را تجربه کرده و هم دوستی و همکاری را.
🔹در سالهای گذشته که شدیدترین تحریمها را تجربه کردیم، به ظاهر با ترکیه روابط خوبی داشتهایم اما رابطه ما با عربستان نوسانهای زیادی داشته است.
🔹در ماههای اخیر نشانههای واضحی از علاقه عربستان به بهبود رابطه با ایران دیده شده اما در نقطه مقابل، ترکیه به اشکال مختلف سعی کرده از ایران فاصله بگیرد.
🔹بدترین اتفاق در روابط ایران و عربستان، بالا رفتن عدهای از جوانان از سفارت این کشور بود که بهشدت به روابط دو کشور آسیب زد.
🔹 مسعود پزشکیان که برای شرکت در اجلاس اضطراری سران عربی-اسلامی دعوت شده بود، به ریاض نرفت و معاون اول خود را فرستاد. او فردای آن روز در جمع اقتصاددانان گفت: آماده سفر بودم اما بنا به دلایلی ترجیح داده شد که به این سفر نروم.
🔹این در حالی است که محمد بنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی در افتتاحیه نشست رهبران کشورهای اسلامی و عربی در ریاض، از جامعه جهانی خواست اسرائیل را ملزم به رعایت حاکمیت ایران کند.
🔹در نقطه مقابل، ایران بزرگترین خدمت را به رجب طیب اردوغان کرد و او را از یک کودتای احتمالی نجات داد.
🔹با این حال رجب طیب اردوغان در اجلاس بریکس که به عنوان آخرین نفر برای گرفتن عکس یادگاری وارد شد، از مقابل رئیسجمهور ایران عبور کرد، اما با او دست نداد.
🔹در روزهای گذشته نیز شبهنظامیان تحریرالشام که از طرف ترکیه پشتیبانی میشوند به سوریه حمله کرده و پس از فتح حلب، دمشق را نیز محاصره کردهاند.
🔹این اتفاقات باعث شده که سیاستمداران ایرانی به صورت رسمی علیه ترکیه موضع بگیرند.
🔹در مجموع و در حالی که ترکیه به صورت رسمی مقابل منافع ایران قرار گرفته، عربستان سعی میکند روابط خود را با تهران بهبود ببخشد.
🔹اخیراً عربستان سیگنالهای مثبت زیادی برای ایران ارسال کرده، از جمله اینکه بنسلمان در هفتههای گذشته به ایران پیشنهاد افزایش روابط تجاری داده است.
🔹در نقطه مقابل، ترکیه تلاش میکند به منافع ایران در منطقه ضربه بزند.
🔹شبکه بلومبرگ گزارش داده عربستان در آستانه ورود ترامپ به قدرت، به دنبال تقویت روابط با تهران است.
🔹ایران به وضوح از اقدامات اخیر ترکیه در سوریه ناراحت است اما فعلاً موضع رسمی نگرفته است.
🔹ترکیه نقطه تلاقی دو قاره مهم آسیا و اروپاست. بنابراین با توجه به موقعیت جغرافیایی خود در کنار مهمترین تولیدکنندگان نفت دنیا و اروپا به عنوان یکی از مهمترین مصرفکنندگان انرژی قرار دارد.
🔹این مسئله باعث اهمیت این کشور به عنوان مسیر ترانزیت نفت و گاز حوزههای خلیج فارس شده است.
🔹پیشبینی میشود ظرف سالهای آینده، نزدیک به پنج میلیون بشکه نفت از مسیر ترکیه ترانزیت شود.
🔹انتقال انرژی از طریق خطوط مختلف برای مصرفکنندگان اهمیت ویژه دارد و کنترل این انتقال از سوی ترکیه، به این کشور قدرت سیاسی و چانهزنی بالایی میبخشد.
🔹دکتر جواد هروی معتقد است؛ منطقه خاورمیانه در حال حاضر آبستن یک رشته رخدادهای سیاسی است که رهاوردهای اقتصادی متفاوتی را به دنبال خودش خواهد داشت.
🔹کشورهایی مانند عربستان، ترکیه و کشورهای جدید دیگری که به صحنه ورود پیدا کردند، به دنبال این هستند که تعادل تازهای یا در واقع ائتلاف تازه سیاسی و اقتصادی در منطقه به وجود بیاورند.
🔹ایران چه در زمینه صنعت گردشگری و چه در عرصه صادرات سنتی و صنعتی، در حال حذف از بازارهای جهانی است و در عرصههای دیگر مثل واردات تکنولوژی هم بهشدت از دنیا عقب مانده است.
🔹رقبای ما با سرعت بسیار زیاد در حال سرمایهگذاری در زیرساختها هستند اما زیرساختهای کشور ما با سرعت بالا در حال استهلاک و تخریب است.
🔹به این ترتیب ایران نهتنها از دو رقیب منطقهای خود عقب مانده، که در حال بازماندن از همسایههای معمولی خود نیز هست.
🔹ریشه این بازماندگی را میتوان در چند راهبرد غلط دنبال کرد که مهمترین آنها کوبیدن بر طبل جنگ به جای تعامل است.
🔹ما در واقع به جای اینکه برای تقویت جایگاه اقتصادی خود در منطقه و جهان تلاش کنیم، صرفاً بر طبل جنگ میکوبیم و به این ترتیب خودمان حکم حذف خودمان را از معادلات جهانی امضا میکنیم.
🔹به همین خاطر، توصیه دکتر هروی این است که مسئولان دیپلماسی ما نباید از مذاکره با قدرتهای فرامنطقهای هراس داشته باشند، بلکه باید از جنگ و رکود اقتصادی که در داخل به وجود میآید بترسند.
منبع: تجارت فردا، شماره ۵۷۱
✅
کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir