تفسیر بیضوی مثنوی معنوی

این مطلب رو چند وقت پیشا، اون موقعی که کیانوش سنجری تازه فوت کرده بود می‌خواستم بنویسم (که آخرشم ما نفهمیدیم واقعا خودکشی بود یا مثل خیلی‌های دیگه خودکُشوندگی)، ولی خب هوای حوصله کیری بود و سرم هم گرم چیزای دیگه. حالا که با این دنده‌ی شکسته هیچ گُه خاصی نمی‌تونم بخورم، بیام اینم بنویسم بره.

یک سال و خرده‌ای پیش بود که بعد از گذروندن ماجراهای نسبتا سختی در زندگی، به توصیه‌ی دوستی یه‌کاره پا شدم رفتم یه دوره کلاس بازیگری تئاتر توی دانشگاه UBC که حال و هوام عوض شه. برای من که کلا تو زندگیم نه تئاتر دیده بودم و نه به بازیگری علاقه‌ای داشتم و خدا شاهده تا سه سال پیش حتی دیکاپریو و برد پیت رو از هم تشخیص نمی‌دادم (جدی)، این حرکت یکی از کله‌خری‌ترین کارای زندگیم بود.

خلاصه ظرف چند هفته از آدم بی‌حاشیه‌ای که ویکندا می‌نشستم خونه‌م ایکس‌باکس بازی می‌کردم و تو آرامش جقمو می‌زدم و یه کسشری برا کانالم می‌نوشتم، تبدیل شدم به کسی که باید نقش زن حامله و خرس پاندا و تخم راست اسکندر مقدونی رو بازی کنه.
کلاس به زبان فارسی بود، مدرسش هم یه خانوم دانشجوی پی‌اچ‌دی که طبق سنت اصیل ایرانیِ «برو دانشگاه مهندسی بخون هنرم خودت کنارش ادامه بده» به صورت تجربی تو این زمینه حرفه‌ای شده بود.

تو یکی از جلسه‌های کلاس، خانوم معلم یه مفهومی رو مطرح کرد به نام «فوکوس‌کِشی»، که اگه با خوندنش نیشت باز شد تو دوست خوب منی. فوکوس‌کشی یعنی «کشیدن بیش از حد توجه بییننده‌ها به سمت خود».

یعنی مثلا نقشی که به شما داده شده قراره نهایتن ده بیست درصد توجه بیننده‌ها رو جلب بکنه و اجازه بده تمرکز مخاطب روی قسمت دیگه‌ای از صحنه و معطوف حرکات بازیگر دیگه‌ای باشه، اما شما اونقدر جنده‌ی توجه و خوارکسده‌اید که فکر می‌کنید عنتون بوی گلاب میده و دنیا حول شما می‌چرخه، اینه که طوری به اجراتون آب و تاب میدید که تمام توجه تماشاگرا به سمت شما کشیده بشه، و متعاقبن می‌رینید توی هدفی که کارگردان از اون صحنه داشته. به این کار می‌گن فوکوس‌کشی.

در واقع هسته‌ی مطلب اینه که گاهی هنر یک بازیگر حرفه‌ای در اینه که طوری حضور داشته باشه که در عین اینکه فعالانه ایفای نقش میکنه، خیلی به چشم نیاد. و برخلاف ظاهر این جمله، چنین کاری اصلا آسون نیست.

بعد از شبی که اون اتفاق برای کیانوش سنجری افتاد، چیزی که منو یاد این قضیه‌ی فوکوس‌کشی انداخت رفتار اکثریت این به اصطلاح «فعال»های خودخوانده‌ی سیاسی و اجتماعی توی روزای بعدش بود. یکیشون عکس یه فیش چس‌دلاری رو استوری کرده بود که «یادش به خیر یه بار مرحوم کارش گیر کرده بود پنجاه دلار کمکش کردم!»، یکیشون چت‌های خصوصیش با اون بنده‌خدا رو گذاشته بود وسط توییتر که ثابت کنه «فلانی همیشه وقتی ناراحت بود اول به من پیام می‌داد!» و هرکسی این «منِ» کیریشو گرفته بود دستش و یه جوری داشت از وصل کردن خودش به طرف، اعتبار گدایی می‌کرد.

یا مثلا یادمه وقتی شجریان بزرگ فوت کرد، اون مرتیکه‌ی خودخواننده‌پندار هزارپدر (شاهکیر بینش‌پژوه) یه خاطره‌ی ساختگی از مشروب خوردنش با استاد درست کرده بود و خوار تمام سوشال مدیا رو گاییده بود که «منم اونجا بودم». می‌تونست به جاش مثلا تحلیلی روی یکی از کارای شجریان بنویسه، می‌تونست به عنوان یه موسیقی‌دان (زررررت) ستایشی یا حتی نقدی از فلان اثرش بکنه، ولی خوب اونطوری فوکوسش به اندازه‌ی کافی کش نمیومد.

یه داستان عرفانی کوتاهی توی ادبیات ما هست، که میگه یه شب بایزید بسطامی توی خلوت چس‌ناله می‌کرد و به خدا میگفت من کی می‌تونم به تو برسم و فلان، و یه جایی وسطش خدا جواب داد که: «… بایزید! هنوز توییِ تو همراهِ توست. اگر خواهی به ما رسی، خود را بر در گذار و بیرون آی!».

واقعیت اینه که همه‌ی ما آدما تا یه حدی جنده‌ی توجه هستیم، و تا یه حدیش هم کاملا اوکیه. توجه چیز شیرینیه و ما هم نیاز داریم بهش. ولی گاهی برای اینکه یه رسالتی رو به سرانجام برسونی واقعا لازمه این «من» رو دست کم برای دقایقی بذاری دم در و بیای بیرون؛ در جایگاه یه فعال سیاسی یا اجتماعی، یه هنرمند، یا حتی مثلا یه پارتنر توی زندگی شخصی. گاهی اسپات‌لایت قراره روی دیگران باشه.

آره خلاصه فرزندم، توی زندگی با دو دسته آدم کیری‌بیری زیاد مواجه میشی؛ اونایی که کسکشن، و اونایی که فوکوس‌کشن. اگر جایی مجبور به انتخاب بین این دو تا شدی، یادت باشه که تحمل دسته‌ی دوم به مراتب سخت‌تره.

@TafsireKiri
▫️

در این زمینه یه داستانک زیبایی هم از مولانا هست که اگه دوست داشتید بگید تو یکی دو روز آینده بنویسم. تو این مطلب دیگه جا نمیشد. ولی این روزا کلا یه کم بیشتر برای اینجا وقت دارم.

