جرعه ای از عرفان

⚜چند نکته دربارۀ توبه⚜

🔮۱. توبۀ سلوکی

🏷با توبه، که پس از یقظه دومین گام سلوک دانسته شده، سالک درصدد آغاز جدّی در ترک حرام و انجام واجب است،

📌ولی علامه بحرالعلوم ـ چنانكه در بحث ترک عادات غلط و لغو خواهد آمد ـ توبۀ سلوکی را برتر از این می‌داند و آن را به توبه از عادات و رسوم لغو و غلط تفسیر می‌كند.

♨️به نظر می‌رسد جمع بین این دو به این صورت است که بگوییم توبه در سلوک یعنی توبه از هرچه منافی سلوک است و روشن است که منافیات سلوک فراوانند. گناه، عادات و رسوم غلط، غفلت و ... همه با سلوک در تنافی‌اند و توبه دست کشیدن از همۀ اینهاست.

🔮۲. انواع توبه

📚سالک و هر انسانی هیچ‌گاه از نوعی گناه و توبه خالی نیست. گناهان رقیق‌تر و دقیق‌تر و توبه‌ها نیز عمیق‌تر و عالی‌تر می‌شوند.

📖 امام صادق علیه السلام در مصباح الشریعه باب ۴۴ برای هر دسته از مردم توبه‌ای بیان می‌کند و حتی در مورد انبیا می‌فرماید:

📝«فَتَوْبَۀ الْأَنْبِیاءِ مِنِ اضْطِرَابِ السِّر»
👁‍🗨توبۀ پیامبران از اضطراب سرّ است»
⏳(بحارالانوار، ج۶، ص۳۱.)؛


🔮۳. توبه از توبه

✍برخی از اهل معرفت گفته‌اند:

💯سالک باید از توبه توبه کند 

🔰این سخن چند معنا می‌تواند داشته باشد.

🔆الف. توبۀ آغازین سالک باید به گونه‌ای باشد که نیاز به توبۀ جدید نداشته باشد و به اصطلاح «توبۀ نصوح» باشد.

🔆ب. سالک در زمان توبه به خاطر نقص داشتن و کامل نبودن در کثرت گرفتار است و توبه‌کننده‌ای می‌بیند و گناهی، استغفاری و خدایی که بخشنده است كه همۀ اینها خود گناه است.
بدترین گناه را در سلوک اثبات «انانیت» می‌دانند و می‌گویند:

⚜میان عاشق و معشوق هیچ حائل نیست
تو خود حجاب خودی حافظ از میان برخیز
⌛️(دیوان حافظ)

☑️سالک باید از این توبه استغفار کند؛ یعنی خود را به مقام فناء فی الله برساند که هرگونه اسم و رسمی را از دست بدهد و بگوید: 

💢«ز هرچه غیر یار استغفرالله».💢

💠ج. توبه عملی نیکو است و اعمال نیکو همه مستند به ذات الهی است.

📖«مَا أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَۀ فَمِنَ اللَّه»
🔰«هر خیر و نیکویی که به شما می‌رسد از خداست».
⏳نساء/۷۹.)؛

🕯پس سالک باید توبه‌ای را که به خود نسبت می‌دهد، گناه ببیند و از آن توبه کند. از این سه معنا، معنای وسط بهترین است.


https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

⚜یکی از اسلوب‌های رایج قرآن⚜

🔮این گونۀ گفتاری از اسلوب‌های رایج در قرآن است كه نمونه‌هایی از آن را در مسئله

🔰 «قبض روح»، «علم»، «قدرت»، «عزت»، «رزق»، «ملك» و ... می‌یابیم.

✍مفسر بزرگ علامه طباطبایی چنین می‌نویسد:

📖«و كذلك الآیات الناطقة فی التوفی و الخلق و الرزق و التأثیر و الحكم و الملك و غیر ذلك فإنها شائعة فی أسلوب القرآن، حیث ینفی كل كمال عن غیره تعالی، ثم یثبته لنفسه، ثم یثبته لغیره بإذنه و مشیته، فتفید أن الموجودات غیره تعالی لا تملك ما تملك من هذه الكمالات بنفسها و استقلالها و إنما تملكها بتملیك الله لها إیاها» (الميزان، ج۱، ص۱۵۷)؛


📝«همانند آیات شفاعت است آیاتی كه دربارۀ توفّی، (قبض روح) رزق، تاثیر، حكم، مالكیت و ... در قرآن آمده كه این‌گونه آیات در اسلوب قرآن فراوان است. اسلوب قرآن در این زمینه این است كه ابتدا هر كمالی را از غیر خداوند نفی می‌كند و سپس فقط برای خود آن كمال را اثبات می‌كند و در آخر آن كمال را برای غیرخود، البته با اذن و خواست خود، ثابت می‌كند. این شیوۀ بیانی می‌فهماند كه هیچ‌یك از موجودات غیر پروردگار كمالات خویش را مستقلاً و از پیش خود دارا نیست و فقط با تملیك حق آن كمالات را دارا است».

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

🔮تشرف ندارى🔮

✍ آیت اللّه کشمیرى مى ‏فرمودند:

👥 ما با یکى از آقایان در نجف، هم صحبت بودیم و مجالست داشتیم.

📜بعد از مدتى شنیدم که عده‏اى از جوانان پاک دل در شب جمعه (یا شبهاى شنبه) خدمت آن آقا مى ‏روند و از او در مورد حضرت ولى عصرعلیه السلام سؤال مى‏ کنند و ایشان هم پاسخ مى ‏دهد.

📌گفتم: ایشان عالم درس خوانده ‏اى هستند و به سؤالات پاسخ مى ‏دهند، تا این مرحله اشکالى ندارد،
‼️ ولى اگر از این مرحله فراتر رود و آن هایى که به مجلس او مى ‏روند به این باور برسند که او خدمت حضرت تشرف دارد آن وقت خطرناک مى ‏شود.

