Gooshe

‌بیژن اشتری (۱۴۰۴-۱۳۳۹)، مترجمی بود که عمیقاً اعتقاد داشت: «اگر نمی‌توانی با استبداد بجنگی، دست‌کم در دروغ‌‌ها و فریب‌های دولتی مشارکت نکن و بگذار حکومت بدون حضور تو کارش را انجام دهد.*»

خودش، نه مشارکت می‌کرد و نه سکوت، نه می‌نشست تا بگذرد، نه خنثی و بی‌کار و در کنار می‌ماند، نه اجازه می‌داد بی‌انگیزگی، نومیدی و افسردگی بر وجودش چیره شود و نه اهل معامله و شل و سفت کردن و گول‌زدن خود در موقعیت‌های وسوسه‌کننده بود تا منفعتی نصیبش شود.
#بیژن_اشتری بیش از دو دهه از زندگی‌اش را گذاشت و درباره استبداد، خفقان، کمونیسم، اختناق و چگونه زندگی‌کردن و تاب آوردن در عصر ظلمت پژوهش و ترجمه کرد و نوشت و نوشت؛ از شوروی تا کوبا، از اروپای شرقی تا آفریقا...
آنقدر ترجمه کرد و هدفمند و هدفدار نوشت و خواند و گفت، تا آثارش به مؤثرترین و ماندگارترین و معتبرترین منبع و منشا بررسی ظلم و جنایت و استبداد خودکامه‌گان تاریخ در کشور خودش، تبدیل شد؛ در کشور خودش به آزادی‌خواهی در تاریکی استبداد تبدیل شد که با ادبیات به جنگ استبداد رفته بود و راهش، هدفش، منش و مرام و مسیرش نشان می‌داد که حاضر نمی‌شد، در دروغ‌ها و فریب‌های سیستماتیک مشارکت کند، چون معتقد بود: «از هرجایی که بوی فریب و دروغ می‌آید، باید فاصله گرفت تا دروغ بمیرد.**»
✍️#گوشه
@gooshe

* نقل‌قولی از الکساندر سولژنیتسین، نویسنده روسی که به خاطر افشای جنایت‌‌های #استالین در کتابش، ۲۰سال به سیبری تبعید شد.
** نقل‌قولی از #واتسلاو_هاول، اولین رئیس‌جمهور جمهوری چک پس از رهایی از اشغال شوروی

وقتی در سال ۱۹۷۸، مئیر زارکی (زارچی)، کارگردان فلسطینی- اسرائیلی-آمریکایی، فیلم «به گورت تُف می‌کنم» را ساخت، به شدت از او انتقاد شد؛ او داستان زن نویسنده‌ مستقلِ زیبایی را روایت کرده بود که روزی در طبیعت، چهار مرد به او تجاوز می‌کنند.
صحنه‌‌های تکان‌دهنده‌ای در این فیلم نشان داده شد از لحظه‌های تجاوز و زنی که تا آخر عمر به خاطر این تجربه خود را نابودشده و تباه می‌دید و آرام نمی‌گرفت.

فیلم به خاطر محتوا، به ویژه نمایش خشونت، جنجال‌برانگیز شد و اکران آن در برخی کشورها ممنوع شد.
بخش زیادی از انتقادها به این بود که چرا زن پس از تجاوز چنین ترسناک و خشن و بی‌رحم شده و چنان وحشیانه سراغ تک‌تک متجاوزان می‌رود.
فیلم از لحاظ سینمایی و هنری ویژگی خاصی نداشت و منتقدان از آن استقبالی نکردند و طرفداری بین اهالی سینما نداشت، اما کارگردان می‌گفت، بیشتر این انتقادها به این دلیل است که وحشت تجاوز را آشکار می‌کند و با روایت انتقام، حس توانمندسازی زنی را نشان می‌دهد که بیشتر مردها دوست ندارند، بپذیرند ممکن است پس از تجاوز در زنان شکل بگیرد.
فیلم پس از مدتی به اثری کالت کلاسیک و فیلمی قابل اعتنا بین طرفداران حقوق زنان تبدیل شد و بحث‌هایی را در مورد خشونت و انتقام زنان از متجاوزان برانگیخت.
پس آن چند دنباله تا همین چند سال پیش بر فیلم ساخته شد که داستان این تجاوز را بارها تکرار و مرور می‌کرد و آنچه زن پس از این تجربه حتی در میانسالی و کهنسالی تجربه می‌کند.