خب دوستان، یکی از دنده‌هام شکسته. مبارک بدخواهامون. مثل سگ هم درد می‌کنه.

یکیتون به اون دعانویسی که بینتونه بگه از این قدرت در راههای مفیدم میشه استفاده کردا مادرجنده، بهش فکر کن.

@TafsireKiri
▫️

آقا من همین ده دقیقه پیش توی یه کلاس هنری، از بلندی افتادم زمین و پهلوم با چنان شدتی رو لبه‌ی یه جعبه‌ی چوبی فرو اومد که بقیه از صداش ترسیدن. الانم مصدوم و به گا رفته یه گوشه نشستم و بچه‌ها دارن یخ تو ماتحتم فرو میکنن و دستورالعملای کمک‌های اولیه میدن. یه لحظه حس پیری بدجور منو گرفت (که آخر مطلب بیشتر توضیحش میدم). کلاس امروزم هم که به گا رفت و باید چند ساعتی عین کیر خر اینجا بشینم رو‌ نیمکت، اینه که حداقل یه کم کسشر بنویسم.

در مورد این مقوله‌ی پیری، سعدی یه حکایتی داره تو گلستان، میگه یه پیرسگی رفت یه داف تینیجر به نام «گوهر» نامزد کرد برا خودش:

شنیده‌ام که در این روزها کهن پیری
خیال بست به پیرانه‌سر، که گیرد جفت

بخواست دخترکی خوبروی گوهر نام
چو دُرجِ گوهرش از چشم مردمان بنهفت

(دُرج کیسه‌ای بوده که تو جواهر مخفی میکردن).

بعد میگه شب عروسی خوشحال و خندان با دوبنده‌ی قرمز رفت روی تشک که بزنه وسطش و حالشو ببره، ولی خب یه دفعه متوجه شد که هولی‌شت، کجایی جوونی که یادت به خیر:

چنان که رسم عروسی بُوَد، تماشا بود
ولی به حملهٔ اوّل، عصای شیخ بخفت!

کمان کشید و نزد بر هدف، که نتوان دوخت
مگر به خامهٔ فولاد، جامهٔ هنگفت

احیانا نیاز به توضیح نیست که منظور از «عصا» تو بیت اول همون کیر یاروئه. تو بیت دوم هم با استعاره از جوونی دختره و از کارافتادگی دم و دسگاه یارو، میگه خو لامصب واسه سوراخ کردن پارچه‌ی برزنتی سوزن فولادی لازمه آخه 😐

منتها از اونجا که مرد ایرانی حاضره کون بده اما مقصر نباشه، یارو شروع میکنه اینور‌ اونور غر زدن که ئه ئه ئه ببین این دختره چجوری اومد رید تو‌ زندگیم و آبرومو برد و فلان و بیسار:

به دوستان گله آغاز کرد و حجت ساخت
که خان و مان من این شوخ دیده ‌پاک برُفت

دختره هم میره دادگاه و اعاده‌ی حیثیت می‌کنه، اینجا ما یه دفعه متوجه میشیم سعدی هم خودش بنا به ‌دلیلی اون روز گذرش به دادگاه افتاده و طبق معمول می‌پره وسط داستان و نظر میده:

میان شوهر و زن جنگ و فتنه خاست چنان
که سر به شِحنه و قاضی کشید و سعدی گفت:

پس از خلافت و شنعت گناه دختر چیست
تو را که دست بلرزد گُهَر چه دانی سُفت؟

«گوهر سفتن» یه کاری بوده که قدیما میکردن، سنگ‌های قیمتی و جواهراتو خیلی با ظرافت می‌سابیدن تا به شکل مورد نظر دربیارن. سعدی اینجا به یارو میگه داداش دقت کردی اگر دستت بلرزه نباید بری سراغ کار طلا و جواهر؟ به همون شکل اگر به جای چوب طناب دستته نباید بیلیارد بازی کنی. اگه بازم نمی‌فهمی، وقتی کیرت فقط در حدی بلند میشه که بتونی رو‌ پات نشاشی، نباید بری مخ یه دافی بزنی که همسن نوه‌ته.

* * *

آقا ما جوون‌تر که بودیم و تازه اومده بودیم کانادا، تو یه شهری زندگی می‌کردیم نزدیکای قطب شمال که همه‌شون وایت بودن. شهر انقدر کانادایی بود که مردا و پسرا فقط هاکی روی یخ رو به عنوان ورزش قبول داشتن. فوتبال ورزش دخترا بود، یا نهایتا ورزش مردایی که مهره‌ی مار داشتن تو دلبری.

به لطف دانشجوهای اینترنشنالی مثل خودم که چندسالی بود پاشون به شهر باز شده بود، یه لیگ فوتبال دانشگاهی هم راه افتاده بود که ما از اولین تیماش بودیم. این کاناداییا هم از یه جایی علاقه‌مند شده بودن و تیم میدادن، منتها از اونجا که به عمرشون ده دقیقه هم فوتبال ندیده بودن و ذهنشون فقط هاکی می‌فهمید، فوتبالو مثل هاکی بازی می‌کردن.

نمیدونم هاکی دیدید یا نه، ولی نه اوت داره، نه آفساید و تقریبا نه حتی خطا. بازی همیشه در جریانه و به شدت هم توش کتک‌کاری میشه که اصلا جزئی از بازیه. دو تا بازیکن تا موقعی که مشغول مشت و لگد زدن به هم باشن بقیه صبر میکنن تا کارشون تموم شه.

این فوتبالیستای کانادایی هم کلا به همین منطق بازی میکردن. هیکلاشون دو سه برابر ما بود، توپو مینداختن پشت ما و به جای اینکه مثل یه فوتبالیست یه راهی پیدا کنن که با سرعت و ظرافت از کنارمون رد شن، دودستی هولمون میدادن رو زمین و بعدم چار پنج نفری لگدمون میکردن میرفتن و ما باید پنج دقیقه‌ای به داور کانادایی توضیح میدادیم که بابا فوتبال فرق داره‌. تو این ورزش ننه‌ی همو نمیگان.

ولی از اونجا که جوون بودیم و کم‌آوردن از مرگ بدتر بود برامون، از یه جایی به بعد با همونا هم درافتاده بودیم و با اینکه بعضا قدمون تا ناف یارو بیشتر نمیرسید چنان مشت و لگدی حوالهٔ کُس و کون اینا میکردیم که آخرش اونا به داور شکایت میکردن. شب هم میومدیم یه چسه یخ میذاشتیم رو کبودیای بدنمون و بعدم انگار نه انگار‌، از فردا دوباره تو زمین.

