خرمگس

فرهاد قنبری

وسط باز کیست

⏪ وسط‌باز کسی نیست که در جامعه به شدت دوقطبی شده ایران در میانه میدان ایستاده و از نزدیکی افق‌ها سخن گفته و از هر دو قطب مخالف جامعه فحش و ناسزا می‌شنود. چنین فردی نه تنها وسط‌باز نیست بلکه انسان شریفی است که از آبرو و اعتبار خود گذشته است و منافع جمعی را بر منافع فردی اولویت بخشیده است.

وسط باز کسی است که در این جامعه به شدت دوقطبی شده نهایت استفاده شخصی را از دو قطب موجود در جامعه کرده و در نهایت چون باد به هر سویی که بیشتر منافع‌‌اش ایجاب می‌کند، می‌چرخد.

وسط باز انبوهی از آن شبه‌روشنفکرانی هستند که تا روزی که احساس می‌کردند جمهوری اسلامی مقبولیت عام دارد و منافع و حقوق‌شان ایجاب می‌کند در آن سر خط ایستاده و از انقلاب و آرمان و جامعه بی‌طبقه توحیدی سخن می‌گفتند اما وقتی که احساس کردند جامعه فاز عوض کرده است و دیگر نان و آبی در دفاع از حکومت نیست، لباس تقدس و آرمان و انقلاب را از تن کنده و با کراوات و کت شلوار و دستمال گردن حامی شازده پهلوی و منتقد آشتی ناپذیر حکومت شدند.

وسط باز آن سلبریتی سینماست که تا وقتی که منافع‌‌اش ایجاب می‌کرد از لقمه چرب و نرم  تلویزیون و تملق حاکمان در جایگاه مجری و شومن تلویزیون و بازی در قلاده‌ها و یوزارسیف و هر فیلم و سریال سطحی دیگری نمی‌گذشت اما همین که کار و بار خود را بست، به آنی نقاب عوض کرده و مدافع سرسخت منافع مردم و منتقد شدید حکومت تبدیل شد.

وسط باز نه آن فعال اجتماعی و متفکری که هنوز از جامعه و هویت ایرانی دفاع کرده و خطرات کنشگری‌های تندروانه را گوشزد می‌کند بلکه سلبریتی‌های بی‌هنر و رانت‌پروده‌ای هستند که یک روز دست در دست حاکمان حساب خود را بسته‌اند و امروز برای کسب محبوبیت بیشتر با مسیر باد همراه شده و بساط خود را در سوی دیگر باز کرده‌اند.

⏪ وسط‌باز اعظم نه آن منتقد وطن‌دوستی که پول اجاره خانه‌اش را به سختی می‌دهد بلکه جناب علی دایی و عادل فردوسی‌پوری است که حتی سایر دوستان وسط‌باز آنها (از علی کریمی  تا دبیر و ساعی و عزیزی و میراسماعیلی و...) باید بیایند در مکتب‌شان درس بیاموزند. علی دایی و عادل فردوسی‌پور هر دو با رانت کامل و تمام و کمال حکومتی برای بیش از دو دهه هر چه می‌توانستند اسب خود را تازاندند و در آخر که دیدند دیگر اسب نای و توانی برای حرکت ندارد، ردای قهرمانان را پوشیده و تظاهر به پیمودن مسیر با پای پیاده و برهنه کردند. علی دایی با حمایت تمام و کمال دولت‌ها حداقل شش سال اضافه سربار تیم ملی بود و هیچ مربی‌ای هم جرات تعویض کردن یا عدم دعوت ایشان به تیم ملی را نداشت. دایی پس از آن با حمایت و لابی مستقیم رئیس‌جمهور وقت و بدون هیچ کارنامه خاصی به مربیگری تیم ملی رسید و پس از آن هم با کارنامه فاجعه باری مربیگری در عرصه باشگاهی وقتی دید دیگر هیچ عرصه‌‌ فوتبالی برای کاسبی از حکومت باقی نمانده به آنی جایگاه منتقد و مخالف را اشغال کرده و خود را به قهرمان توده‌ها تبدیل کرد. عادل فردوسی‌پور هم به واسطه حمایت‌ها و لابی‌های بی‌دریغ مدیران تلویزیون از یک گزارشگر ساده فوتبال تا حد یک ابرقهرمان بالا کشیده شده و هنگامی که فهمید مردم دیگر علاقه‌ چندانی به حکومت ندارند با چند ژست قهرمانانه و به ظاهر مردمی از تلویزیون جدا شده و جایگاه دلسوز و مدافع حقوق ملت را اشغال کرده و به مانند علی دایی بساط کاسبی خود را در این زمین جدید پهن کرد

👈 دنبال وسط‌باز و نان به نرخ روز خور و امثالهم می‌گردید در این حوزه‌ها بجویید نه در فلان شهروند معمولی که چرخ زندگیش به سختی می‌چرخد و گاهی از سر دلسوزی یا احساس مسئولیت در قبال جامعه نکاتی را بر خلاف علاقه ذائقه عموم مطرح می‌کند.
@kharmagaas

فرهاد قنبری

عصر غبارآلود

خشونت کلامی و رفتاری بسیاری از فعالان سیاسی که به اصطلاح انگشت در جهان کرده و مزدور می‌جویند و همه را به ریاکاری و محافظه‌کاری و عافیت‌طلبی و وسط‌بازی متهم می‌کنند و حاضر به شنیدن هیچ صدایی ولو اندک زاویه‌دار با صدای ناساز خویش نیستند، واقعیت نازا، متصلب و خشن حاکم بر عرصهٔ سیاسی و فرهنگی کشور ماست.

اما این دو جریان ((برانداز- بنیادگرا)) عصبانی و پرخاشگر و غیرستیز که چون گرگ در کمین هر کس نشسته و با خط‌کشی در دست در حال ایجاد مرز میان «من متعالی» و «دیگری پلشت» هستند، بیشتر از آنکه دغدغهٔ جامعه و آزادی و رفاه و فرهنگ داشته باشند، دگماتیسم و جمودیت و کوته‌فکری خویش را فریاد می‌زنند.
گروهی از آنها که فکر می‌کنند با رفتن یک حکومت و آمدن حکومتی دیگر، به‌ آنی به انسانی خوشبخت و شاد و سعادتمند تبدیل خواهند شد و گروهی دیگر فکر می‌کنند که اگر قدرت ذره‌ای از دست محافظه‌کاران بر زمین ریخته شود، جهان به آنی به مکانی پر از فساد و فحشا تبدیل خواهد شد.

هر دو این گروه هرگونه که دلخواه‌شان است می‌توانند بیندیشند و رفتار کنند اما تا زمانی که حقی برای آزادی «دیگری» قائل نباشند، نه به احساس رضایت درونی خواهند رسید و نه هیچ‌گاه به شناخت صحیحی از مفهوم آزادی دست خواهند یافت.

تاریخ معاصر ایران نشان می‌دهد این گروه‌های صفر و یک بین و غرق در اتوپیای خیالی، از ترسناک‌ترین طیف‌های حاضر در عرصهٔ سیاسی-اجتماعی ایران هستند. آنها نه درک درستی از تنوع و گوناگونی جوامع بشری دارند و نه روان پیچیده و ستیزه‌جو و امیال متناقض بشری را می‌شناسند.
آنها به‌مانند کودکان نابالغی می‌مانند که میل و خواست و اراده خود را تنها میل و خواست و اراده حقیقی می‌پندارند و در صورت منع از آن، به گریه و جیغ و فریاد روی می‌آورند و در صورت رهاشدن به حال خویش هم بلایی سر خود آورده و دوباره شروع به گریه و ناله و طلب‌کاری از دیگران روی می‌آورند.
عموم آنها قدرت دیدی بیشتر از نوک دماغ خویش را ندارند و طبیعتا توان فهم گفتمان‌های دیگر را ندارند و به تمام کسانی که درک عمیق‌تری از جامعه و سیاست و فرهنگ داشته و یا از زاویه دیگری به مسائل می نگرند را به باد افتراء و توهین و فحاشی می گیرند.

برقراری تعادل در جامعه به صورتی که همگان احساس رضایت و آرامش خاطر کنند و هیچ کس مانع سبک زندگی و عقاید و آزادی‌های طبیعی دیگری نشود، چیزی شبیه برقراری تعادل در بازی الاکلنگ است. برهم‌زدن تعادل الاکلنگ امری سخت نیست اما آن‌که می‌تواند در میانهٔ الاکلنگ ایستاده و یک پای خود را در یک سمت و پای دیگر خود را در سمت دیگر آن قرار داده و تعادل برقرار کند کار ظریف‌تر و سخت‌تری را انجام می‌دهد.
@kharmagaas

بوسعید مِهنه در حمّام بود
قایِمش* افتاده‌مردی خام بود
شوخِ* شیخ آورد تا بازوی او
جمع کرد آن جمله پیش روی او
شیخ را گفتا بگو ای پاک‌جان
تا جوان‌مردی چه باشد در جهان؟
شیخ گفتا شوخ پنهان کردنست
پیش چشم خلق، ناآوردنست
این جوابی بود بر بالای او
قایِم افتاد آن زمان در پای او
چون به نادانیِّ خویش اقرار کرد
شیخ خوش شد، قایم استغفار کرد
خالقا، پروردگارا ، مُنْعِما
پادشاها، کارسازا ، مُکْرِما
چون جوانمردیِّ خلق عالَمی
هست از دریای فضلت شبنمی
قایم مطلق تویی اما به ذات
وز جوان‌مردی ببایی در صفات
شوخی و بی‌شرمیِ ما در گذار
شوخ ما را پیش چشم ما میار