🏘یک روز من به منزل آن آقا رفتم و دیدم هفت یا هشت نفر از جوانان نشسته ‏اند و مرتب گریه مى‏ کنند

⁉️ بعد از این که مجلس تمام شد، از او پرسیدم:

‼️تو به این جوانان گفته‏ اى که تشرف ندارى؟

☑️گفت: نه. گفتم: چرا اجازه مى‏ دهى که این جوانان سرگردان باشند؟

🔰آنان فکر مى‏ کنند حرفهایت وحى مُنزل است و این مسائل را از محضر حضرت پرسیده‏اى یا از جانب حضرت افاضه شده است

📛بعد گفتم: این بساط را جمع کن.

♻️(میناگردل: ص ۸۵)♻️

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

⚜طلب حال، حفظ آن و تبدیل آن به مقام⚜

📚استاد می‌فرمود:

📖مرحوم قاضی به شاگردان می‌فرمود:

📌دنبال حال بگردید. ببینید در چه مکان یا با چه عملی حال پیدا می‌کنید،
🕌کوفه، سهله، نجف، کربلا و ... و قدر آن را بدانید. می‌دانیم که حال مقدمه مقام است.
♨️نداشتن حال خوب نیست، چه اینکه توقّف در حال هم خوب نیست.
📿«حال ناشی از ذکر و فکر بدون مراقبت مطلوب نیست، زیرا موقّتی است و نه تنها به مقام نمی‌انجامد که خود هم پایان می‌پذیرد. پس گول حالی را که ذکر بی‌مراقبه بیاورد نباید خورد».
🔮 این از افادات مرحوم مولی حسینقلی همدانی است

🏷پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:

📃«إِنَّ لِرَبِّكُمْ فِی أَیامِ دَهْرِكُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا و لا تُعرِضوا عنها

🔰«در زمانۀ زیستن شما خدایتان نفحه‌هایی جان‌بخش دارد؛ به آنها روی کنید و از آنها روی مگردانید».

✅این سخن پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم همان توجه و اعتنا به حالات معنوی است که اولیا بر آن تأکید ورزیده‌اند.
💯 البته می‌دانیم که صحت و سقم همۀ حالات و واردات را استاد تأیید و تعیین می‌کند و در صورت نهی او، نباید آنها را دنبال کرد.

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

🔮آیت الله کشمیری🔮

📌زحمت براى دنیا

 
📚یکى از شاگردان به جناب استاد عرض کرد:

⁉️«هروقت براى پول و دنیا زحمت مى‏ کشم، چوبش را مى ‏بینم و درک مى‏ کنم».

‼️ایشان با تواضع و فروتنى فرمود:
☑️«من هم (در گذشته) همین‏طور بودم».
یعنى در جوانى و گذشته ‏هاى دور اگر کارى بوى دنیایى داشت و انجام مى‏دادم، آثار وضعى آن را مى ‏دیدم.

👁‍🗨روزى هم به یکى از شاگردان که ذکرى گفت و آثارش را ندید، فرمود:
♾«تو هم خدا را مى ‏خواهى و هم دنیا را».

💬روزى هم فرمود:
➰«وقتى انسان از مال دنیا گذشته باشد، دلیل آن است که از نَفس مى‏ تواند بگذرد».

🖇(مژده دلدار: ص ۳۷)

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

♨️جوع و گرسنگی♨️

⚜خوردن بیش از حد نیاز بدن روح را تضعیف کرده و دل را می‌میراند.

🔰 گفته شده که پرخوری مایهٔ سنگدلی و تحریک شهوت است. سالک با گرسنگی قلب خود را نورانی می‌سازد.

‼️چند نکته:

🔆۱. همان‌طور که زیاده‌روی در خوردن ناپسند است، تفریط هم ناپسند است؛

🔆۲. بهترین نوع گرسنگی روزه است، البته با رعایت شرایط؛

🔆۳. دقت سالک در امر حرام و مشتبه نباید منجر به نادیده گرفتن اصولی مانند حلال بودن خوراک بازار مسلمین شود؛

🔆۴. باید توجه داشت نیاز انسان‌ها به غذا با یکدیگر متفاوت است.

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

📿ذکر یونسیه📿

📌ذکر یونسیه مراد آیه ۸۷ سوره انبیاء است:

🏷«لا الهَ الّا انتَ سُبحانَکَ انّى کُنتُ مِنَ الظّالِمین»

🔰سلسله عرفاى قرن اخیر، از آیت‏اللَّه سید على شوشترى، ملا حسینقلى همدانى، سید احمد کربلائى و سید على آقا قاضى تا جناب استاد، همگى اتفاق و تأکید بر این استغفار کامل آن‏هم در سجده داشتند.

👁‍🗨اعداد آن {۷۰۰۰/ ۳۰۰۰ /۱۰۰۱ /۷۰۰/ ۴۰۰ }بار مى ‏باشد که بستگى به دستور استاد و قابلیت طالب دارد.

☑️ اما عدد ۴۰۰ براى همه، آن هم شب‏ها بعد از نماز عشاء تا هر وقت شب در سجده، نافع است. چون این ذکر به یک معنى استغفار است و هیچ عوارضى در آن نیست.

📚جنابش در آثار این ذکر مى‏ فرمودند:

⚜ ۱- براى دیدن حالات برزخى مؤثر است، و در نجف برایم کراراً اتفاق مى‏ افتاد.
⚜۲- براى تقویت نفس و قلب و مکاشفات بسیار خوب است.
⚜۳- چیزى بهتر از ذکر یونسیه براى پیشرفت راه ندارم.
⚜۴- براى رفع حجب و نوانیت مؤثر است.
⚜۵- استجابت دعا و نجات مؤمنین، از طرف خدا شامل گوینده آن مى‏ شود.
⚜۶- تجرد، با مداومت این ذکر حاصلمى‏ شود، چنانکه براى مرحوم سید هاشم حداد سه روز حالت تجرد برزخى اتفاق افتاد، که البته مکاشفه این طول زمانى را ندارد.