آره خلاصه، آدم چشم به هم می‌زنه میبینه پونزده سال از مهاجرتش گذشت‌. بدتر از اون، با خاطرات این مدلیش یهو به خودش میاد و می‌بینه تو کلاس بازیگری تئاتر مصدوم شده و نمی‌تونه تکون بخوره 😐

خلاصه که کـــــــــی‍ــــــــــــر....

@TafsireKiri
▫️

من اینجا شرمنده‌ی دوستانم واقعا. این هفته‌ها و شایدم دیگه‌ میشه گفت ماه‌های اخیر که زبونم تو ماتحت خر گیر کرده، تقریبا هر روز پیامایی از بیضوی‌هایی عزیز می‌گیرم که «داداش کجایی نیستی چرا نمی‌نویسی و فلان و بیسار». از اون طرف دلمم میخواد بنویسما، ولی نمیاد. جوری از بیخ و بن خشکیده که قشنگ مطمئنم یه مادرقحبه‌ای بین شماها هست که دعانویسه و کارشم خیلی درسته؛ و بنا به دلیلی مدتیه کرده تو ما. تاثیر طلسمش هم هی داره قوی‌تر میشه، یعنی مثلا وقتی دو هفته پیش یکی ازم می‌پرسید که چرا دیگه نمی‌نویسی، حداقل می‌تونستم در مورد خود این خشکیدگی و ملال و خلأ یه کم کسشر تفت بدم؛ ولی دیشب وقتی داف حق همین سوالو ازم کرد عین بز نگاش کردم فقط.

سرتونو درد نیارم حالا، ولی خلاصه با این سطح از زبون‌بستگی که این روزا دارم تجربه می‌کنم، بیشتر از هرچیزی دارم تجربه‌ی زندگی گاو و گوسفند و سایر جونورا رو می‌فهمم.

منتها امروز یکی از بیضوی‌های باهوش یه ترفند جالبی رو من پیاده کرد. نزدیک ظهر یه پیام داد که فلانی این دو تا بیت از فلان قرمساق معنیش چی میشه برای فلان پروژه‌ی درسی لازم دارم اگه میشه یه کمکی بکن. منم همینجوری یه ویس سی-چهل ثانیه‌ای فرستادم براش و یه توضیح مختصری دادم. از اون توضیح، یه سوال جدید براش پیش اومد و دوباره در جواب یه ویس فرستادم و بعد از یکی دو تا رفت و برگشتِ دیگه، طرف گفت «آفرین، حالا همینا که گفتی رو بنویس میشه مطلب بعدیت، بذارش تو کانال!» گفتم اصلا حوصلم نمیشه. گفت «جالبه برا من حوصله‌ت شد، برا خودت حوصله‌ت نمیشه» و رفت.

این جمله‌ی آخرش جالب بود، و البته جدای از این تعامل کوتاه، یادآور این حقیقت بزرگتر و کلی‌تر بود که یکی از نقص‌های فنی بزرگ آدمیزاد جماعت همینه که اغلب کاری رو که برای دیگران می‌تونه انجام بده برای خودش نمی‌تونه. برای همینه که معمولا ما برای مشکلات دیگران ساده‌تر می‌تونیم راه حل ارائه بدیم، نسبت به وقتی که خودمون دقیقا با همون مشکل مواجه باشیم.

در مورد این گره‌ی روانی کتاب‌ها نوشته شده، ولی چون ما بیضوی هستیم بیاین تا بیضوی‌ترین بیانی که تا به حال از این مسئله ارائه شده رو از زبان استاد بزرگ سوزنی سمرقندی بخونیم:

هرکه را تا به خایه بفشردم
آسمان مِهتری بدو بسپرد

همه تازانِ من بزرگ شدند
من نمایم به چشم ایشان خُرد

ای دریغا که می‌ نه بتوانم
خویشتن را یکی به کون در بُرد!

تو بیت اول، «مهتر» یعنی بزرگتر و «مهتری» یعنی بزرگی و به جا و مقامی رسیدن. «تاز» تو بیت دوم هم، با عرض پوزش یعنی بچه‌کونی.

میگه هر کیو که تا دسته تو کونش فرو کردم، بعدا رفت واسه خودش شد یه دکتری مهندسی چیزی. حالا هرکدومشون واسه خودشون کسی شدن و دیگه منو آدم هم حساب نمی‌کنن. و تو بیت آخر میگه چقدر حیف که نمی‌تونم حداقل یه بار تو کون خودم بکنم، بلکه خودمم به جایی برسم تو زندگی.

آره خلاصه، برام جالب بود که با اینکه خودم حوصله نوشتن ندارم، هنوز میتونم تو کون شما… نه چیز، جواب شما رو درست حسابی بدم. البته احتمالا تا وقتی که مرحله‌ی بعدی طلسم اون دعانویس خوارکسه آنلاک نشده.

@TafsireKiri

آها راستی یه دوست دیگه‌ای هم درخواست کرده بود که هربار مطلبی میذارم که توش شعر هست، خوانش صوتی ابیات رو هم بذارم که لحن و فلانش برا درست خوندن واضح باشه. از دفعه‌های دیگه چشم ایشالا. فعلا این دفعه بیاین چندتاتون ویس بذارین تو کامنتا ببینیم همین سه بیتو چقدر درست میخونید یه ارزیابی از وضعیتتون داشته باشیم 🤔

▫️

شاید بعضیاتون بدونید که سعدی باب پنجم بوستان که عنوانش «در رضا» (یعنی در مورد مقوله‌ی رضایت‌مندی) هست رو یه مقدار عجیب و بی‌ربط و مشخصا با کله‌ای کیری شروع می‌کنه.

اینم چیزی نیست که من بگم، ذهن خیلی از پژوهشگرای ما درگیر چرایی این قضیه شده و البته آدمای مختلف تئوری‌های گوناگونی هم راجع بهش نوشتن که بعضیاشون خیلی هم جالبه.

