Weed Science

کیفیت آب و کارایی علف‌کش‌ها

در این مطلب با تکیه بر داده‌های دو مقاله خیلی خوب که در کشور آمریکا انجام شده می‌خوام‌ اثر تمام مؤلفه‌های مربوط به آب در کارایی علف‌کش را براتون خلاصه کنم:

۱. تأثیر pH آب:
- علف‌کش‌های سولفونیل‌اوره (sulfonylureas) مثل پروسولفورون و نیکوسولفورون در آب اسیدی سریعاً تجزیه می‌شوند. یا کارایی علف‌کش تری‌فلوکسی سولفورون (سافاری) در پی اچ ۹، ۱۵ درصد بیشتر از پی اچ ۵ بود. پس در مورد این نوع علف‌کش‌ها ترجیحا از پایین آورنده پی اچ آب استفاده نکنید.

- علف‌کش‌های با خاصیت اسیدی ضعیف مانند گلایفوسیت و گلوفوسینیت آمونیوم در pH پایین (آب اسیدی) کارایی بهتری دارند.

۲. اثر سختی آب و کاتیون‌ها:
- افزایش سختی آب از ۰ به ۱۰۰۰ میلی‌گرم در لیتر، کارایی گلایفوسیت را ۲۸٪ کاهش داد.
- کاتیون‌های دو ظرفیتی (Ca²⁺، Mg²⁺) و سه ظرفیتی (Fe³⁺، Al³⁺) با تشکیل کمپلکس‌های نامحلول، کارایی را آن کاهش دادند.
- کلسیم باعث کاهش ۲۷٪، منگنز ۱۱٪ و روی ۱۸٪ در کنترل علف‌هرز الوسین (Eleusine indica) شدند.

۳. تأثیر دما و زمان نگهداری:
- دمای بهینه محلول سمپاشی (آب): ۱۸ تا ۴۴ درجه سانتی‌گراد بود.
- کارایی علف‌کش در دماهای ۵ و ۵۶ درجه سانتی‌گراد کاهش یافت.
- نگهداری محلول علفکش ایزوکسافلوتل به مدت ۷ روز در آب، کارایی آن را در کنترل گاو‌پنبه (Abutilon theophrasti) تا ۳۷٪ کاهش داد.

۴. اثر گل ولای و ناخالصی‌ها:
- گل و لای بالا بر کارایی علف‌کش‌های گلایفوسیت پاراکوات و دایکوات تأثیر منفی داشت.

۵. نقش مواد افزودنی:
- سولفات آمونیوم با:
* بهبود جذب علف‌کش
* جلوگیری از تشکیل کمپلکس کاتیون-علف‌کش
* خنثی‌سازی اثرات منفی آب سخت
کارایی علف‌کش‌ها را بهبود بخشید.

۶. توصیه‌های کاربردی:
- بررسی کیفیت آب قبل از سمپاشی
- استفاده از مواد افزودنی مناسب
- رعایت دمای بهینه محلول‌پاشی
- اجتناب از نگهداری طولانی‌مدت محلول سم

عجایب تاتوره (داتوره)

۱. تاتوره (Datura stramonium L.) یک علف هرز یک‌ساله است که در مناطق معتدل و نیمه‌گرمسیری رشد می‌کند و قادر است حتی در ارتفاع ۲۷۵۰ متری از سطح دریا نیز زندگی کند.

۲. گیاه قابلیت خودباروری (self-fertile) دارد، اما گرده‌افشانی توسط حشرات نیز انجام می‌شود.
گل‌های این گیاه در طول روز بسته و در عصر باز می‌شوند و عمدتاً توسط پروانه‌های شب‌پرواز (hawk moths) گرده‌افشانی می‌شوند.

۳. هر گیاه منفرد می‌تواند بیش از ۳۰,۰۰۰ عدد بذر تولید کند.

۴. بذرهای تاتوره بقای طولانی دارند در خاک دارند، به طوری که ۹۱٪ بذرها پس از ۳۹ سال دفن در عمق ۳۴ سانتی‌متری خاک زنده مانده بودند.

۵. به کودهای فسفر (P) و پتاسیم (K) واکنش مثبت نشان می‌دهد و در مناطقی که غنی از نیتروژن (N) هستند، به خوبی رشد می‌کند.

۶. در تراکم ۳ تا ۱۱ بوته در متر مربع عملکرد محصول گوجه‌فرنگی را ۲۶ تا ۷۱ درصد و محصول سویا را ۱۵ تا ۴۵ درصد کاهش می‌دهد.

۷. حاوی مواد سمی آلکالوئیدی (alkaloids) شامل اسکوپولامین (scopolamine)، هایوسین (hyoscine) و آتروپین (atropine) است که برای انسان و دام خطرناک هستند.

۸. علائم مسمومیت با این گیاه شامل گشاد شدن مردمک (mydriasis)، افزایش فشار خون (hypertension)، توهم (hallucination) و در موارد شدید، کما (coma) و مرگ است.

۹. به عنوان میزبان جایگزین (alternative host) برای آفات و بیماری‌های گیاهان خانواده سولاناسه (Solanaceae) مانند گوجه‌فرنگی، توتون و سیب‌زمینی عمل می‌کند.

بذرهای باستانی نیلوفر مقدس!

به نظرتون یک بذر تا چند سال می‌تونه زنده بمونه و جوانه بزنه؟ اول حدس بزنید بعد برید سراغ توضیحات.

در ‌پاسخ به این سوال رفتیم سراغ یکی از مقالات مربوط به باستان شناسی. یعنی دانشمندانی که مشغول کنکاش ‌و جستجوی تمدن‌های باستانی انسانی بودن، یک سری بذر پیدا و بررسی می‌کردند که آیا هنوز این بذرها زنده هستند یا نه. تا اینکه در جایی رسیدند به بذرهای نیلوفر آبی یا نیلوفر مقدس.

حالا چرا بهش میگن نیلوفر مقدس؟ به دلیل جایگاه مقدس و نمادینی که این گل در آیین‌های بودیسم و هندوئیسم دارد. اسم علمی این گیاه هم Nelumbo nucifera می‌باشد.

بر اساس اطلاعات استخراج شده از مقاله، قدیمی‌ترین بذر زنده کشف شده مربوط به نیلوفر آبی که در شمال شرقی چین کشف شده، حدود’ ۴۰۰ سال’ قابلیت حیات داشته است.

در مقاله به چند نمونه دیگر از بذرهای با طول عمر قابل توجه نیز اشاره شده است:
* گونه‌ای از اقاقیا (Albizzia julibrissin) که ۱۴۷ سال زنده مانده است.
* گونه‌هایی از سنا (Cassia species) که بین ۱۱۵ تا ۱۵۸ سال قابلیت حیات داشته‌اند.

لازم به ذکر است که بسیاری از داستان‌های مربوط به جوانه زدن بذرهای بسیار قدیمی (مانند گندم مومیایی شده در مصر با قدمت ۶۰۰۰ سال) از نظر علمی تأیید نشده‌اند و اکثر بذرهای باستانی به دلیل تخریب ساختارهای مولکولی و DNA قابلیت جوانه‌زنی ندارند.

دوام بذر علف‌هرز در خاک
براتون سوال پیش اومده که بذر علف‌هرز چند سال در‌ خاک زنده باقی می‌مونه؟ برای جواب به این سوال نتایج یک مقاله خیلی جامع که در نبراسکا انجام شده را تقدیم‌تون می‌کنم. این مطالعه به بررسی طول عمر بذر ۴۱ گونه علف هرز که به مدت ۱۷ سال در عمق ۲۰ سانتی‌متری خاک در شرق و غرب نبراسکا دفن شده بودند، پرداخته است. اما گونه‌های علف‌هرز مطالعه شده چی بودن:

یک ساله‌های باریک برگ: مثل سوروف، چند گونه دم‌روباهی، چند گونه علف پشمکی، پنجه انگشتی، آژیلوپس یا مادر نیای گندم، ارزن وحشی و الوسین.

یک‌ساله‌های پهن‌برگ؛ مثل انواع گونه‌های تاج‌خروس، سلمه‌تره، توق، آفتاب‌گردان وحشی، قدومه، تاج‌ریزی، تاتوره، علف جارو، هفت‌بند، خارخسک، علف‌شور، کنف وحشی، گونه‌ای سیب‌زمینی شیرین و خرفه.

علف‌های هرز دو ساله: گل ماهور، تاتاری، خار زن بابا و نوعی کنگر وحشی.

پهن‌برگ‌های چند ساله: مثل خارلته، استبرق، ترشک، گل قاصد، ازمک، نوعی تاج‌ریزی، گونه‌ای سیب‌زمینی شیرین، گونه‌ای هفت‌بند، آمبروزیا، قیاق و دو گونه شمعدانی وحشی.