📝آخوند ملا حسینقلى همدانى فرموده بود:

♨️ هر قدر در هر وقت بتوانید این ذکر را بگوئید

📝 و مرحوم شیخ محمد بهارى در تذکره المتقین فرموده بود:

♨️«سالک در اواسط کارش این ذکر را بگوید.»

✍حضرت استاد از قول مرحوم سید هاشم حداد نقل کرد که ذکر یونسیه براى معرفت نفس معرفت ربّ مؤثر است، و خودش به ذکر یونسیه مشغول بود

⁉️وقتى سؤال کردم: در ایام فراغت، همانند راه رفتن و نشستن، چه ذکرى براى نورانیت قلب و رفع حجب خوب است؟ فرمود: «ذکر یونسیه».

🔰مى ‏فرمود:

🔮«عدد ۳۰۰۰ به بعد براى کمّلین (سالکینى که از مراحلى و منازلى عبور کرده‏ اند) مى ‏باشد.»

📌جناب استاد مدت زیادى این ذکر را در نجف ۳۰۰۰ مرتبه در سجده مى ‏گفتند.

⏳(روح وریحان: ص ۹۳ و ۹۲ و ۹۱)

⁉️ چه تعداد؟

☑️ج: چهارصد مرتبه، کُمّلین ۳۰۰۰ مرتبه، راهى بعد از این راه نیست به خدا.
‼️عجیب!
☑️ج: بله. (مژ: ص ۹۸)

📚  درباره سیّد عبدالغفار مازندرانى که فقیه و عالم اخلاقى بودند، فرمودند:

📖«ایشان گاهى براى رفتن به مسجد، با پدرم رفاقت داشت و به خانه پدرم مى ‏آمد و وضو مى‏ ساخت. از ایشان دستورالعملى خواستم، ذکر یونسیه را به من سفارش کرد.»

⏳ (آفتاب خوبان: ص ۲۴)

🏷آقاى حدّاد درباره این‏که چه چیزهایى براى معرفت نفس و معرفت ربّ مؤثر است مى‏ فرمودند: ذکر یونسیه در سجده و دیگر ذکر «یااللَّه، یااِلهُ، یاربّ» یک ساعت زمانى، در سجده براى تقویت روح خیلى اثر دارد.

⏳ (آفتاب خوبان: ص ۲۹)

⁉️  روزى از آقاى حدّاد پرسیدم:

‼️ ذکر یونسیه چرا تا «الظّالمین» است تا «نجى المؤمنین» نیست؟

✅فرمود: تا «کُنتُ من الظّالمین» است به دلیل آن‏که تا اینجا براى عبد است و بقیه استجابت و نجات مؤمنین از خداست. گفتم: «کلام الملوک، ملوک الکلام».

⏳(آفتاب خوبان: ص ۲۹)

 ⁉️ آثار ذکر یونسیه چیست؟

☑️ج: مداومت ذکر یونسیه اتصال به ارواح، و چشم برزخى باز مى ‏گردد.

⏳(آفتاب خوبان: ص ۷۱)

⁉️شما شیخ على زاهد قمى شاگرد ملاحسینقلى همدانى را دیده ‏اید و سؤالى از ایشان کرده ‏اید؟

☑️ج: به ایشان گفتم: چیزى براى راه بندگى به من بدهید؟ فرمود: على بن ابراهیم قمى میگوید:

♾«لااله‏الاانت سبحانک انّى کنت من الظّالمین»

📚درباره شیخ على زاهد قمى فرمودند:

📖موقع وفاتش به خدمتش رسیدم و گفتم چیزى براى راه بندگى به من بدهید. فرمود:

لااله ‏الاانت سبحانک انّى کنت من الظّالمین. یعنى این ذکر یونسیه را (در سجده) بگو.

⏳(آفتاب خوبان: ص ۲۴)

⁉️آنهایى که گذشته خوبى نداشتند و حال مى‏خواهند خوب شوند، چه‏کار کنند؟

☑️ج: استغفار و ذکر یونسیه بگویند، و عزم بر عدم عود به کارها و صفات ناپسند گذشته کنند.

⏳(آفتاب خوبان: ص ۷۳)

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

💠رعایت حقوق💠

🏷بحث رعایت حقوق هم در علم فقه مطرح است و هم در علم اخلاق و هم در عرفان. رعایت بسیاری از حقوق از منظر فقه مستحب است، ولی از منظر عرفان لازم است. اموری که بر گردن آدمی حقّی دارند، فراوانند.

📌از باب نمونه:

🔮زمین، آب‌ها، درختان، حیوانات، مسجد و به‌ویژه مسجد محل سکونت، عالم و بخصوص عالم محل زندگی، قرآن و مخصوصاً مصحف موجود در خانه، دیگر انسان‌ها و به‌ویژه مسلمانان و به خصوص مؤمنین، فامیل، پدر و مادر، همسایگان، ، اساتید و معلمان، فرزندان، همسر و ... .
فقط برای مسلمان بر گردن مسلمان در روایت نبوی ۳۰ حق ذکر شده است و امام سجاد علیه السلام در رسالى الحقوق ده‌ها نوع حق را بیان فرموده‌اند  خواندن و عمل به این رساله، وظیفۀ اول هر سالک است. مبنای رعایت حقوق، قانون انصاف است.

🔆انصاف یعنی:

💎«أَنْ تُحِبَّ لغیرک مَا تُحِبُّ لِنَفْسِكَ» 
💎«آنچه برای خود می‌پسندی برای دیگری هم بپسندی».