به طور خلاصه، سعدی این فصل رو اینجوری شروع می‌کنه که «یه شب داشتم واسه یه جمعی زر می‌زدم، یه بابایی بلند شد گفت این آقای سعدی کارش خیلی درسته، حرفای خوبی می‌زنه، شعرای خوبی میگه، پند‌های خوبی میده. ولی شعر واقعی، شعر حماسیه. سعدی حماسه‌سرایی بلد نیست؛ فی‌الواقع کیر فردوسی رو هم نمی‌تونه بخوره».
اینا ابیاتیه که سعدی از حرف اون طرف در مورد خودش نقل قول می‌کنه:

... که فکرش بلیغ است و رایش بلند
در این شیوه‌ی زهد و طامات و پند

نه در خشت و کوپال و گرز گران
که این شیوه ختم است بر «دیگران»

و اینجا منظور از «دیگران» فردوسیه، که طرف به عنوان کسی که «ختم حماسه» بوده ازش حرف می‌زده و می‌ریده به سعدی.

سعدی هم به گفته‌ی خودش در این لحظه قاطی می‌کنه و میگه من نمی‌تونم حماسه بگم؟ حماسه می‌گم، ننه‌تم می‌گام:

نداند که ما را سر جنگ نیست
وگرنه مجال سخن تنگ نیست

توانم که تیغ زبان بر کشم
جهانی سخن را قلم در کشم!

و بعدم به قول فرنگیا، میگه challenge accepted و شروع میکنه:

بیا تا در این شیوه چالش کنیم
سر خصم را سنگ بالش کنیم

منتها متاسفانه گوزگوزی که می‌کنه اصلا به جای جالبی ختم نمیشه و یکی دو تا داستانِ مثلا حماسی سر هم می‌کنه که چندان چنگی به دل نمی‌زنن و تو چندتا از نقدهایی که قدیما راجع بهشون خونده بودم، ایرادهای فنی‌ای معقولی در حوزه‌ی حماسه‌سرایی ازش گرفته بودن که برای کسی در قامت سعدی اصلا جالب نیست.

اما حالا ما کاری به این حرفا نداریم، بیاین خلاصه‌ی اولین داستان حماسی آقای سعدی رو بخونیم یه کم بشوره ببره. اینطوری شروع میشه:

مرا در سپاهان یکی یار بود
که جنگاور و شوخ و عیار بود

(سپاهان همون کلمه‌ایه که بعدها با تاثیر از عربی شد «اصفهان».)

اینجا سعدی یه دوازده سیزده بیتی در مورد قدرت بدنی و توانایی‌های جنگی و رزمی این رفیق پهلوونش گنده‌گوزی می‌کنه؛ که البته کسی که شاهنامه‌ رو خونده باشه، با خوندن این ابیات سعدی کاملا به اون شخص ناشناسی که فردوسی رو به روش میاورده حق میده. چند بیتش رو بخونیم:

مدامش به خون دست و خنجر خضاب
بر آتشْ دل‌ِ خصم از او چون کباب

ندیدمْش روزی که تَرکِش نبست
ز پولاد پیکانْش آتش نجَست

دلاور به سرپنجهٔ گاوزور
ز هولش به شیران در افتاده شور

نزد تارک جنگجویی به خشت
که خود و سرش را نه در هم سرشت
(خود با تلفظ khood به معنی کلاه‌خووود)

چو گنجشک، روز ملخ در نبرد
به کشتن چه گنجشک پیشش چه مرد 😐

پلنگانش از زور سرپنجه زیر
فرو برده چنگال در مغز شیر

گرفتی کمربند جنگ آزمای
وگر کوه بودی بکندی ز جای

زره پوش را چون تبرزین زدی
گذر کردی از مرد و بر زین زدی
…

و خلاصه دیگه، هی میگه طرف خیلی شاخ بود، خیلی قوی بود، خیلی گنده بود، خیلی کاربلد بود، خیلی شجاع بود و از این حرفا. بعد توضیح میده که من دیگه برای ادامه‌ تحصیل پاشدم رفتم بغداد و از اونجا هم رفتم سوریه و فلان و بیسار. سالها گذشت و دلم برای این بابا تنگ شد، گفتم برگردم برم یه سری بهش بزنم. پا شدم رفتم اصفهان و پیداش کردم؛ ولی دیدم یارو شده یه تن لش داغون تریاکی که دماغ خودشم نمی‌تونه بگیره:

به دیدار وی در سپاهان شدم
به مهرش طلبکار و خواهان شدم

جوان دیدم از گردش دهر، پیر
خدنگش کمان، ارغوانش زریر

به‌در کرده گیتی غرور از سرش
سرِ ناتوانی به زانو بَرش

اینجا سعدی که پشماش از دیدن وضعیت یارو فر خورده، میگه حاجی چی شد تو چرا به گا رفتی؟

بدو گفتم ای سرور شیر گیر!
چه فرسوده کردت چو روباه پیر؟

طرف هم توضیح میده که آره دیگه تو یه جنگی از مغول‌ها شکست خوردم و کیر شدم و فرار کردم و از اون موقع دیگه بیشتر با یه قل دو قل وقت می‌گذرونم:

بخندید کز روز جنگ تَتَر
به در کردم آن جنگجویی ز سر!
(تتر: تاتار، مغول)

سعدی میگه آخه مگه میشه، مگه داریم؟ بابا تو با این همه زور و جنگاوری و نیروهای نیابتی و عمق استراتژیک و فلان، چجوری یهویی همه چی رو ول کردی فرار کردی آخه؟ یارو هم جواب میده:

زمین دیدم از نیزه چو نِی‌سِتان
گرفته عَلَم‌ها چو آتش در آن

غنیمت شمردم طریق گریز!
که نادان کند با قضا پنجه تیز

میگه آره دیگه، دیدم زمین بسته‌ بود، آسمانها بسته‌ بود، نامردا همه‌ی راه‌ها رو بسته بودن؛ این شد که دستمو گذاشتم دم کونم و تا خونه دویدم.

بالاخره بعضیا هم «حماسه‌»شون این شکلیه دیگه، ما چی‌کاره‌ باشیم که بخوایم نظر بدیم. 🙂‍↕️

@TafsireKiri
▫️

قائم مقام فراهانی - که از معدود آدم‌حسابیای دم و دستگاه حکومت قاجار بود - رو بعد از فقط یک سال صدارت، یه تعدادی مادرجنده زیرابشو پیش محمدشاه زدن و زندانیش کردن. نهایتا هم از شاه حکم قتلش رو گرفتن و اگر اشتباه نکنم بنده خدا رو خفه‌ش کردن‌.