نقش زن قربانی تجاوز در این فیلم را کامیل کیتون بازی کرد؛ نوه #باستر_کیتون و از همان سال تا امروز از او به این عنوان یاد می‌شود: «همون که نقش جسورانه روی قبرت تُف می‌کنم رو بازی کرده.»
✍️#گوشه
فیلم: به گورت تف می‌کنم، ساخته #مئیر_زارکی، سال ۱۹۷۸
🎬 I Spit on Your Grave, Meir Zarchi, 1978
@gooshe

🔗 مستند گوشه درباره باستر کیتون

🔗 لینک کانال یوتیوب گوشه و مستندهایش درباره هنرمندان نوگرا

‌امروز اگر چیزکی از محیط‌زیست این سرزمین باقی مانده، شاید ریشه‌هایش در اشتیاق و شفقت و جان‌فشانی نخستین رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشورمان باشد؛ اسکندر فیروز که مفهومی عمیق ساخت از محیط‌زیست در ایرانِ دهه چهل خورشیدی، زمانی که در بسیاری از کشورها هنوز چنین مفهومی شکل نگرفته بود.
برای شکار و آلودگی و برداشت از محیط‌زیست و اساسا رفتار با محیط‌زیست قانون‌گذاری کرد، مناطق حفاظت‌شده را ثبت کرد، برای بیابان‌زدایی تلاش کرد، برخی از تالاب‌های ایران را در جهان ثبت و نام ایران را در «کنوانسیون رامسر» جهانی کرد.
اما با وجود تمام خدمت‌های بی‌سابقه‌اش در منطقه و حتی در جهان، سال ۵۷ به اعدام محکوم شد؛ محیط‌زیستی که او جوانی و اعتبار و زندگی و عشقش را برای آن گذاشته بود، از دید مسئولانِ انقلابی چیزی اشرافی و بیهوده و بی‌ثمر و الکی بود و اسراف و وقت هدردادن.

#اسکندر_فیروز از اعدام نجات یافت و نزدیک به هفت‌سال در زندان ماند، زندگی، خانه و تمام دارایی‌اش مصادره شد، خودش و همسرش همه‌جوره تحقیر شدند، همه‌جور آزار را لمس کرد و در حالیکه می‌توانست ایران را ترک کند، ماند، چون جانش به دریاچه پریشان و ارومیه بسته بود و قلبش برای بیابان‌ها و جنگل‌های ایران می‌تپید.
ماند و پس از آزادی سه کتاب نوشت، به زبان فارسی و انگلیسی درباره گونه‌‌های جانوری و گیاهی این سرزمین، برای شناساندن محیط‌زیست ایران به مردم خودش و جهان تا با وجود بسته‌بودن دست‌هایش با آن کوه تجربه و قلب پرشور و رانده‌شدن از طرف مسئولان در این چهار دهه، باز هم به سرزمینش خدمت کند: «اینها که مرا قبول ندارند و نمی‌دانند من چقدر شیفته و عاشق کشورم هستم، ولی خودم که می‌دانم تا چه حد این سرزمین را دوست دارم.»
✍️#گوشه
@gooshe
🎬 فیلم: #مستند «یک ساعت از یک عمر»، ساخته #رخشان_بنی‌اعتماد، سال ۱۳۹۳؛ درباره #اسکندر_فیروز (۱۳۹۸-۱۳۰۵)