👁‍🗨گاه سالک با تحمّل ریاضت‌ها قدم از قدم برنمی‌دارد، زیرا حقّی را مهمل گذاشته است
وخود نمی‌داند

☑️سالکی که پدر یا مادرش از صمیم دل از او راضی نیستند، قدمی پیش نمی‌رود

📜استاد حسن‌زاده فرزندش را به ناحق تأدیب می‌کند.
📃 کدورت نفسی برایش پیدا می‌شود و از آمل تا تبریز می‌رود تا به خدمت عارف سوخته مرحوم سید محمدحسن الهی برسد و دردش التیامی بیابد. مرحوم الهی می‌فرماید:

♨️«دیشب در کشف در خدمت استادم قاضی بودم، فرمود:
♨️ فلانی (یعنی استاد حسن‌زاده) چه‌طور می‌خواهد این راه را طی کند با اینکه با عیالاتش چنین برخوردی دارد».

♻️استاد حسن‌زاده می‌فرمود: از مغر سر تا نوک پا از خجالت سرخ شدم 

⚜استادمی‌فرمود

📚سالکی در نجف برخاسته بود نماز شب بخواند. احساس ضعف می‌کند، شیشۀ عسل را برمی‌دارد تناول کند، می‌بیند روی عسل را مورچه‌ها پر کرده‌اند. آنها را با آب می‌کُشد و عسل می‌خورد. در خواب به شدّت او را توبیخ می‌کنند که چرا این‌چنین مورچه‌ها را از بین بردی

📆پس از شهادت امام سجاد علیه السلام ، شتر ایشان از اصطبل خانه فرار کرد و بر سر مزار امام سر به زمین زد. امام باقرعلیه السلام فرمود:

❇️حق دارد. پدرم ۲۰ سفر با او به مکه رفت و یک تازیانه به او نزد 

🔆مرحوم علامه طباطبائی مرغ و خروس داخل خانه را نمی‌کشت تا خود می‌مردند 


https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

⚜شکل خرس(آخوند کاشى)⚜

🏷مرحوم آیت الله شهید دستغیب رضوان الله تعالى علیه فرمودند:

📌مى گویند:

📖یک روز مرحوم آخوند(کاشی) میآید وسط مدرسه صدر کنار حوض ‍ وضو بگیرد،
📝مى بیند یک خرسى دارد طرفش مى آید، دوان دوان خودش را به حجره اش مى رساند و در حجره رامى بندد و غش مى کند.

🗓چند روز از این ماجرا مى گذرد، یکى رحمت خدا مى رود و ختمى برایش ‍ مى گیرند،

♨️ علمابه مَراسِمَش مى روند، اتفاقا مرحوم آخوند هم به آن مجلس ‍ مى رود،
🕋 یکى ازحاجى هاى بازار میآید خدمت آخوند و میگوید:

🔮باشه حاج آقا حالا مراکه مى بینید فرار مى کنید:

✅مرحوم آخوند،آن وقت متوجه مى شوند که آن خرس این حاجى بازارى بوده

👁‍🗨چشم برزخی: آخوند کاشی

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

⚰یاد مرگ⚰

👁‍🗨منشأ همه غفلت‌ها غفلت از مرگ است.

💬 یاد مرگ در توجه دادن مؤمن به آخرت و اعراض او از دنیا تأثیری شگرف دارد. یاد مرگ از راه‌هایی ممکن است که به چند مورد اشاره می‌شود.

☑️۱. عیادت مریض‌های صعب العلاج و تفکر در وضع آنان؛

☑️۲. نوشتن وصیت‌نامه و مطالعه و تکمیل پیوستۀ آن؛

☑️۳. تهیۀ کفن و نوشتن قرآن بر آن با خط خود؛

☑️۴. خوابیدن در کفن در شب‌های جمعه در مکانی خلوت؛

☑️۵. شرکت در مراسم تجهیز مردگان (غسل و کفن اموات)؛

☑️۶. شرکت در مراسم ختم به منظور عبرت‌اندوزی و نه به خاطر نشان دادن خود به صاحبان عزا؛

☑️۷. زیارت هفتگی اهل قبور.

♨️یاد مرگ در سلوک گاه به عنوان مرحله‌ای مهم مطرح است که توسط استاد برای شاگرد تعیین و تبیین می‌شود.

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

📗حضرت آقا حاج سیّد هاشم حدّاد بسیارى از کارهاى نیکو را از حظوظ نفسانیّه مى‏ شمردند

⚜چون نفس از آن لذّت مى ‏برد⚜

✍می فرمودند:

🏷 غالباً مجالسى را که بعضى از سالکین تشکیل میدهند و در آنها شعر میخوانند، از حظوظ نفس است؛

📌 گرچه لذّت معنوى برند، امّا حظّ نفس است.

🔰 بسیارى از اذکار و اوراد را مردم براى أغراض نفسانى و حظوظ آن بجاى مى ‏آورند.

📖قرآنى را که تلاوت مى‏ کنند، اگر به زیبائى جلد و ورق و خطّ توجّه داشته باشند، و یا بر روى رَحل مشبّک بخوانند و آن رحل مؤثّر در حالت قرائتشان باشد، حظوظ نفس است.

🧎 سجّاده ساده و سفید مطلوب است؛

🕋سجّاده‏هاى زیبا و منقّش و ملوّن، حظوظ نفس است.

🕌 تربت سیّد الشّهداء علیه السّلام اگر به صورت مُهرهاى معمولى گرچه ناصاف باشد، تربت است؛

⌛️ولى اگر صاف بودن آن مدّ نظر گرفته شود حظوظ نفس است؛

📿و باید درست ملاحظه کرد که شیطان تا به کجا دائره مأموریّت خود را توسعه داده، و در سجده گاه مؤمن شیعه آنهم بر روى تربت پاک آن زمین مقدّس، دوست دارد اثر خود را بجاى گذارد.

