تحلیل و رصد

.
🔻بازنشر به بهانه‌ی مجرم شناخته‌شدنِ ۲ تَن از وزرای دولت رئیسی در ماجرای چای دبش

🟥«قصبه به قصبه از کلاچای تا کیتاله در تعقیب طرّارانِ شعبده‌بازِ واردات چای دبش»

🖊غلامرضا علیزاده

در روزگار عسرتی که یک جوان ایرانی باید یکصد سال کار کند و یحتمل چیزی نخورد و سفر نرود؛ تا بتواند یک سرپناه برای خود بخرد، ابرفساد بی‌سابقه چای دبش ضربه‌ای هولناک به روان نژند جامعه ایرانی بود، چرا که به چشم خود دیدند که ذیل بستر فسادزای ناشی از اعمالِ تحریم‌ها، چه پول‌های کلانی جابجا شده و به اسم واردات چای اعلا از کلکته و بنگلور، چای سنواتی حاوی سموم آفلاتوکسین را از چایکارانِ لاهیجان و کلاچای خریداری کرده، بار استر کرده به قلب آفریقیه و مزارع کیتاله و بونگوما(در کنیا) بردند و در آنجا با اندکی چای درجه ۲ مخلوط کرده و در بسته‌بندی‌های شیک و به ضرب تبلیغ در رسانه‌ی ملی به حلقوم خلایق نوشاندند!

در فقدان اتوریته جمهور، وزیر را استعفا داده‌اند و رییس کل بانک مرکزی نیز به قطر سفر کرد تا سفیر شود و تنها به بازداشت مدیر عامل شرکت بسنده کرده‌اند. اگر دولت سیزدهم آن‌چنان‌که خود می‌کرد ضد فساد بود، می‌بایست تمهیدات چراییِ شکل‌گیری چنین فسادی را از صدر تا ذیل بدون هیچ‌گونه اغماضی فراهم می‌کرد.

مگر می‌شود افکار عمومی را به بازی یا شوخی گرفت؟ و هزاران جوان در آستانه ازدواج را به رغم تبلیغات جهان‌گسترتان برای فرزندآوریِ عاجل و انقلابی که دنبال وام ازدواج بوده‌اند، ماه‌ها سر دواند با این بهانه که منابع مالی‌تان به کف دیگ خورده است و این جوانان غصه‌ها خورده‌اند و در فقدان بچه‌های نزاییده که قرار بود "علی ماندگار" نام گذارده شوند، مویه‌ها کردند!!

مگر قرار نبود، بابت بدهی معوقه‌ی هند و سریلانکا، تن به ذلت مبادله با روپیه بدهید که یک پنی هم نمی‌ارزید و عوض طلب‌تان چای وارد کنید؟ چگونه وزرای مربوطه و مدیران کل را از این همداستانی با این جک اسپارویِ تبه‌کار بازنداشته‌اید و آن‌ها با کدام سازوکار و اولویت با او در این عمل مجرمانه شراکت کرده‌اند و زمینه‌‌ی رقم‌خوردنِ بزرگترین دزدی و سوء استفاده مالی تاریخِ ایران را فراهم کرده‌اند.

نقبی می‌زنیم به تاریخ معاصر، در سال‌هایی نه‌چندان دور، وقتی زمزمه‌های سوء‌استفاده از مقام و ولخرجی‌های تیمورتاش به گوش رضاشاه رسید، نواب مدیر اجرایی بانک ملی که از طرف تقی‌زاده به این سِمت گمارده شده بود به شاه گزارش داد در زمانی که معامله ارز ممنوع بوده، تیمورتاش با قیمت پایین‌تر از بهای رسمی از بانک ارز می‌خریده و در بازار سیاه به فروش می‌رسانده است. رضاشاه نگفت که این‌همه تیمورتاش دست راستش بوده و در روی هم گذاردنِ آجرهای توسعه، خشت به خشت به او کمک رسانده و دین بزرگی به گردن او دارد. قزاق سوادکوهی بلافاصله تیمورتاش را احضار کرد و  چنان بر وی خشم آورد و خروشید که نوشته‌اند به سمتش هجوم بُرد و تیمورتاش بر اثر مخافت این مواجهه؛ دچار حمله قلبی شد و تا دو هفته از صحنه کارزار خارج شد.(۱)