میگن چند ساعت قبل از قتلش، روی دیوار سلولی که توش زندانی بود مطلع غزلی رو نوشت که قبلا سروده بود:

روزگار است این که گه عزت دهد، گه خوار دارد
چرخ بازیگر از این بازیچه‌ها بسیار دارد

این مفهوم به ظاهر ساده (که بنا به دلیلی در عین سادگیش گنده‌‌گوزای خاورمیانه نمی‌فهمنش) بیان‌های زیباتری هم تو ادبیات کهن ما داره، که البته بمونه برای وقتی که اون اتفاقای زیباتری که منتظرشونیم هم بیفته. برای امشب همین کافیه :)

@TafsireKiri
▫️

▫️
[دو از دو]

حالا اگر فکر می‌کنید قسمت بدش همین بود، بیت بعدی رو بخونید:

زنک شوخ بر اِزارش رید!
او دبهٔ پُر ز روغنش دزدید

این بیت اصلا پلات‌توییستیه برا خودش. «شوخ» قدیما به معنی «چرک و کثافت» بوده، و «اِزار» هم یعنی شلوار.

در حین سکس زنه میرینه روی شلوار آقای یوزه؛ که خود این بیت به صورت ضمنی اشاره داره که طرف حتی شلوارو کامل درنیاورده. در واقع اجداد محترممون انرژی‌ای که برای سکس می‌ذاشتن همونقدر بوده که برای سر پا شاشیدنشون؛ و تازه این مال وقتیه که طرف بابتش پول هم داده. اگر لازم میشده همونجا هم میریدن.

و البته باز این تمام ماجرا نیست. توی مصرع دوم منظور از «او» یوزه‌س (که در ادامه‌ی داستان واضح میشه). یعنی طرف نه تنها فقط زیپ شلوارو اندازه دو بند انگشت باز کرده و رفته رو کار، بلکه تو همون وضعیت هم دل به کار نداده و تمرکزش رو دزدیدن دبه‌ی روغنی بوده که ظاهرا همراه خانم بوده (روغنی که باهاش چراغ روشن می‌کردن).

بگذریم آقا، پس در سه بیت گذشته به طور خلاصه این اتفاقات میفته: یوزه پول میده به زنه و میرن رو کار، وسط سکس زنه میرینه و لباس یوزه‌ رو به گه می‌کشه، و یوزه هم به شکلی که ما نمی‌دونیم موفق میشه در همون اثنا دبهٔ روغن خانوم رو بدزده، و مجموعهٔ این فعالیتها چیزی بوده که اجداد ما بهش میگفتن سکس (یا خاک بر سری).

کار که تموم میشه، زنه میگه تو عجب کسخلی بودی بابا، پولتو گرفتم به هیکلت هم ریدم!

زن بدو گفت: «کابلهت دیدم
بستدم سيم و بر تو خنديدم!»
(کابلهت: که ابلهت)

یوزه هم تو دلش میگه حالا وقتی رفتی خونه و دیدی چراغت روشن نمیشه می‌فهمی ابله کیه:

يوزه دادش جواب بر ره راز
چون شد اين سرگذشت و قصه دراز

گفت: «از اين خرزه گرچه دربندم
آن چنان خر نيم، خردمندم
(خرزه: کیر بزرگ بدقواره)

چون ببيني چراغ بی روغن
پس بدانی تو ابلهی يا من!»

و در سه بیت آخر، این شعر بسیااار هنرمندانه میشه:

«گر نشستی به زير من روزی
جَست ناگه ز گنبدت گوزی،

تو چو بادام و پسته رخ مفروز
کايچ گنبد نگه ندارد گوز!

باد اگر کونْت را به فرمان نيست
غم مخور کايچ کون سليمان نيست!»

واقعا حیفه این همه کنایه و تلمیح و زیبایی که توی این سه بیت ریخته رو توضیح ندیم. ببینید «گوز» واژهٔ جالبیه. جدای از معنی امروزی که ما براش داریم، قدیما به معنی «گردو» هم بوده. در واقع اون زمان گوز اتفاقا بیشتر به معنای گردو استفاده میشده، و چیزی که ما امروز بهش میگیم گوز بیشتر با واژه‌ی «تیز» شناخته میشده.

گوز به معنای گردو همون واژه‌ایه که بعدها با تاثیر از عربی به «جوز» تبدیل شد و هنوزم تو خیلی از گویشهای محلی ایران به گردو می‌گن جوز. ولی با این وجود، گوز اون زمان به همین معنی امروزی باد معده‌ایش هم وجود داشته.

از اونور، «گوز» و «گنبد» هم در ادبیات ما یه همزیستی جالبی با هم دارن، برای رسوندن یه سری پند و اندرز از طریق استعاره. مثلا با واژهٔ «گردکان» که باز هم به معنی گردوئه، این بیت از سعدی رو داریم:

پرتو نیکان نگیرد هرکه بنیادش بد است
تربیت، نااهل را، چون گردکان بر گنبد است

شما اگر بخواید روی یه جسم گنبدی شکل، یه گردو قرار بدید، این گردو هی سر می‌خوره و پرت میشه پایین، پس «گردو روی گنبد گذاشتن» کنایه از کار بیهوده انجام دادنه. این بیت سعدی میگه آدم مادرجنده رو نمیشه تربیت کرد، زور بیخود نزن.

یا مثلا در شاهنامه فردوسی داریم که طرف موقع رجز خوندن میگه:

تو با این سپه پیش من رانده‌ای؟
همه گوز بر گنبد افشانده‌ای!

واضحه داره چی میگه دیگه نه؟ خب این از این.

اما توی این سه بیت پایانی شعر سنایی، گوز همین گوز خودمونه، همون که شما میدی و بعد با تعجب به دور و بریا نگاه می‌کنی که مثلا کی بود؟ و گنبد استعاره‌ای از کون. منتها از این سنت کنار هم قرار دادن گوز و گنبد خیلی جالب استفاده کرده.

توی بیت اول و دوم میگه حالا اگر یه روزی «از گنبدت گوز پرت شد» خیلی حال نکن با خودت بابا، معلومه که هیچ گنبدی نمی‌تونه گوز نگه داره! (ربطش به همون مفهوم مثالایی که از فردوسی و سعدی زدم رو می‌بینید؟ فقط فرقش اینه که اینجا گوز واقعا گوزه و گنبد کون)

تو بیت سوم میگه البته از گوزیدنت غمگین هم نباش! و اینو به هنرمندانه‌ترین و کسکشانه‌ترین شکل ممکن میگه. همونطور که میدونید معجزه‌ی سلیمان پیامبر این بود که تمام عناصر طبیعت تحت فرمانش بودن؛ از جمله باد. تو بیت آخر میگه اگر باد بدون هماهنگی از کونت در میاد غصه نخور، کون شما سلیمان نیست که اختیار باد دستش باشه 😳😂

آره خلاصه، همه‌ی اینا رو گفتم که بگم من چیز خاصی از این داستان نفهمیدم. جز همین که از گوزیدنتون شاد یا غمگین نباشید. من البته خودم یه عمره که پوکرفیس می‌گوزم و سنایی ازم راضیه. اگر نکته‌ی مهم دیگه‌ای توی داستان دیدید که از چشم من پنهون مونده خوشحال میشم با روابط عمومی بیضوی تماس بگیرید. شاد باشید.