📿 تسبیحهاى زیبا که در ذکر انسان مؤثّر است

،
🔮 همگى حظوظ نفس است؛ و هکذا عِمامه و عبا و رِدا و غیرها از آن چیزهائى که در عبادت و نماز و دعا و زیارت و تلاوت و ذکر و ورد مؤمن مؤثّر باشد.

📚می فرمودند:

👁‍🗨خواستن خوابها و رؤیاهاى معنوى و روحانى، از حظوظ نفس است. طلبیدن مکاشفات و اتّصال با عالم غیب و اطّلاع بر ضمائر و عبوراز آب و هوا و آتش و تصرّف در موادّ کائنات و شفا دادن مریضان، همگى حظوظ نفس‏اند 

♾ روح مجرد//علامه محمد حسین طهرانی

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

⚜عبودیت⚜

📌عبودیت، ذلت، مسکنت، خاکساری سرمایه سالک در پیشگاه حضرت محبوب است.

🔮اگر سالک بتواند سلاح و سرمایه عبودیت را در خود حفظ و تقویت کند، از همهٔ امتحانات راه که گاه بسیار سخت است، سرافراز بیرون می‌آید و این فقر و ذلت او را به فنا که قرة العین اهل سلوک است، می‌رساند.

📌ذلت و مسکنت و خاکساری

🏷سرمایه سالک در پیشگاه حضرت محبوب خاکساری است. اصحاب سلوک را «اهل فقر» و «فقرا» نامیدهاند، چون سالک جز فقر هیچ ندارد.

📚یکی از شاگردان حضرت استاد نقل می‌کرد،


⁉️در ابتدای ارتباطم به ایشان گفتم:
♨️«بعضی رفقایتان دربارهٔ شما مبالغه میکنند».

‼️ ایشان فرمودند:
🔰 «فلانی! من هیچ ندارم و سرتا پا فقیرم. چیزی ندارم که قابل تعریف و مبالغه باشد».

📝امام سجاد علیه السلام نیز در پیشگاه الهی چنین مینالد:

👁‍🗨«وَ أَنَا بَعْدُ أَقَلُّ الْأَقَلِّینَ وَ أَذَلُّ الْأَذَلِّینَ * وَ مِثْلُ الذَّرَّهٔ أَوْ دُونَهَا» 

♾«بار الها من پستترین پستترها و کمترین
♾کمترهایم، ذرهای بلکه کمترم».
♾تا کم نشوی و کمتر از کم نشوی
♾اندر صف عاشقان تو محرم نشوی
☑️(نجم‌الدین رازی، مرصاد العباد، ص۱۵۷)

💬اگر سالک بتواند سلاح و سرمایهٔ خاکساری را در خود حفظ و تقویت کند، از همهٔ امتحانات راه که گاه بسیار سخت است سرافراز بیرون میآید و این فقر و ذلت او را به فنا که قرهٔ العین اهل سلوک است، میرساند. از همین رو سالک اهل گریه است، گریه‌ای برخاسته از هجر و شوق و عشق و سوز.

📖در حالات حضرت یحیی علیه السلام نقل شده:
📌 که از بس گریسته بود، گونههایش زخم شده بود و مادرش نمدی تهیه کرده، بر گونههای او میبست تا کمتر اذیت شود
🔰 (بحارالانوار، ج۱۴، ص۱۶۷).

📃خاکساری سالک افتخار اوست. پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمود
☣«الْفَقْرُ فَخْرِی» ؛ «فقر و نیاز فخر من است

📜امام حسین علیه السلام در دعای عرفه مطابق نقل ابن طاووس در اقبال میفرماید:

🏷«إِلَهِی أَنَا الْفَقِیرُ فِی غِنَای فَکَیفَ لَا أَکُونُ فَقِیراً فِی فَقْرِی» ؛
🏷 «بارالها من در حال بینیازی فقیرم، پس چگونه در حال فقر، فقیر نباشم

‼️نکتهٔ فلسفی

✅همان‌گونه که بی نیازی وصف ذاتی خداست و خدا عین غناست، فقر و نیاز هم وصف ذاتی ممکن و مخلوق است و ممکن الوجود عین فقر است. براین اساس نسبت میان غنای واجب و فقر ممکن، نسبت سلب و ایجاب است نه عدم و ملکه  دقت شود. این نکته میتواند حدّ وسط برهانی بر وحدت شخصی وجود  به دست دهد. آری،

💠سیه‌رویی ز ممکن در دو عالم
💠جدا هرگز نشد والله اعلم
🔰(شیخ محمود شبستری، گلشن راز)

❇️باید توجه داشت که فقر، از خود ندیدن است، نه نداشتن و فنا، از دست دادن است.

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

⚜عزلت⚜

🏷عزلت یا خلوت عام یعنی دوری جستن از کسانی که مقصد اعلایشان خداوند نیست.

🏷عزلت یعنی همراه نشدن با اهل دنیا و کسانی که به ماسوی الله دل بسته‌اند..

🔮عزلت

📃عزلت واژه‌ای است که در روایات بسیاری مورد تأکید قرار گرفته است
📝 و علمای اخلاق و عرفان از آن تعبیر به «کن فیهم و لاتکن معهم» می‌نمایند.

♨️یعنی اینکه سالک باید از طرفی مانند سایر افراد در جامعه با حفظ شرائط منشأ اثر باشد
♨️ و از طرف دیگر با توجهات درونی و تأملات سلوکی متوجه جای دیگر باشد.

✅این معنای صحیح عزلت است که با رهبانیت فاصله بسیاری دارد لکن در عرفان منفی ممکن است به رهبانیت تفسیر گردد

🔰عزلت یعنی دوری جستن از کسانی که مقصد اعلایشان خداوند نیست.
🔰 عزلت یعنی همراه نشدن با اهل دنیا و کسانی که به ماسوی الله دل بسته‌اند

📚 از امام رضا علیه السلام پرسیدند:

✍مردمان پست کیانند؟ فرمود:

👌«هرکس چیزی داشته باشد که او را از خدا بازدارد»

📜متن روایت این است:

«سُئِلَ عَنِ السَّفلَهٔ فَقَالَ مَنْ کَانَ لَهُ شَیءٌ یلْهِیهِ عَنِ اللَّهِ» (بحارالانوار،ج۷۵، ص۳۳۵)].

