@zhuanchannel آیا «تست قاشق» واقعاً برای سنجش کیفیت خواب مفید است؟
تست قاشق چیست و چه چیزی را اندازه می‌گیرد؟
یکی از شاخص‌های مهم خواب سالم، زمان به خواب رفتن یا همان «نهفتگی خواب» است. این مفهوم به مدت‌زمانی اشاره دارد که بین بستن چشم‌ها و به خواب رفتن کامل سپری می‌شود. اگر این زمان خیلی طولانی باشد، می‌تواند نشانه‌ای
از بی‌خوابی Insomnia باشد و اگر بیش از حد کوتاه باشد، ممکن است نشانه‌ای از کمبود خواب شدید باشد.
بر اساس استانداردهای پزشکی، مدت‌زمان ایده‌آل برای به خواب رفتن کمتر از ۳۰ دقیقه است. اما اگر این زمان به‌طور مداوم بیش از ۳ شب در هفته برای حداقل ۳ ماه طول بکشد، می‌تواند نشانه‌ای از بی‌خوابی مزمن باشد.
در مقابل، اگر فردی همیشه قبل از رسیدن به تخت یا بلافاصله بعد از دراز کشیدن به خواب برود، ممکن است دچار کم‌خوابی مزمن یا یک اختلال خواب ناشناخته باشد. چنین حالتی حتی می‌تواند خطرات جدی مانند خواب‌آلودگی حین رانندگی را افزایش دهد.
چگونه تست قاشق انجام می‌شود؟
این روش نسبتاً ساده است:
یک قاشق فلزی را در دست خود بگیرید.
یک سینی فلزی یا یک سطح سخت و صدا‌دار را کنار تخت خود قرار دهید.
بعدازظهر (نه شب) روی تخت دراز بکشید و چشمانتان را ببندید.
زمانی که به خواب بروید، ماهیچه‌های دستتان شل می‌شوند، قاشق از دستتان می‌افتد و با برخورد به سینی شما را از خواب بیدار می‌کند.
زمانی که از خواب پریدید، به ساعت نگاه کنید و مدت‌زمان سپری‌شده را محاسبه کنید.
ایده‌ی این تست از سالوادور دالی و توماس ادیسون الهام گرفته شده است. گفته می‌شود که این دو نابغه، هنگام چرت زدن روزانه، یک قاشق را در دست نگه می‌داشتند تا با افتادن آن از خواب بپرند و در مرز بین خواب و بیداری باقی بمانند.
اما آیا این روش علمی است؟
آیا تست قاشق معیار دقیقی برای کیفیت خواب است؟
برخلاف ادعای برخی منابع، این تست نمی‌تواند یک معیار دقیق علمی برای سنجش کیفیت خواب باشد.
دلایل آن به شرح زیر است:
۱. عدم هماهنگی بین مغز و بدن در هنگام خواب
مغز ما هنگام خواب رفتن، به‌صورت تدریجی برخی از عملکردهای خود را خاموش می‌کند.
اما این فرایند در بخش‌های مختلف مغز با سرعت یکسان رخ نمی‌دهد. به همین دلیل، ممکن است فرد در آستانه‌ی خواب احساس کند که هنوز کاملاً بیدار است، اما در واقع مغزش در حال خاموش شدن است. به همین ترتیب، ممکن است ماهیچه‌های دست هنوز قاشق را نگه دارند، درحالی‌که مغز وارد مرحله‌ی خواب شده است.
۲. جایگزین‌های دقیق‌تر و علمی‌تر وجود دارند
پزشکان برای بررسی کیفیت خواب از روش‌های پیشرفته‌ای مانند «آزمون تأخیر خواب چندگانه» استفاده می‌کنند.
این آزمایش:
در یک مرکز خواب انجام می‌شود.
با استفاده از حسگرهای EEG (نوار مغزی)، چشمی و عضلانی میزان خواب را ثبت می‌کند.
می‌تواند تشخیص دهد که فرد در چه مرحله‌ای از خواب قرار دارد.
برای تشخیص اختلالاتی مانند نارکولپسی (حملات خواب ناگهانی) و پرخوابی استفاده می‌شود.
۳. شرایط تست قاشق بر نتیجه تأثیر می‌گذارد
برای مثال، ممکن است فردی قاشق را روی سینی بیندازد، اما صدای آن را نشنود و همچنان بخوابد. یا بالعکس، قاشق ممکن است روی زمین بیفتد و هیچ صدایی ایجاد نکند. در نتیجه، این روش کاملاً به شرایط محیطی و فیزیکی فرد بستگی دارد و دقت آن پایین است.
اگر زمان به خواب رفتن بیش از حد کوتاه یا طولانی باشد، چه باید کرد؟
اگر به‌محض دراز کشیدن خواب می‌روید:
احتمالاً دچار کمبود خواب مزمن هستید.
بهتر است ساعات خواب خود را افزایش دهید.
در صورت خواب‌آلودگی شدید روزانه، با پزشک مشورت کنید.
اگر بیش از ۳۰ دقیقه طول می‌کشد تا بخوابید:
برنامه‌ی خواب منظمی داشته باشید (هر شب در ساعت مشخصی بخوابید).
از تماشای صفحه‌نمایش قبل از خواب پرهیز کنید.
فقط زمانی به تخت بروید که واقعاً خواب‌آلوده هستید.
اگر بعد از ۲۰-۳۰ دقیقه هنوز بیدارید، از تخت خارج شوید و فعالیت آرام‌بخشی انجام دهید.
از مصرف زیاد کافئین و چرت‌های روزانه‌ی طولانی اجتناب کنید.
نتیجه‌گیری: آیا تست قاشق ارزش امتحان دارد؟
نقاط قوت:
تستی سرگرم‌کننده و خانگی است.
می‌تواند سرنخی کلی از الگوی خواب شما ارائه دهد.
امتحان آن ضرری ندارد.
نقاط ضعف:
پایین بودن دقت علمی.
مغایرت با یافته‌های جدید درباره‌ی خواب.
تأثیر عوامل خارجی بر نتیجه‌ی تست.
بنابراین، اگر به دنبال یک روش دقیق برای ارزیابی کیفیت خواب خود هستید، بهتر است از روش‌های علمی‌تر مانند ثبت الگوهای خواب، مشورت با پزشک متخصص و انجام تست‌های پزشکی استفاده کنید.
یک پزشک
@pezeshkweblog