#روز_جهانی_محیط_زیست

🔗 لینک کانال یوتیوب گوشه و مستندهایش

مگر ما چند نوازنده، آهنگساز و موسیقی‌دان داریم در این سرزمین، از نسلی ریشه‌دار و کهنه‌کار با پنجه‌های زرین که موسیقی را نسل به نسل، میراث خانواده کرده باشند و این مشعل را با این مشقت و قحطی فرهنگی اصیل و پرمایه روشن نگه داشته باشند؟ مگر چند موسیقی‌دان از میان آنها از زنان این خاک و بوم بوده‌اند که از سد عرف و سنت و عادت و تبعیض و جنسیت گذر کرده و جهانی شده باشند؟
چند پیانونواز مطرح جهانی و آهنگساز بین‌المللی داریم مثل مهین زرین‌پنجه، با پدری (نصرالله زرین‌پنجه) که هنوز سبک و روش و آهنگسازیش در تار و سه‌تار تدریس می‌شود و مادری (صفیه یگانه) تنبک‌نواز و تارنواز که پیش از به دنیاآمدن، او را با موسیقی، همدم و هماهنگ کرده باشد؟
#مهین_زرین_پنجه، ۴۶سال پیش مثل ده‌ها نوازنده و خواننده و آهنگساز دیگر، ترک وطن کرد. شاگرد #ابوالحسن_صبا و #جواد_معروفی و حسین تهرانی، با سال‌ها تجربه تک‌نوازی پیانو در ارکسترها، پس از راه‌اندازی ارکستر بانوان، با تکنیک شخصی‌ ویژه‌اش در نواختن و آهنگسازی بدیع در ترکیب موسیقی ایرانی و غربی، گفته بعد از سال ۵۷، دلتنگ و دلسرد و آواره، خودش را سرگردان بین فرانسه و بریتانیا و آمریکا می‌دیده. نمی‌توانسته در شمایل زنی آهنگساز و نوازنده پس از انقلاب در ایران کار کند، ولی بیرون از ایران، در تمام سال‌های غربت، با آن همه اثری که در ارکسترهای دنیا ضبط و اجرا کرده، همیشه خودش را از خودش جدا می‌دیده.
از ایران رفته بود ولی با آرزوی اجرا و کار در ایران، #والس_ایرانی می‌ساخت و رقص ایرانی با ساز غربی در آمریکا و اروپا ضبط می‌کرد با ارکسترهای کشورهایی غیر از ایران؛ با ترکیب سازهای سرزمین خودش و غرب، با آرزوی انجام همین کار در وطن خودش.
نتوانست ولی دست‌کم به بخشی از آرزویش رسید: سال‌های آخر عمر را در ایران گذراند و شبی به یاد استادش جواد معروفی، پس از پایان مراسم رونمایی از آلبومی (با یادش، پویان آزاده)، در حالیکه همان لحظه هم اجازه نداشت ساز بزند، به شکل غیررسمی، مختصر و کوتاه، پیانو نواخت.
✍️#گوشه
@gooshe.

ویدیو: بخش‌هایی از مصاحبه‌ها و پشت‌صحنه‌های ساخت #والس و رقص ایرانی که مهین زرین‌پنجه (۱۴۰۴-۱۳۱۶) آهنگسازی کرد و همینطور اجرای کوتاه غیررسمی او در پایان نشستی در تهران، درحالیکه مسئولان اجازه نداده بودند، پیانو بنوازد و با اصرار دوستان و شاگردان پشت پیانو نشست.
قسمت‌‌هایی از ویدیوها: عباس حجت‌پناه و بهنام آقازاده
@gooshe

🔗 لینک کانال یوتیوب گوشه و مستندهایش درباره هنرمندان نوگرا

بتهوون در تمام زندگی هنری‌اش، فقط یک اپرا خلق کرد: فیدلیو (Fidelio)؛ داستان زن جوانی که برای نجات شوهر زندانی‌اش، خود را به شکل مردی به نام فیدِلیو درمی‌آورد و به زندان نفوذ می‌کند، کار می‌کند، رنج می‌کشد و عشق و شور او بر سیاستمداران فاسد آن روزگار پیروز می‌شود.
اثری به شدت سیاسی و اجتماعی و تکان‌دهنده که نخستین‌بار در سال ۱۸۰۵ بعد از چندبار بازنویسی #بتهوون، اجرا شد.