▫️
@TafsireKiri

آها راستی، لطفا وسط سکس نرینید.

[یک از دو]

امروز می‌خوایم یه کار گروهی انجام بدیم 😌 به این صورت که من یه داستان کثافت قدیمی و فراموش‌شده از ادبیات کهنمون براتون می‌گم، و شما بگید که چه پند و نکتهٔ به‌دردبخوری میشه ازش یاد گرفت؛ چون خودم به چیز خاصی نرسیدم.

داستان از سنایی غزنوی عزیزه، و البته توش کلی هم واژه‌های جدید یاد می‌گیرید، اینه که بیت به بیت می‌خونیم میریم جلو. یه جاییش هم ممکنه یه کوچولو حالتون به هم بخوره.

می‌فرماید که:

بود گرمی به کار دریوزه
نام آن سرد قلتبان یوزه
(دریوزه: گدا)

این «سرد» قدیما یه جور فحش بوده؛ تو مایه‌های «بی‌خاصیت». قلتبان هم که یعنی «زن‌جنده». پس می‌گه یکی بود یکی نبود غیر از خدا هیچ‌کس نبود، یه مرتیکه زن‌جنده‌ای بود به نام یوزه که شغلش گدایی بود.
اون وقت این آقای یوزه یه روز پا میشه میره حج:

رفت زی حج به کدیهٔ محراب
اینت فضل، اینت مزد، اینت ثواب!

این «اینت» با تلفظ int در واقع کوتاه‌شده‌ی «این تو را» (این برای تو) هست، ولی معنی تحت‌اللفظیش تو شعر مثل«عجب» یا «ببین تو رو خدا» می‌مونه.

بعد میگه وسط راه وقتی از بغداد رد میشه (که نیویورکِ دنیای اون دوران بوده) و درگیر زیبایی شهر و جذابیت‌هاش میشه، کلا برنامه‌ش عوض میشه و تصمیم می‌گیره اول یه سر بره کاباره یا همون «خرابات»:

چون به بغداد آمد از حلوان
دید بازارها پر از الوان
(الوان: رنگ‌ها)

صحن حلوا و مرغ و تاوهٔ نان
پختهٔ پخته برهٔ بریان

زی خرابات از خرابی دین
رهگذر کرده بی‌ره و آیین

منتها وسط راه چشمش به یه سوپر داف سکسی میفته و برنامه کلا عوض میشه:

دید بر رهگذر زنی زیبا
روی زیبا به زیب چون دیبا

دست در جیب خویش کرد چو باد
کرد فرموش حج و، فرْج به یاد

فرج (بر وزن خرج) یعنی کُس! این مصرع آخر واقعا هنرمندانه‌س، از لحاظ تقابل کس و معنویات در ذهن مرد. میگه یوزه چشمش که به کس افتاد کلا عبادت یادش رفت.

تو دو سه بیت بعد یه دفعه تمام اکشن داستان اتفاق میفته، که هرچند خیلی خلاصه گفته شده ولی همین چند بیت رو بدی دست یه کارگردان خوب حداقل نیم ساعت فیلم از توش می‌کشه بیرون:

دید در فَروَزِ گریبانش
دو دِرَم بهر جامه و نانش

یوزهٔ زشت با دل ناشاد
دو درم داد و آن زنک را گاد!

خب صبر کنید، صبر کنید قشنگ کند و کاو کنیم ببینیم چی شد. بیت اول میگه یوزه یه نگاه به این داف ملس انداخت، یه نگاهم به جیبش کرد؛ و دید کلا دو درهم تمام پولیه که داره.
تو بیت دوم میگه اون دو درهم رو درآورد داد به زنه و در ازاش گاییدش! به همین سرعت. این کلمه‌ی «گاد» خیلی چیز جالبیه، تو انگلیسی میشه «خدا»، تو فارسی میشه صورت ماضی سوم‌شخص مفرد از مصدر گاییدن.

ببینید عزیزان، ذهن ایرانی از همون هشتصد سال پیش کلا پیش‌نوازش و foreplay و این ادا و اطوارایی که جدیدا مد شده تو کارش نبوده؛ در این حد که مهیج‌ترین صحنه‌ی داستانی که سنایی که داره تعریف می‌کنه به همین سرعت تموم میشه: «پول داد، کردش». نمی‌دونم مطلبو می‌گیرید یا نه، ولی خانومای تو خونه، پشت این سبک سکس خروس‌طور مرد ایرانی هزار سال تاریخ هست؛ فکر نکنید یه شبه میشه چیزی رو عوض کرد. این زودانزالی قدمتی به درازای تمدن ما داره، اونقدر که حتی موقع داستان‌سرایی، خود شاعر هم توی شعرش دچار زودانزالی فکری شده و نکرده یه دو تا پوزیشنی چیزی شرح بده که آدمو بیشتر بکشه تو داستان.

یعنی اسم و شغل طرفو گفته، کاراکترش رو توضیح داده، مسیر سفرش تا حج و توقفش تو بغداد و کسچرخ زدنش توی بازار و تغییر مسیرش به سمت دیسکو و جزییاتی مثل مرغ بریون و نونی که تو بازار می‌پختن رو ذکر کرده، ولی تمام چیزی از عمل سکس - که نقطه‌ی اوج داستانش هم هست - تونسته ارائه بده همین بود که «کردش!» خلاصه اجداد ما اینجوری بودن و ما هم همگی حاصل همچین مدل چیز کردنی هستیم و این بسیار غم‌انگیزه. شما هم ببند نیشتو.

@TafsireKiri
▫️
ادامه ⬇️

دوستان بیضوی عزیز، طی چند روز گذشته و در سکوت رسانه‌های معاند، ده‌هزار نفری شدیم 🤌🏼😌

با تشکر از شما، بعد از مدتها چند تا سرشماری بکنیم ببینیم کی به کیه‌. در ضمن، رای‌ها ناشناسه و من فقط تعدادشون رو می‌تونم ببینم، ولی خواهشا درست جواب بدید کسخل‌بازی در نیارید 🙏🏼.

