دکتر شیری

منافع کی؟
یک حقوقدان جوان این متن را نوشته که بسیار جای تفکر دارد:

شرایط امروز کشور ما از جهت نگرانیهای زیادی‌ که مردم در مورد امکان غلبه بر بحرانهای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی دارن، صرفاً با دوره‌هایی مثل دهه ۱۲۹۰ تا ۱۳۰۰ شمسی قابل مقایسه است و فکر می‌کنم به غیر از اون دوره خاص که کشور با بحرانهایی مثل تقسیم ایران بین دو قدرت بزرگ جهانی، شیوع وبا، آنفولانزای اسپانیایی و قحطی بزرگ مواجه بود، تقریباً کمتر دوره‌ای بوده که تا این حد نگرانی نسبت به سرنوشت کشور وجود داشته. ریشه و خاستگاه وضعیت فعلی کشور از نظر هرکس به دوره زمانی خاصی برمیگرده. ولی به نظر من مبدأ اصلی این وضعیت، زمانی بود که منافع گروههایی مشخص با فلاکت جمعی مردم گره‌ خورد. در واقع، من اعتقاد دارم که مشکلات فعلی کشور از قضا ریشه در وجود نگاههای ایدئولوژیک در ساختار سیاسی نداره و کارهایی که از نظر ما ایدئولوژیک به نظر میاد، برای برخی گروهها از قضا کاملاً پراگماتیستیه. ما وقتی به هرکدوم از مشکلات ایران نگاه می‌کنیم، رد پای گروههای ذینفع رو در اونها میبینیم.
یه مثال مشخص از این مشکلات که مردم ردپای گروههای ذینفع رو در اون به خوبی و تقریباً واضح میبینن، وضعیت بازار خودرو در کشور ماست که مافیای خودرو (و به تعبیر دقیقتر ذینفعان وضعیت فعلی بازار خودرو در ایران) با اعمال نفوذ سیاسی و اقتصادی در مجلس و دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام مانع از آزادسازی واردات خودرو شدن و مردم رو گرفتار خودروهای گرون و بی‌کیفیت داخلی و یا خودروهای درجه سه چینی کردن. در سایر حوزه‌ها هم این ذینفعان وجود دارن. مثلاً گروههای مشخصی در کشور ذینفع موضوع سدسازی هستن و حتی به قیمت وقوع مسایلی مثل خشکی دریاچه ارومیه یا فاجعه سد گتوند دست از این موضوع نمی‌کشن. یه گروه دیگه ذینفع تحریم‌ نفتی ایران و دور زدن تحریم‌ها هستن. گروه دیگه از فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام سود میبرن و از فروش فیلترشکن درآمدهای هنگفت به دست میارن. ی
ه گروه دیگه چند سال قبل مانع از واردات واکسن کرونا شدن و به قیمت از دست رفتن جان هزاران انسان، قراردادهای تولید واکسن در داخل رو امضا کردن، یه گروه هم ذینفع در حمایت از مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز بودن و دیدیم که کشور رو در پاییز سال ۹۶ به بحران کشوندن و خلاصه علاوه بر این مثالها، دهها و صدها نمونه از حضور این گروههای ذینفع رو میشه در کشور مشاهده کرد که به قول فردوسی «زیان کسان از پی سود خویش» می‌جویند و وضعیت فعلی کشور نتیجه گروگان گرفته شدن پیشرفت ‌و توسعه کشور توسط منافع اونهاست که هرچند در مقابل آبادی و پیشرفت ایران هیچ اهمیت و ارزشی نداره، ولی برای این جماعت طماع و نوکیسه که تونستن با غارت پولهای ملت به برجهای دبی و کازینوهای مونت کارلو برسن، اصلا قابل گذشتن و چشم پوشی کردن نیست.
برای همین، به نظرم مسایلی مثل سنگ اندازی در مسیر برجام و اف ای تی اف، تلاش برای ارتباط نزدیک با چین و روسیه، تعمیق نظارت استصوابی و چیزی که در ایران به یکدست شدن قدرت موسوم شد، همه دستپخت این گروههای ذینفع بود که طبعاً همیشه هم این کارهاشون رو در لفافه شعارهای ایدئولوژیکی مثل تلاش برای خودکفا شدن، افزایش توان داخلی، بیرون کردن نیروهای لیبرال از قدرت و عدم سازش با غرب دنبال میکنن ‌و وقتی اقداماتشون با منافع و اقدامات دولتهای ذینفع خارجی هماهنگی پیدا می‌کنه، دیگه واقعا کمتر چیزی جلودارشون میشه. برای همین انتخابات به نظرم در ۱۵ سال اخیر همیشه صحنه رویارویی این گروههای ذینفع با مردم بوده و حاکمیت هم در بعضی موارد و به دلایلی مثل جلوگیری‌ از وارد شدن کشور به مراحل خطرناک یا احیاناً مهار زدن بر این گروههای ذینفع، مصلحت دیده که نیروهایی که کمتر از سایر نیروها تحت سلطه این گروهها هستند، قدرت رو به دست بگیرند که مواردی مثل سالهای ۹۲ و ۹۶ و احتمالا امسال از اون موارده.
به هرحال معتقدم این گروهها صرف نظر از هر نتیجه ای در انتخابات، همچنان برای حفظ منافع خودشون تلاش خواهند کرد و برای حفظ این منافع از وارد کردن کشور به مراحل خطرناک هم ابایی ندارن و باید امیدوار بود زمینه ای برای غلبه بر این گروهها فراهم بشود تا سیمرغ ایران از پس این روزهای دشوار دوباره به پرواز دربیاد