ریشۀ واژۀ «دین»«دین» واژهای پارسی است و از ریشۀ «دَئِنا» در اوستایی به زبان تازی رفته است.
«دین» به چم کیش و آیین، از ریشۀ دیدن است، به چم رسیدن به بینش و آگاهی.
«دین» با ریشهای دیگر به چم داوری و فرمانروایی نیز هست که دربارۀ ایرانی بودن یا اکدی بودن ریشۀ آن میان ریشهشناسان ناسازواری هست.
واژۀ «مدینة» در زبان عربی به چم شهر، جاینام از ریشهی «دین» به چم داوری و فرمانروایی بر سنگ مَفعلة است. مانند مدرسة. و مدینة جایگاه داوری و فرمانروایی را میگفتند.
سپس عرب به نادرست ریشۀ «مدن» را از «مدینة» گرفت و نوواژگانی چون تمدن و مُدُن را از آن ساخت.
از این دست لغزشهای ریشهشناختی در زبان عربی باز هم داریم.
برای نمونه «مکان» از ریشۀ «کون» بر سنگ «مَفعَل» است (جاینام) ولی عرب به نادرست ریشهی «مکن» را از «مکان» گرفت و از آن، واژۀ «أماکن» را بر سنگ «أفاعِل» ساخت.
📚
بنمایهها:● فرهنگ ریشهشناختی زبان پارسی / دکتر محمد حسندوست
● فرهنگ ریشۀ واژگان پارسی / دکتر علی نورایی
@Rostami_Siamak