@TafsireKiri
▫️

▫️
[دو از دو]

توی دفتر پنجم، مولانا داستان کوتاهی از یه گاوی میگه که تنهایی توی یه جزیره زندگی می‌کنه، هر روز صبح بیدار میشه و تا شب می‌چره و تمام علفا رو می‌خوره تا حسابی چاق و چله میشه. شب که میشه، یادش میفته که علفی باقی نمونده و از نگرانی این که «ای وای فردا چی بخورم پس» اینقدر استرس می‌کشه تا لاغر و ضعیف میشه. اما تا صبح بشه، علف‌ها دوباره رشد کردن و فردا دوباره جزیره پر از غذاس، پس بلند میشه و میخوره و چاق میشه و شب دوباره از استرس غذای فردا اعصاب و روان خودشو به گا میده، و سالهای سال هر روز رو با همین وضعیت می‌گذرونه:

یک جزیرهٔ سبز هست اندر جهان
اندر او گاویست تنها، خوش‌دهان

جمله صحرا را چرد او تا به شب
تا شود زفت و عظیم و مُنتَجَب

شب ز اندیشه که «فردا چه خورم؟»
گردد او چون تار مو، لاغر ز غم

چون برآید صبح گردد سبز دشت
تا میان رُسته قَصیلِ سبز و کشت
(قصیل: علف ملف - میان: کمر)

اندر افتد گاو با جوع البقَر
تا به شب آن را چرد او سر به سر
(جوع‌البقر: گرسنگی شدید)

باز زفت و فربه و لَمتُر شود
آن تنش از پیه و قوّت پُر شود
(لمتر: چاق)

باز شب اندر تب افتد از فَزَع
تا شود لاغر ز خوف منتَجَع
(فزع: ترس - منتجع: آب و علف)

که «چه خواهم خورد فردا وقت خَور؟»
سالها این است کار آن بقر!
(بقر: گاو)

و میگه عجیب اینجاست که یه بار نمیشینه درست حسابی با خودش فکر کنه که این همه سال تجربه‌ی گذشته‌ی زندگی من خودش اثباتیه بر این که لازم نیست انقدر نگران باشم:

هیچ نندیشد که چندین سال من
می‌خورم زین سبزه‌زار و زین چمن

هیچ روزی کم نیامد روزیَم
چیست این ترس و غم و دلسوزیَم؟ 🙂

این داستان البته خیلی ساده‌س و حرف پیچیده و پشم‌ریزونی توش نیست، چیزی هم نیست که به ذهن من و شما و نفر بعدی نرسه و نیاز باشه مولانا رو از گور بکشیم بیرون تا توضیحش بده. ولی تجربه‌ی خودم ثابت کرده که گاهی لابه‌لای شلوغی و به‌هم‌ریختگی زندگی، ساده‌ترین چیزا هم فراموش میشن و یادآوری‌شون میتونه باری از دوش آدم برداره.

من البته به اندازه‌ی مولانا هم خوش‌بین و عارف نیستم که همه‌ چیزو گل و بلبل ببینم، و میدونم که تو زندگی یه وقتایی آدم حقیقتا به گا میره و راه دررویی هم نداره. ولی دست کم تا وقتی همچین چیزی «واقعا» پیش نیومده، لازم نیست تو ذهنمون از هر غم و دغدغه‌ی معمولی یه استرس گاینده‌ی کیری دائمی بسازیم.

گاهی آدم می‌تونه یه نگاهی به پشت سر خودش بندازه و راهی که طی کرده رو برانداز کنه، و تا حدی به گذشته اعتماد کنه تا از ترس آینده رها بشه. خلاصه اگه دوس داشتید این بیت آخر مولانا توی این داستان رو بذارید یه گوشه‌‌ای پیشتون باشه، و البته صرفا به مقوله‌ی خورد و خوراک هم تقلیلش ندید:

سالها خوردی و کم نامد ز خَور
تَرکِ مستقبل کن و ماضی نگر

تامام ✌️

@TafsireKiri
▫️

[یک از دو]

نمی‌دونم بین خواننده‌های این کانال کسی هست که چیزی که می‌خوام بنویسم به دردش بخوره یا نه، ولی امروز گپ کوتاهی با یکی از دوستام داشتم که منو به یاد خاطره‌ای انداخت و گس وات، به تبعش به یاد ابیاتی از مثنوی.

سال ۲۰۱۱ وقتی که بیست و سه-چهار سالم بود، بعد از مدتها خون‌ بالا آوردن و خون ریدن و لاغر شدن تا وزن ۴۸ کیلو و دادن انواع و اقسام آزمایش‌ها، بالاخره مشخص شده بود که بیماری من چیه (کرون) و البته جمله‌ای که دکتر درست بعد از به هوش اومدنم بهم گفته بود هم هیچ وقت یادم نمیره: «این بیماری تا پایان عمر با تو خواهد بود».

اون زمان من یک سالی بود اومده بودم کانادا، تنهای تنها بودم و البته جدای از درس خوندن سه تا کار پاره‌وقت هم می‌کردم: نصف شب می‌رفتم ایستگاه هواشناسی تا صبح، بعدش پروژه‌های طراحی سایت انجام می‌دادم و هفته‌ای یکی دو جلسه هم به یه دانشجوی عربستانی تدریس خصوصی برنامه‌نویسی می‌کردم که خودش یه کتاب ماجرای کمدی داره.

وقتی تکلیف بیماریم معلوم شد انگار دنیا رو سرم خراب شده بود. فاصله‌ی من تا ورشکستگی و بی‌خانمانی فقط یک هفته کار نکردن بود. بدون هیچ پشتوانه‌ای، اونقدر مضطرب و ناامید بودم که حد نداشت. کسی هم نبود که اگر بخوام باهاش درد دلی بکنم، دو دقیقه بعد مثل سگ پشیمون نشم. سعدی تو یکی از غزلهاش میگه:

بارها روی از پریشانی به دیوار آورم
ور غم دل با کسی گویم، به از دیوار نیست

برای من حتی وضعیت بدتر بود، من به یه آدم دیوارگونه هم راضی بودم اما دیوارهایی که بهشون دسترسی داشتم طبق تجربه هر درد دلی رو ظرف کمتر از ده ثانیه دست‌مایه‌ی سرزنش و نصیحت‌های چرند می‌کردن و از این لحاظ راحت‌تر بودم که خودم با وضعیتم تنها باشم.