📌پس عزلت یعنی دوری از انسانهای پست و دون همّت که به چیزی غیر حق دل بسته اند اگرچه آن چیز حور و قصور باشد.

📖 به قول خواجه:

👁‍🗨خدایا زاهد از تو حور می‌خواهد قصورش بین
👁‍🗨به جنّت از درت بگریزد او یا رب شعورش بین

↩️(فروغی بسطامی یا باباطاهر)

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

📿آثار و ابعاد ذکر 📿

🔮زمانى مرحوم استاد آیت الله کشمیری  به یکى از تلامذه دستور ذکرى را دادند.

📌 بعد از اتمام آن، خدمت استاد عرض کرد:

⁉️نتیجه‏اى نگرفتم!

✅فرمودند: شما هم خدا را مى‏خواهید و هم خرما را!!

🔰نظر مبارکشان این بود که گاهى یک اسم یا دعا چند خاصیت و آثار دارد، بستگى به نیت ذاکر هم دارد…

♨️مثلاً ذکر «یا وَدُود» مى‏فرمودند:

⚜هم براى دوستى خدا خوانده مى‏شود و هم براى محبوب شدن خلق. بستگى به نیت خواننده دارد و آثار هم تابع ذاکر است مگر اینکه به حکمت حکیم استجابت آن صلاح نباشد.

♻️منبع(صحبت جانان: ص ۱۷۴ و ۱۷۵)

 
☣آنقدر بگوید تا نفس قطع شود

🌚 از اثر ذکر توحیدى، که در نَفس مى‏ تواند نقش ببندد تکرار به یک نَفَس است. در دعاى ابوحمزه ثمالى که در سحرهاى ماه رمضان خوانده مى‏شود

✍ و از امام سجادعلیه السلام نقل شده است

💬 سطر چهارم آمده است
👁‍🗨«ولم یرضک خرج عن قدرتک یارب یارب…» ☑️آنقدر بگوید تا نَفَس قطع شود.

📚مرحوم استاد مى ‏فرمود:

🔰 ذکر توحیدیه «لااله ‏الااللَّه» یک نوع گفتنش اینست:
🔰 لااله الااللَّه اللَّه اللَّه اللَّه اللَّه آنقدر بگوید

🔰اللَّه تا نَفَس قطع شود تا انسان مستغرق اللَّه شود.

♻️منبع (صحبت جانان: ص ۱۷۲ و ۱۷۳)

💠تبدیل ذکر

👤 یکى از شاگردان استاد گفت:

👥«استاد ذکرى به عدد ۱۲۰۰۰ به من داد و یکى از خواص آن قوى شدن اراده بود

📆روز اوّل ۶۰۰۰ مرتبه را صبح گفتم و بعد براى کارهاى روزمره حرکت کردم. ولکن هرجا که مى ‏رفتم درها بسته مى ‏شد و جوابم را با کلمات: «نه»، «نداریم»، «جاى دیگر برو»، «آدرس را نمى‏ دانم» مى ‏دادند. تعجب کردم که چه‏ طور امروز باب‏ها مغلق و راه‏ها مسدود مى شود»!

🕰بعدازظهر خدمت استاد رسیدم و جریان صبح تا ظهر را نقل کردم. ایشان فرمود:

📌«چون برخى اذکار آثار قدرتى دارد، بعضى افراد که به آن مشغول مى‏ شوند، کفش پایشان پاره مى‏شود». سپس فرمود:«این ذکر را ادامه ندهید». و ذکر جدیدى به من داد.

📜توضیح آن‏که لازمه مظهریت بعضى اسماءِ شدن، تخلیه دارایى و مغلق شدن راه‏هاست تا موحّد بتواند کاملاً در آن اسم مستغرق و آثار اصلیش را ادراک کند؛ ولکن آثار فرعى و جزئى، توان آن ندارند تا در اسرع و ابتداى امر خود را نشان دهند.

♻️منبع(مژده دلدار: ص ۶۲ و ۶۳)

🕕 اوقات زمانى اذکار

📖 استاد مى‏ فرمود: «بعضى اذکار با تعیین ساعت زمانى، لسانى یا قلبى بى ‏عدد گفته مى‏ شود». مانند:

⚜۱٫ «یااللَّه»، «یارب» یک ساعت زمانى… .
⚜۲٫ «لااله‏ الااللَّه»، «اللَّه‏ اللَّه»… تا قطع شود.
⚜۳٫ «هو الحى» ۲۰ دقیقه الى نفس  ۳۰ دقیقه… .
⚜ ۴٫ براى نفى خواطر «لااله‏ الااللَّه» بى‏ عدد… .
 ⚜۵٫ ذکر «اللَّه» یک ساعت زمانى قلبى گفته شود.
⚜ ۶٫ مداومت بر سوره قدر بى ‏عدد… .
⚜ ۷٫ مداومت بر سوره توحید بى ‏عدد… .
⚜۸٫ در شب، ذکر یونسیه هرچه بیشتر بهتر… .
⚜۹٫ براى نزدیک شدن به امام زمان‏علیه السلام روزى یک ساعت با حضرت خلوت کردن و توجّه به حضرت داشتن.

♨️با اذن استاد برای خواص👆👆

 
🗓زمان ذکر

📜ایشان بعضى اذکار را در طول روز به طور عموم دستور مى‏فرمودند، گاهى زمان سحر، بین‏الطلوعین و نیمه شب و گاهى افتتاح و اختتام را مثلاً شروع روز چهارشنبه و اختتام را روز جمعه هفته آینده مى ‏فرمودند.