روند درصد جوانه‌زنی بذرها در طول سال‌های مطالعه (۱۷ سال) به شرح زیر گزارش شد:

- باریک برگ‌های یکساله: ۵۷٪ (۱-۰ سال)، ۲۸٪ (۵-۱ سال)، ۹٪ (۹-۵ سال)، ۴٪ (۱۷-۹ سال)

- پهن‌برگ‌های یکساله: ۴۷٪ (۱-۰ سال)، ۲۶٪ (۵-۱ سال)، ۱۶٪ (۹-۵ سال)، ۱۱٪ (۱۷-۹ سال)

- علف‌های هرز دوساله: ۵۲٪ (۱-۰ سال)، ۴۹٪ (۵-۱ سال)، ۴۴٪ (۹-۵ سال)، ۳۰٪ (۱۷-۹ سال)

- پهن‌برگ‌های چندساله: ۳۶٪ (۱-۰ سال)، ۱۸٪ (۵-۱ سال)، ۱۳٪ (۹-۵ سال)، ۸٪ (۱۷-۹ سال)

علف‌های هرز دوساله در طول مدت مطالعه نرخ جوانه‌زنی بالاتری نسبت به سایر گروه‌ها نشان دادند.

جوانه‌زنی بذرها در غرب نبراسکا بیشتر بود که به بارندگی کمتر و دمای ملایم‌تر خاک نسبت داده شد. میانگین بارندگی سالانه در شرق نبراسکا (۷۳ سانتی‌متر) بیش از دو برابر غرب نبراسکا (۳۴ سانتی‌متر) بود.

میانگین درصد جوانه‌زنی در شرایط خشک و دمای ملایم غرب نبراسکا بهتر از شرق نبراسکا با بارندگی بیشتر و نوسانات دمایی بالاتر بود.

بالاترین نرخ بقا در میان تمام گونه‌ها مربوط به گل ماهور معمولی (Verbascum thapsus) بود که ۹۵٪ جوانه‌زنی پس از ۱۷ سال دفن در غرب نبراسکا را نشان داد.

این مطالعه اطلاعات ارزشمندی در مورد طول عمر بذر علف‌های هرز در شرایط مختلف محیطی ارائه می‌دهد و می‌تواند به کشاورزان و محققان در توسعه استراتژی‌های مؤثرتر برای مدیریت علف‌های هرز کمک کند.

خوب به این گیاه نگاه کنید ☝️
شناختید؟ تا حالا جایی دیدید؟
اگر نظاره‌گری خوبی در طبیعت 🌎باشید به احتمال زیاد این گیاه را قبلا بارها دیدید. ولی مطمئنم از نکات جالبی در مورد این گیاه اطلاع ندارید.

اسم این گیاه شوکران کبیر است؛ نام علمی Conium maculatum. هم خانواده هویج 🥕است و گل‌هایی شبیه هم دارند؛ ولی این یکی به شددددت سمیه 😰

در یونان باستان🇬🇷 از شوکران برای مسموم کردن ☠️ و اعدام زندانیان محکوم استفاده می‌شد. این گیاه باعث مرگ افراد مشهوری چون ترامنس، سقراط، پولمارخوس و فوسیون شد.

معروف‌ترین قربانی مسمومیت با شوکران، سقراط 👨‍🔬بود که در سال ۳۹۹ قبل از میلاد 🎄به جرم بی‌دینی و فاسد کردن ذهن جوانان آتن (پایتخت یونان) محاکمه و به مرگ ⚰️محکوم شد. او تصمیم گرفت با نوشیدن عصاره غلیظ شوکران، حکم اعدام خود را اجرا کند.

جالبه بدونید تمام قسمت‌های گیاه 🌱سمی هستند، به خصوص بذر‌ها و ریشه‌ها. ساقه‌های توخالی آن معمولاً با لکه‌های ارغوانی تیره مشخص می‌شود. گفته شده حتی تا ۳ سال پس از مرگ گیاه، ساقه‌های توخالی آن همچنان سمی و کشنده باقی می‌مانند!