یه روز متوجه شدم دانشگاه مشاوره روانشناسی رایگان داره و محض امتحان بلند شدم رفتم اونجا. با یه بغض کیری تو گلو، هرچقدر که زبان انگلیسیم یاری می‌کرد وضعیتو توضیح دادم و لابه‌لاش اشک ریختم؛ آخرش مشاور که خانوم سیاه‌پوستی بود پرسید:‌ «الان بزرگترین نگرانیت چیه؟» گفتم اینکه به خاطر این بیماری دیگه نتونم کار کنم و خرجمو دربیارم. داستانی که خودم از یک سال گذشته براش تعریف کرده بودم رو یه بار برای خودم بازگویی کرد و تهش به اینجا رسوند که «کارایی رو که تو همین یک سال با داشتن این بیماری داشتی انجام می‌دادی رو می‌ترسی که دیگه نتونی انجام بدی؟ صرفا چون تا الان اسم بیماری رو نمی‌دونستی و حالا می‌دونی؟»

یه لحظه کسشر بودن مبنای این ترس و استرس چنان خورد تو صورتم که اصلا از اینکه وقتشو گرفتم خجالت کشیدم! تا مدتها از اینکه تصادفا روزی رفتم دفتر مشاوره که ایشون نوبت شیفتش بود خدا رو شکر می‌کردم. اگر به پست اون یکی مشاور که خانم وایت «مهربانی» بود می‌خوردم، احتمالا ده بیست جلسه به ناله و زاری و غر زدن و همدردی و ناز کشیدن می‌گذشت و منم از زندگی تو نقش قربانی یه لذت ناآگاهانه‌ای می‌بردم. چیزی که اون روز نیاز داشتم دقیقا یه چک و لگد آفریقایی بود.
گاهی یه سیلی درست حسابی از دو ساعت ناز و نوازش مفیدتره.

بگذریم، بریم سراغ مثنوی‌مون ⬇️

@TafsireKiri
▫️

می‌فرماید که:

گفت معشوقی به عاشق ز امتحان
در صبوحی، «کای فلان ابن فلان!

مر مرا تو دوست‌تر داری عجب،
یا که خود را؟ راست گو یا ذَ الکَرَب!»

میگه یه معشوقی زارت میاد از عاشقش سوال می‌کنه که «عباسعلی! میگم تو منو بیشتر دوس داری یا خودتو؟☺️»
(خارتو گاییدم آخه این چه سوالیه دیوث 😐)

بعد آقای عاشق چی جواب میده؟ ببینیم:

گفت: «من در تو چنان فانی شدم
که پُرم از تو، ز ساران تا قدم
(ساران:‌ سر)

بر من از هستیِ من جز نام نیست
در وجودم جز تو ای خوش‌کام نیست!

هم‌چو سنگی کو شود کُل لعلِ ناب
پر شود او از صفات آفتاب

وصف آن سنگی نماند اندر او
پر شود از وصفِ خور، او پشت و رو
(خور: خورشید)

بعد از آن گر دوست دارد خویش را
دوستیِ خور بُوَد آن ای فتا!»
(فتا: جوان)

میگه «ببین پانته‌آ جون، من اینقدر از تو پر شدم که اصلا دیگه فرق خودم و تو رو نمی‌فهمم 🤌🏼😌 اصلا دیگه منی باقی نمونده، همش توئه! اینه که اگر خودمم دوست داشته باشم در واقع یعنی تو رو دوست دارم!»

می‌خوام بگم یعنی از طلوع تاریخ روال همین بوده که زنه صبح یه روز کاملا رندوم، یه دفعه از خواب بیدار میشه و احساس می‌کنه امروز باید برینه تو اعصاب و روان طرف؛ و با مطرح کردن کیری‌ترین سوال ممکن پروژه رو کلید می‌زنه.

مرده هم مجبوره هرچی داره بذاره وسط و تمام ذخایر خوارکسدگی‌شو به کار بگیره تا یه جوابی بده کیری‌تر از خود اون سوال، بلکه موفق بشه تو دام نیفته! و به طور خلاصه عزیزان، این چیزیه که بهش میگیم عشق.

الانم باز یه کون‌زرنگی بینتون پیدا میشه که میاد میگه «دیکتیر سیریس شیمیسا گیفته میعشیق تو ایدیبیات فیرسی میذکره» 🦖 خب به کیرم… چیکار کنم الان؟ 😒

راستی ابیات از دفتر پنجم مثنوی بود. حالا بفرمایید🚪.

@TafsireKiri
▫️

پیرو اون نکته‌ی آخر مطلب قبلی که گفت «اگر نمی‌تونی ببینی حداقل بشنو»، اینم به عنوان یه فان‌فکت بگم که دقت کنید تو ادبیات ما «دیدن» و «شنیدن» خودشون هم مفاهیم ایهامی هستن.

یعنی از نظر فیزیکی و نوروساینتیفیک، اطلاعات و داده‌هایی که از طریق حس بینایی و شنوایی دریافت می‌کنیم هردو به یه اندازه میتونن دقیق یا مخدوش باشن، و به عنوان ابزاری برای فهمیدن وقایع دنیای اطراف، برتری خاصی برای هیچ کدومشون نسبت به اون یکی وجود نداره.

ولی تو ادبیات ما «دیدن» یعنی درک دقیق یک حقیقت از طریق تجربه‌ی شخصی و دست اول، و «شنیدن» یعنی به دست آوردن اطلاعاتی در موردش از طریق واسطه‌هایی که ممکنه صددرصد دقیق و درست نباشن (و این کسب اطلاعات لزومن هم قرار نیست با شنیدن اتفاق بیفته، مثلا خوندن یک نوشته یا حتی دیدن یه فیلم مستند از تجربه‌های دیگران هم اینجا اسمش میشه «شنیدن»).

ضرب‌المثل «شنیدن کی بود مانند دیدن» تو چنین کانتکستی معنی پیدا میکنه، وگرنه شما اگر فقط خود این جمله رو به تنهایی و بدون عقبه‌ی فرهنگیش به هر زبان دیگه‌ای ترجمه کنید، خیلی مسخره به نظر میاد.

نمونه‌های این تقابل نمادین رو خیلی زیاد می‌تونیم توی ادبیات فارسی پیدا کنیم؛ مثلا از خود مولانا:

گوشم شنید قصه‌ی ایمان و مست شد
کو قِسمِ چشم؟ صورت ایمانم آرزوست!

@TafsireKiri
▫️