♻️منبع میناگردل: ص ۹۶)

⁉️ذکر ابتداء از نیمه شب شروع شود یا وقت دیگر؟
‼️ج: از بعد از اذان صبح شروع شود.

♻️منبع (روح وریحان: ص ۱۳۸)

🏠 مکان ذکر

🏙بعضى اوراد را مشروط به مکان واحد مى‏دانستند و مسافرت در آن اربعین را روا نمى‏دانستن
🕋 و جایگاه، رو به قبله بودن و نوع نشستن را متذکّر مى‏ شدند.
📚لذا در کتابهاى قدما، خط کشیدن دور جایگاه ذکر، و داشتن اطاق خاص (چله خانه) را مى‏ بینید مسطور است

♻️منبع (میناگردل: ص ۹۷)

💬در هر حال ذکر.

👁‍🗨 آقاى کشمیرى ویژگى عجیبى در ذکر داشت. در هر حال ذکر مى ‏گفت و خیلى حال عجیبى داشت. کسى را هم راه نمى‏ داد. اگر هم کسى بود، ایشان آن‏قدر مشغول ذکر بود که فرصتى را که با کسى صحبت کند نداشت و این اواخر مخصوصاً بیشتر در حال ذکر درونى بود.

♻️منبع (میناگردل: ص ۷۶)

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

⚜صمت⚜

🔮صمت یعنی سکوت، سکوتی همراه با مراقبت و تفکر سالک گنگ است.

📚امام صادق علیه السلام فرمود:
🏷«إِنَّمَا شِیعَتُنَا الْخُرْس»  «شیعیان ما گنگ هستند».

📚در مورد پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم داریم:
🏷«صَمْتُهُ لِسَانٌ»  «سکوتش زبان بود».

📌معنای این سخن این است که سکوت رسول الله خود درس‌آموز و عبرت‌آمیز بود. سکوت بی‌ ذکر و فکر و مراقبت بی‌فایده است.

📜در روایت است

:
📝«كُلُّ صَمْتٍ لَیسَ فِیهِ فِكْرٌ فَسَهْو» ؛ «سکوت بی تفکرعین خطاست»

❌سکوت بی‌تفکر خیری در بر ندارد. البته افزون بر سکوت زبان باطن باید ساکت و ساکن باشد.

✍استاد می‌فرمود:
📖«سکوت جمعیت خاطر می‌آورد و سالک با جمعیت خاطر مشمولِ رحمت الهی می‌گرد
د».

🗒عارف کامل مرحوم مولی حسینقلی همدانی استاد عرفای قرن اخیر که مرقدش روبه‌روی قتلگاه سید الشهدا سلام الله علیه در کربلاست، در درس فقه، مقداری در وسط درس سکوت می‌کرد، چشم‌ها را می‌بست و به مراقبت تفصیلی می‌پرداخت و می‌فرمود:

📌«به خاطر دقت در مضمون درس توجهم کم می‌شود و این‌گونه باید جبران کنم».

✍استاد میفرمود:

‌
✅«سکوت همه جا برای سالک ضروری است و فقط در موارد ذیل سخن جایز است: مباحثۀ علمی به شرطی که به جدال نینجامد، تدریس علم، انس با همسر و فرزندان، انس با رفیق سلوکی  و ذکر. البته همۀ اینها مشروط به توجه است که دستور همیشگی سالک است

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

📚پذیرائی حضرت سلمان از مرحوم انصارى‏(آیت الله محمد جواد انصاری)

✍«مرحوم آیه الحقّ عارف بالله حاج شیخ محمّد جواد انصارى همدانى رضوان الله تعالى علیه میفرمودند:

🏷 من در سابق الأیّام به زیارت قبر غیر معصوم و امام نمى‏رفتم، چون تصوّر میکردم که فقط از قبور ائمّه علیهم السّلام که به مقام طهارت مطلقه رسیده ‏اند بسط و گشایش حاصل میشود

‼️ ولى از قبور غیر آنها اثرى مترتّب نیست.

📜تا در سفر اوّلى که به عتبات عالیات با جمعى از تلامذه روحانى خود به جهت زیارت مشرّف شدیم،
🗓 یک روز در ایّام اقامت در کاظمین علیهما السّلام براى تماشاى بناى مدائن و ایوان شکسته کسرى که حقّاً موجب عبرت بود از بغداد به صوب مدائن رهسپار شدیم و پس از تماشاى مدائن و بجاى آوردن دو رکعت نماز در آن ایوان که مستحبّ است، به سمت قبر سلمان و حذیفه که در قُرب آن ایوان قرار دارد به راه افتادیم و ما در کنار قبر سلمان نه به جهت زیارت‏ بلکه به جهت رفع خستگى و استراحت با جمیع احباب و دوستان نشسته بودیم.

📖که ناگهان سلمان از ما پذیرائى نمود و خود را بصورت واقعیّه خود نشان داد و به حقیقت خود تجلّى نمود. چنان روح او لطیف و صاف و بدون ذرّه‏اى از کدورت و چنان واسع و زلال بود که ما را در یک عالم از لطف و محبّت و سعه و صفا فرو برد.

📌و چنان در فضاى وسیع و لطیف و بدون گره از عالم معنى ما را داخل کرد که حقّا مانند فضاى بهشت پر لطف و صفا، و چون ضمیر منیر عارف بالله مانند آبِ صافى، زلال و مانند هوا لطیف بود.
من از اینکه به جهت زیارت در کنار قبر او نیامده بودم شرمنده شدم و سپس به زیارت پرداختیم.

💯 و از آن پس نیز به زیارت قبور غیر ائمّه طاهرین علیهم السّلام هم، از علماء بالله و مقرّبان و أولیاء خدا میروم و مدد مى‏ گیرم؛ و به زیارت قبور مؤمنین در قبرستان میروم؛ و به شاگردان خود توصیه نموده ‏ام که از این فیض الهى محروم نمانند.