*قایم - دلاک
*شوخ - چرک

عطار نیشابوری
@kharmagaas

یک جمله از زبان ناپلئون در داستان «اوژنی گرانده» بالزاک وجود دارد که می گوید: «آدم رخت های چرکش رو تو خانه همسایه نمی‌شوره»

حال حکایت سلبریتی ها و فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران و خبرنگاران و کارگردانان سینما هم همین است. برخی از آنها می دانند که برای دریافت جایزه و دیده شدن باید حرفها و سخنانی که اصلا ربطی به آن فستیوال ندارد را بر زبان بیاورند.

اصلا سینماگر کدام کشور غربی و غیرغربی می‌آید در جشنواره سینمایی و هنری و یا هر فرصتی که عایدش شد، مسائل و مشکلات داخلی کشور خود را مطرح کند که هر کسی از ایران پای‌اش به آنجا می‌رسد حتما باید سخنانی علیه نظام سیاسی و مشکلات جامعه خود بر زبان بیاورد؟

تمام مسائل و مشکلات ایران مسائل داخلی هستند و باید در درون جامعه و میان خود مردم ایران مورد بحث و حل و فصل و جدل قرار گیرد و طبیعتا ربطی به دولت‌ها و ملت‌های کشورهای دیگر ندارد و نالیدن و غر زدن مداوم پیش دیگران چیزی جز نگاه تحقیرآمیز آنها در پی نخواهد داشت.
@kharmagaas

وقتی چهار تا متلک به روشنفکران و شبه‌روشنفکران ایرانی که عموما بحث سیاسی را با بحث‌های خاله‌زنکی اشتباه می‌گیرند، می‌نویسیم، با صدها توهین و تمسخر که فلانی «جو گیر شده‌اید» و «توهم خود بزرگ‌بینی‌ دارید» و «شما که هستید که به مقام فلان استاد معظم بی‌احترامی کنید» و امثالهم مواجه می‌شویم، ولی طرف وقتی با خواندن یک جزوه ناقص از لنین و چند شعر نو بند تنبانی یا امروز با یک مدرک دکتری دانشگاه آزاد، نقد شاهنامه و سعدی و حافظ و مولوی می‌کند، را به عنوان استاد و منتقد و فلان می‌شناسیم.
دوستان اگر ما به خاطر چند متلک به مهدی نصیری و مهرآیین و محدثی و حاتم قادری و زیبا کلام و انبوهی از این نام‌ها دچار توهم خودبزرگ‌بینی هستیم (و شاید هم هستیم) آنکه با مطالعه چهار خط از ترجمه‌های عموما بد و نامفهوم لاکان و ژیژک و فوکو و دریدا و آرنت و امثالهم مشغول نقد حافظ و مولوی است رسما دچار شیدایی و پارانویای حاد است.
@kharmagaas

"می‌پنداری آن کس که لذات برگيرد، حسرت او کمتر باشد؟
حقّا که حسرت او بيشتر باشد. زيرا که او به اين عالَم بيشتر خوی کرده باشد"

مقالات شمس تبریزی - تصحیح محمدعلی موحد
@kharmagaas

به نظرم در حساس‌ترین برهه تاریخ معاصر ایران پس از ده سال (۱۲۹۰-۱۳۰۰) منتهی به آغاز و پایان جنگ جهانی اول به سر می‌بریم و به جرات می‌توان گفت پرت‌ترین و بی‌سوادترین نخست‌وزیر- رئیس‌جمهور صد سال اخیر کشور، در راس امور قرار دارد!
در آن برهه اگر خدای ایران به دادمان رسید و بلشویک‌ها با انقلاب ضد تزاری، اجازه بازگشت جانی دوباره به پیکر در حال احتضار ایران را دادند، این‌بار خدا می‌داند با این هجم عظیم شکاف‌های اجتماعی، امپریالیسم رسانه‌ای، جنگ‌ها و طرح‌های پیچیده و ترکیبی دشمنان و رئیس‌جمهوری این میزان پرت از عالم سیاست و بیگانه با مفاهیم ملی، چه چیزی در انتظارمان است.
@kharmagaas

I think that one possible definition of our modern culture is that it is one in which nine-tenths of our intellectuals can't read any poetry.

- Randall Jarrell (American poet)

"من فکر می کنم  که یکی از مشخصه های فرهنگ مدرن این است که نود درصد [نه- دهم] روشنفکران ما نمی توانند حتی یک خط شعر بخوانند"

رندل جرل_ شاعر آمریکایی
@kharmagaas