بلوشر وزیر مختار دولت آلمان خوب به‌یاد می‌آورد وقتی حسین‌خان ویلارد به رضاشاه گزارش داد؛ "هارتمان" مدیر بانک ملی ساری که قرار بود منابع مالیِ احداث کارخانه‌‌ی نساجی، و پنبه‌پاک‌کنی و سپس خط آهن را فراهم کند، ماشین‌آلاتِ ثبت سفارش شده را ۳۰٪ بیشتر فاکتور کرده، دمار از روزگار نه تنها او بل‌که آلمانی‌ها درآورد و بانک‌ملی را از زیر یوغ آنان درآورد.

حال عنایت بفرمایید در همان بازه زمانی که نظام در حالِ سخت‌گیری‌هایی بر لچک و جلباب خلایق بود، و بزرگترین نافرمانی مدنی را در طول ۴دهه اخیر به چشم خود دید، عده‌ای از این غفلت سوء‌استفاده کرده و چای سنواتی‌ای که اُشتر از خوردن آن‌ها اکراه داشته، به آفریقا ارسال می‌کردند تا به مدد غش در معامله، دیگربار به تهران آورده و با ارزش افزوده ۱۲ دلاری در بازار پر زرق و برق ایران و با اسم پر طمطراقی به‌نام "دبش" به مردمان بنوشانند.

رییس جمهوری که وعده برپاییِ گشت ارشاد مدیران داده بودی، و رییس قوه قضا که سد راه رهزنان کرده‌ای، دستمریزاد! آیا همین‌اندازه کافی‌ست؟ یا سرنخ چرخه فساد را باید پیدا کرد و سرچشمه‌اش را خشکاند؟

📌با شمایم آقایان! نظام با ریختن خون بی‌گناهان و جوانانی که آرزویی جز زندگیِ بهتر ندارند، در کف خیابان حجامت نمی‌شود! نظام را با کوفتن اوتاد در اکتاف این مفسدان حجامت کنید و خون تازه‌ای در رگهای مرده و فسرده‌اش تزریق کنید. سربدارانِ باشتین را نه خنده‌های زیر لبِ نظربازان و نه عشوه‌های پنهانیِ ژنده‌پوشان و نه تفرج شاهدانِ بازاری خانه‌خراب‌شان نکرد، فساد حاکمان‌شان، بدان روزشان افکند!

پ.ن
۱. رشید آرمین خطیب شهیدی، "سیاست خارجی آلمان و ایران در دوره رضاشاه"، ترجمه شهلا طهماسبی، چاپ اول، انتشارات ققنوس، ۱۳۹۹: ص۱۳۳.

@tahlilvarasad

.
با ورود به صفحه توییتر بالا، از پُست‌های این صفحه در خصوص مسائل اقتصادِ بازار حمایت نمایید‌.

.

.
#تبلیغات
تحلیل و رصد به سببِ حضور جمع پرشماری از باشندگان از صنوف مختلف اجتماعی و دارندگان مدارج متنوع تحصیلی، دانشوران، و نخبگان سیاسی، اساتید مبرز دانشگاه‌ها و حوزه، تکنوکرات‌ها و نیز هنرمندان و ادیبان و شاعرانِ صاحب‌سبک، فرصت مناسب و بستر پربازدهی برای تبلیغات کانال‌های فرهنگی، فلسفی، سیاسی و هنری، و صفحات با موضوعات صنفی و به ویژه ((دوره‌های آموزشی)) است.

*آیدی جهت رزرو و ثبت سفارش:

@tahlilgar30
.