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0

⚜مشارطه⚜

🔮مشارطه نوعی تلقین به نفس و بسیار مؤثّر است و باید جدّی گرفته شود و پیوسته انجام شود

💎 امروزه بسیاری از كارهای درست یا نادرست، با تلقین به اشخاص و جوامع صورت می‌پذیرد.

⚰تلقین حتی نسبت به مردگان تأثیر دارد و لذا تلقین میت یکی از دستورات دینی ماست. پس سالک که دلی زنده و روحی سرزنده دارد، باید از آن بهره بجوید.

🔅مشارطه🔅

♨️سالک الی الله سپیده‌دمان، پیش از آغاز فعالیت روزانه، در خلوت خود در محضر پروردگار با نفس خویش همچون شریکی دقیق و حسابگر به مشارطه می‌نشیند و با او عهد و پیمان می‌بندد، پیمانی محکم و استوار که هرگز از آنچه وظیفۀ سلوکی اوست، تخلّف نورزد

💯مشارطه نوعی تلقین به نفس و بسیار مؤثّر است
✅و باید جدّی گرفته شود و پیوسته انجام شود.

📜 امروزه بسیاری از كارهای درست یا نادرست، با تلقین به اشخاص و جوامع صورت می‌پذیرد. تلقین حتی نسبت به مردگان تأثیر دارد و لذا تلقین میت یکی از دستورات دینی ماست. پس سالک که دلی زنده و روحی سرزنده دارد، باید از آن بهره بجوید. سالک هر صبح‌گاه نفس خویش را مخاطب قرار داده و به او می‌گوید:

📌مبادا در لحظه‌ای از لحظات امروز غفلت عارض تو گردد
📌مبادا کوچک‌ترین دستور از دستورات سلوکی که وظیفۀ توست، به موقع و به خوبی انجام نشود.
📌مبادا عمل لَغوی از تو سرزند یا گفتار لغوی از تو صادر شود.
📌مبادا برای غیر خدا کاری انجام دهی و با غیر حق معامله کنی.
📌مبادا امروزت بدتر از دیروزت باشد.

☣و اگر نسبت به لغزشی یا دستوری ضعف دارد، همان را مورد تأکید قرار می‌دهد.

📚مثلاً می‌گوید:

🔰مبادا در محیط کار نتوانی بر اعصابت مسلّط باشی و دلی را از خود برنجانی.
🔰مبادا قبل از شروع نماز جماعت که چند دقیقه توجّه لازم است، در مسجد نباشی.
🔰مبادا در هنگام غذا کمیت و کیفیت را بر اساس سلوک رعایت نکنی.

‼️به احتمال فراوان، فرازهایی از دعاهای صبح‌گاهی و نیز تعقیبات نماز صبح، مشارطۀ سلوکی را تداعی و تلقین را افاده می‌كند به یک نمونه بنگرید:

✍مرحوم حاج شیخ عباس قمی در مفاتیح از ابن فهد حلّی در عدى الداعی و از امام رضا علیه السلام در تعقیب نماز صبح نقل می‌کند:

📃«بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أُفَوِّضُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِیرٌ بِالْعِبَاد ... مَا شَاءَ اللَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّۀ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظِیمِ مَا شَاءَ اللَّهُ لَا مَا شَاءَ النَّاسُ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ إِنْ كَرِهَ النَّاسُ حَسْبِی الرَّبُّ مِنَ الْمَرْبُوبِینَ حَسْبِی الْخَالِقُ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ حَسْبِی الرَّازِقُ مِنَ الْمَرْزُوقِینَ حَسبی الله ربُّ العالمین حَسْبی مَن هو حَسبی حَسْبِی مَنْ لَمْ یزَلْ حَسْبِی حَسْبِی مَن كانَ مُذْ كُنتُ لَمْ یزَل حَسْبِی حَسْبِی اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَیهِ تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِیم» 
📝«به نام خدا و درود خدا بر محمد و آلش. من کارم را به خدا وامی‌گذارم که خدای بینای بر بندگان است... آنچه خدا بخواهد، همان خواهد شد. هیچ جنبشی و نیرویی نیست، مگر به وسیلۀ خدا. آنچه خدا بخواهد همان خواهد شد نه آنچه مردمان بخواهند. آنچه خدا بخواهد همان خواهد شد، اگرچه مردم خوش نداشته باشند. پروردگار مرا بس است، به جای پروریدگان. آفریدگار مرا بس است، به جای آفریدگان. روزی‌رسان مرا بس است، به جای روزی‌خواران. پروردگار جهانیان مرا بس است. بس است مرا آن کس که او مرا بس است و کافی است. بس است مرا آن کس که همیشه مرا بس است. بس است مرا آن‌كه از زمانی که بوده‌ام همیشه مرا بس بوده است. بس است مرا خدایی که هیچ معبودی و الهی جز او نیست. بر او توکل نمودم که اوست پروردگار عرش بزرگ».
نیز، این جملۀ شریف در روایت اشارتی به مشارطه دارد.
♻️ «یصْبِحُ وَ شُغْلُهُ الذَّكْرُ وَ یمْسِی وَ هَمُّهُ الشُّكْر» یا
♻️ «یمْسِی وَ هَمُّهُ الشُّكْرُ وَ‌ یصْبِحُ وَ شَغْلُهُ الْفِكْرُ»
✅«مؤمن در صبح‌گاهان همّتش بر یاد خدا و انجام اعمال و وظائف است و شامگاهان همتش بر سپاسگزاری است».
♨️مشارطه می‌تواند در روز بیش از یک بار تکرار شود، به‌ویژه اگر سالک برای کار بیش از یک بار از منزل بیرون می‌رود.

https://t.me/+OwaoE1zvvG5jMDI0