گرچه بتهوون در بقیه قالب‌های موسیقی از سمفونی و سونات تا کوارتت زهی و کنسرتو بسیار فعال بود، اما در زمینه #اپرا تنها به همین یک اثر سیاسی و عظیم بسنده کرد.

اجرای اپرای «فیدلیو» بتهوون در طول تاریخ با تفسیرهای گوناگونی مواجه بوده و بین ده‌ها اجرا آنها که #دنیل_بارنبویم رهبری کرده، عجیب، گیرا و تکان‌دهنده‌‌تر هستند؛ اجرای پرانرژی و دراماتیک با کیفیت و تفسیر مدرن از اپرا را به او لقب داده‌اند و بعد از او بنا به بعضی رتبه‌بندی‌ها، این اجرا به رهبری #لئونارد_برنستاین با تفسیر احساسی و انسانی‌اش در صدر است.
✍️#گوشه
@gooshe
🔗 لینک کانال یوتیوب گوشه

داستان زنی باهوش، شیفته هنر و در پی رشد، گرفتار در ازدواجی سنتی و بی‌عشق با مردی که چیزی نمی‌‌خواهد جز سرکوبی و سرخوردگی او. اما زن باید برخیزد و در مقابل این ظلم، حرکتی کند.

زمانی که مادام بودوی خندان (لبخند مادام بودو) در #سینمای_صامت دهه ۲۰ میلادی نمایش داده شد، کسی نمی‌دانست فیلمسازی بلند شده و در میان آن همه کمدیِ بزن و بکوب خنده‌آور یا داستان‌های رمانتیک صامت، اولین فیلم فمینیستی تاریخ سینما را ساخته است.
مادام بودو، زندانی‌ست در خانه‌ خودش، در دام ازدواجی ناخوشایند، در شهری سنتی و مذهبی.
مادام بودو نمی‌تواند در این خانه بدون تمسخرشدن، مطالعه‌ کند، نمی‌تواند پیانو بنوازد و تمرین کند بدون مزاحمت و آزار از طرف همسر، نمی‌تواند برای خودش، لحظه‌ای وقت بگذراند بدون جنجال و شکایت شوهر... زندگی همانقدر که در این خانه سخت است در جامعه و بین مردان و زنان سنتی هم دشوار است.
پس مادام بودو به رؤیا پناه می‌برد و سعی می‌کند در این دنیای ذهنی راهی پیدا کند برای بیرون آمدن از این ظلمت.

ژرمن دولاک، از معدود زنان فیلمساز دوران سینمای صامت، منتقد فیلم، نظریه‌پرداز فیلم و روزنامه‌نگار و عکاسی بود که این دردها را خود لمس کرده بود.

ژرمن دولاک را نخستین فیلمساز فمینیست و از چهره‌های کلیدی در توسعه سینمای آوانگارد فرانسه در دهه ۲۰ میلادی می‌دانند که در شکل‌گیری سینمای سورئال نقش اساسی داشت. او رؤیاهایش را در سینما می‌ساخت. همانطور که گفته بود: «چه چیزی فعال‌تر از زندگی روان است؟ واکنش‌های آدم، برداشت‌های چندگانه‌، جوش و خروش‌ها، رؤیاها یا خاطرات؟ زمان آن رسیده که در سکوت به آواز خودمان گوش کنیم.»

فیلم: (فرسته بالا) مادام بودو خندان، (لبخند مادام بودو)، ساخته #ژرمن_دولاک، ۱۹۲۳، براساس نمایشنامه‌ای به همین نام.

Movie: La Souriante Madame Beudet (The Smiling Madame Beudet), Germaine Dulac, 1923
@gooshe

🔗 لینک کانال یوتیوب گوشه و مستندهایش درباره هنرمندان نوگرا و نه‌گو