.
🔴مسعود پزشکیان: مِتر ۱۰۰ اینم یه وزیر کارشناس و کاربلد جای همتی معرفی کنم، البته از تجارب گرانسنگ همتی هم قراره حتماً استفاده کنم، به ویژه آنکه رفیق فضیل‌بن‌عیاض بود پیش از توبه در لخت‌کردن کاروان‌های عبوری از سمرقند و بخارا.

✍غلامرضا علیزاده

@tahlilvarasad

.
🟦ایران چگونه منابع آب خود را نابود می‌کند؟

فاتیما انصاری*

بحران آب در ایران به مرحله‌ای بحرانی رسیده است؛ سدسازی‌های بی‌برنامه، چاه‌های غیرمجاز و کشاورزی ناکارآمد، منابع آبی را نابود کرده‌اند


«رضا» کشاورز اصفهانی، کنار چاه خشکیده‌اش نشسته و به یاد روزهایی می‌افتد که آب زاینده‌رود همچون رگ‌های طلایی در زمین‌هایش جاری بود. او می‌گوید: «پدرم می‌گفت آب را مثل خون بدان… حالا زمین ما تشنه جان خودشه.» این روایت تنها یک داستان نیست؛ نمادی است از بحرانی که ایران را درمی نوردد. بنا بر آمار وزارت نیرو ذخایر آبی کشور از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب در سال ۱۳۴۰ به ۸۸ میلیارد مترمکعب در ۱۴۰۲ کاهش پیدا کرده است. سازمان هواشناسی هشدار می‌دهد ۹۷ درصد مساحت ایران تحت خشکسالی شدید قرار دارد، اما چرا هنوز برنج در اصفهان و هندوانه در سیستان کشت می‌شود؟

در پس این بحران، ریشه‌هایی عمیق نهفته است. ایران که با ساخت ۶۵۰ سد، رتبه سوم جهان را در این زمینه دارد، این‌گونه تلاش کرده کمبود آب را جبران کند، اما بسیاری از این پروژه‌ها خود به عاملی نابودکننده تبدیل شده‌اند. سد گتوند، با هزینه‌ای بالغ‌بر سه هزار میلیارد تومان، سالانه ۵۰۰ هزار تن نمک را وارد آب کارون می‌کند و موجب شور شدن خاک خوزستان شده است. سد سیوند در فارس، با قطع جریان آب به تالاب بختگان، زیستگاه فلامینگوها را خشکانده است. حتی سدهای کوچکی مانند چاروسا در کهگیلویه‌وبویراحمد، حیات ماهیگیران خلیج‌فارس را تهدید می‌کند. افزون بر این، انتقال آب بین‌حوضه‌ای -مثل طرح انتقال کارون به زاینده‌رود- هم تنش‌های اجتماعی را افزایش داده و هم اکوسیستم‌ها را نابود کرده است.
 
اما این بحران تنها به سدها محدود نمی‌شود. ۴۰۰ هزار چاه غیرمجاز مانند زخم‌هایی بر پیکر زمین، سالانه هفت میلیارد مترمکعب آب را در خود می‌مکند. در همین حال، ۷۴ درصد آب استحصالی کشور صرف کشاورزی ناکارآمد می‌شود، کشاورزی که هنوز به روش‌های قرن گذشته وابسته است. برنجکاری در اصفهان و کاشت هندوانه‌ در سیستان، در حالی ادامه دارد که بنا بر گزارش سازمان ملل ۸۰ درصد تالاب‌های ایران خشکیده‌اند و ۲۰۰ هزار نفر به‌دلیل سدسازی آواره شده‌اند.
 
تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد با استفاده از روش‌های نوین می‌توان به جلوگیری از این بحران کمک کرد. از نمونه‌های موفق جهانی می‌توان به سن‌دیگو اشاره کرد.
 
سن‌دیگو در کالیفرنیا، که روزی با خشکسالی‌های شدید دست‌وپنجه نرم می‌کرد، توانست با ترکیبی از فناوری و آموزش، مصرف آب شهری را تا ۴۰ درصد کاهش دهد. این موفقیت از سال ۲۰۱۵ آغاز شد، زمانی که دولت محلی کمپین «هر قطره ارزشمند است» را راه انداخت. آنها با نصب کنتورهای هوشمند، مصرف هر خانوار را رصد کردند و به شهروندانی که آب را مدیریت می‌کردند، تخفیف مالیاتی دادند. افزون بر این، با جایگزینی گیاهان بومی کم‌آب‌بَر به‌جای چمن‌های پرآب در پارک‌ها، توانستند سالانه ۱۰ میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه‌جویی کند.
 
نمونه دیگر سنگاپور است که هیچ منبع آب شیرین طبیعی ندارد و با سیستم جدید، آب شرب خود را از تصفیه پیشرفته فاضلاب تأمین می‌کند. این فناوری اگرچه گران است، اما ضروری تشخیص داده شده؛ چراکه بانک جهانی هشدار داده اگر روند کنونی ادامه پیدا کند، تا سال ۲۰۳۰ دسترسی به آب در خاورمیانه ۵۰ درصد کاهش پیدا خواهد کرد.
در ایران نیز تلاش‌هایی در این زمینه درحال صورت گرفتن است. از جمله اینکه در رفسنجان، کشاورزان با آبیاری قطره‌ای توانسته‌اند مصرف آب را تا ۴۰  درصد کاهش دهند. در یزد، پروژه‌های بازیافت پساب شهری برای آبیاری فضای سبز آغاز شده است و حتی در مناطق جنوبی می‌توان از آب‌شیرین‌کن‌های خورشیدی استفاده کرد تا فشار بر منابع زیرزمینی کم شود. تغییر الگوی کشت نیز گامی کلیدی است که باید جدی گرفته شود. جایگزینی گیاهانی از قبیل زعفران و گیاهان دارویی کم‌آب‌بَر به‌جای برنج و هندوانه می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی داشته باشد.
 
اما سؤال اینجاست که آیا این اقدامات کافی است؟ «پرویز کردوانی»، پدر علم کویرشناسی ایران، هشدار داده بود: «اگر امروز برای کاهش مصرف آب اقدامی نکنیم، فردا نه خانه‌ای خواهیم داشت، نه وطنی». بحران آب در ایران یک تهدید امنیت ملی است و نجات آن نیازمند عزمی فراتر از شعار. کشاورز اصفهانی باید بپذیرد که کاشت برنج را متوقف کند، دولت باید چاه‌های غیرمجاز را ببندد و شهروندان باید مصرف آب را مدیریت کنند؛ چراکه هر قطره آب، یک ‌قطره زندگی است.

*دانش‌آموخته روابط بین‌الملل

@tahlilvarasad

.
🔰تمثیلی برای زبان حالِ ما با دولت نگون‌بختِ پزشکیان

شبی که در سیاه‌چادر خان، زیر چراغی پیه‌سوز نشسته بودیم، و دختران خان را یکان یکان به ما نمایاندند؛ یکی از آن دیگری نیک‌روتر، و به جامه‌ای زربفت آراسته‌تر، و با ابروانی کمانی از دیگری تودل‌بروتر!!

توافق که حاصل شد، و جشن و سرور که پایان گرفت و آفتاب بر دشتی که چادرهای ایل را بر بسیط آن ابتناء کرده بودند، تابید و شب دیجور، برقع از رو گرفت و حقیقت نمایان شد؛ نو عروسی را که سوار بر اسب کهر کرده تا راهیِ دیار سفلی شویم، روانی نژند و رویی زردفام داشت. از این‌رو بود که از سر بی‌چارگی فریادی به آسمان بلند کرده و از بختِ برگشته‌ی خویش به خدایِ بی‌پناهان شکوِه کردیم و شکایت برِ دوست بردیم. این تمثیلِ لطیف، حکایت ما با دولت پزشکیان است. 

✍غلامرضا علیزاده

@tahlilvarasad