پیشنهاد می‌کنم این بار اگر جایی با شوکران کبیر برخورد کردید از همون چند متریش فرار کنید! 🏃‍♂️🏃‍♀️😂

کیفیت آب و کارایی علف‌کش

تقریبا تمام علف‌کش‌ها همراه آب باید استفاده بشن؛ اما کمترین توجه به کیفیت همین آب مورد استفاده میشه. سوال اینه کیفیت آب تا چه اندازه روی اثربخشی علف‌کش تاثیر داره؟ بذارید جواب این سوال را با یک مقاله درجه یک که در آمریکا انجام شده بدیم. نتایج نشون داد که:

۱. کیفیت آب تأثیر معناداری بر کارایی علف‌کش گلایفوسیت (glyphosate) داشت. آب‌های حاوی غلظت بالای کلسیم، منگنز و روی باعث کاهش اثربخشی این علفکش شدند. غلظت کلسیم در آب داخل آب بین ۴۲ تا ۱۶۸ میلی‌گرم در لیتر متفاوت بود.

۲. در یک حالت از آبی حاوی املاح بیان شده که به اصطلاح آب سخت بود استفاده شد و در حالت مقابل از آب دیونیزه بدون املاح استفاده شد. تاثیر روی کنترل علف‌هرز به این صورت بود:

- علف‌هرز الوسین یا Eleusine indica: کاهش ۲۷ درصدی
- علف‌هرز پنجه انگشتی یا Digitaria sanguinalis: کاهش ۳۵ درصدی
- گونه‌ای تاج‌خروس یا Amaranthus palmeri: کاهش ۱۴ درصدی

‏۳. pH محلول پس از افزودن گلایفوسیت بین ۴/۱ تا ۵/۶ متغیر بود. در آب‌های با pH بالاتر از ۸، کارایی گلایفوسیت به طور قابل توجهی کاهش یافت.

۴. نتایج نشان داد که کیفیت آب مورد استفاده برای سم‌پاشی نقش مهمی در کارایی این علف‌کش دارد و باید در برنامه‌های مدیریت علف‌های هرز مورد توجه قرار گیرد.

۵. استفاده از مواد افزودنی (adjuvants) مناسب می‌تواند تا حدی اثرات منفی کیفیت نامطلوب آب را کاهش دهد.

اصل پایلوت و علفکش ریحان

علف هرز داشت ریحون رو حفه می‌کرد تا اینکه چاره کردیم! حالا چطور؟

ریحون از اون دسته گیاهانیه که رقیب ضعیفی در برابر علف‌هرزه و علف‌کش ثبت یا توصیه ‌شده‌ در کشور هم نداره.

وجین هم مشکلات خاص خودش را داره؛ کمبود کارگر، هزینه بالا و زمان بر بودن.

در نتیجه اول منابع را بررسی کردم تا ببینم چه علفکشی را میشه برای ریحان استفاده کرد.

در‌‌ مرحله بعد علف‌کش به صورت پایلوت استفاده شد؛ یعنی در یک سطح کوچک، تا اگر نتایج مثبت بود به کل‌ زمین بزنیم.

نتایج خوب یعنی چی؟ علفکش مورد استفاده بتونه علف‌هرز را کنترل کنه، بدون اینکه به محصول آسیب بزنه.

بعد از استفاده از علف‌کش چند روز طول می‌کشه تا مطمئن بشیم؟ خیلی بستگی به ماهیت علف‌کش داره که کند اثره یا سریع الاثر‌.

اگر علف‌کش کند اثر باشه و ما خیلی زود بریم، ممکنه قضاوت کنیم تأثیر بدی روی محصول نداره؛ در صورتی که علایم گیاه‌سوزی مدتی بعد آشکار بشه.

اگر‌ خیلی دیر بازدید بریم، ممکنه حتی در صورتی که علف‌کش‌ خوب جواب داده باشه، علف‌هرز داخل زمین دیگه خیلی بزرگ‌ بشه و از محدوده کنترل خارج!

نظر شما چیه؟ علف‌هرز خوب کنترل شده؟ اصل پایلوت را اصلا قبول دارید یا خودتون انجام دادید!؟

علف‌های هرز پذیرای زنبور عسل

وجود هر گیاه در محیط زیست می‌تونه فوایدی داشته باشه و خدماتی به اکوسیستم ارایه بده (Ecological services). یکی‌ از این موارد تغذیه زنبور عسل است. جالبه بدونید یک سری از مهم‌ترین علف‌های هرز میزبان خوبی برای زنبورهای عسل هستند:

1. گل قاصدک (Taraxacum officinale)
2. شبدر سفید (Trifolium repens)
3. شبدر قرمز (Trifolium pratense)
4. گزنه (Urtica dioica)
5. بابونه (Matricaria chamomilla)
6. خردل وحشی (Sinapis arvensis)
7. خاکشیر (Descurainia sophia)
8. گل راعی (Hypericum perforatum)
9. پیچک صحرایی (Convolvulus arvensis)
10. گل میمون (Mimulus guttatus)
11. شقایق وحشی (Papaver rhoeas)
12. بومادران (Achillea millefolium)
13. گون (Astragalus sp.)
14. خارمریم (Silybum marianum)
15. کاسنی (Cichorium intybus)

این گیاهان اگرچه اغلب به عنوان علف هرز شناخته می‌شوند، اما گل‌های آنها منبع مهمی از شهد و گرده برای زنبورهای عسل هستند. این گیاهان نه تنها به تغذیه زنبورها کمک می‌کنند، بلکه در حفظ تنوع زیستی و پایداری اکوسیستم‌ها نیز نقش مهمی دارند.

برخی از این گیاهان، مانند گل قاصدک و کاسنی، در بسیاری از مناطق به وفور یافت می‌شوند و می‌توانند منبع غذایی پایداری برای زنبورها در طول فصل‌های مختلف فراهم کنند. دیگر گیاهان مانند گل راعی و خارمریم، علاوه بر فواید برای زنبورها، خواص دارویی نیز دارند.

علف‌هرز انگلی سس

در اینجا اطلاعات جالبی در مورد جنبه‌های مختلف زیست‌شناسی، بوم شناختی و همین طور اهمیت اقتصادی این گیاه انگلی تقدیمتون میشه.

۱. ماهیت: سس یک گیاه انگلی بدون ریشه است که برای تغذیه نیاز به میزبان دارد.

۲. پراکندگی جغرافیایی: این علف هرز در سراسر دنیا شامل آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، اروپا، آسیا و استرالیا گسترش یافته است.

۳. گیاه‌شناسی: شامل چندین گونه است، علاوه بر معروف‌ترین گونه که C. campestris می‌باشد، گونه‌های C. gronovii و C. umbrosa ، . C. epithymum و C. epilinum در کشاورزی اهمیت دارند.

۴. میزان خسارت: می‌تواند حداقل ۲۵ نوع محصول زراعی ۲۵ مختلف در ۵۵ کشور آسیب برساند.بسیار خسارت‌‌زا است و برای مثال عملکرد گیاهان علوفه‌ای را تا ۵۷ درصد کاهش دهد.

۵. اطلاعاتی در مورد میزان خسارت: در مطالعه‌ای در آمریکا، سس به میزان ۳/۵ تن عملکرد چغندرقند را کاهش داد و تا حدود ۲ درصد از عیار قند آن کاست.

۶. روش‌های انتشار: انتشار عمدتاً از طریق بذرهای آلوده در محموله‌های علوفه‌ صورت می‌گیرد. بذرها می‌توانند تا ۱۰ سال در خاک زنده بمانند.

۷. دامنه میزبانی: قادر به زندگی انگلی روی ۱۱۶ گونه گیاهی مختلف است؛ از خانواده‌های مختلف.

۸. سمیت: می‌تواند سمی باشد و مصرف زیاد آن باعث صدمه به سیستم گوارشی پستانداران می‌شود.

۹. تأثیرات جانبی: به عنوان ناقل ویروس‌ها عمل کرده و برخی بیماری‌ها را به میزبان خود متصل می‌کند.

۱۰. تولید مثل: یک گیاه می‌تواند حدود ۱۶,۰۰۰ بذر تولید کند. این بذرها قادرند دهه‌ها در خاک زنده بمانند، که نشان‌دهنده قدرت بقای بالای این گونه است.

۱۱. رفتار هوشمندانه: گیاهچه‌های سس رفتاری “هوشمندانه” در هنگام جستجوی میزبان از خود نشان می‌دهند. آن‌ها به طور انتخابی به میزبان‌های بزرگ‌تر یا سالم‌تر متصل می‌شوند، که نشان‌دهنده استراتژی پیچیده این گیاه برای بقا است.

۱۲. گیاهچه‌ها پس از رویش، فقط چند روز در غیاب میزبان می‌توانند زنده بمانند. اگر در این مدت به میزبان متصل نشوند، از بین خواهند رفت.

۱۳. مقاومت به علف‌کش‌ها: برخی از بیوتیپ‌های سس در برابر علف‌کش‌های بازدارنده ALS مقاومت نشان داده‌اند. این موضوع چالش‌های جدیدی را در مدیریت این علف هرز مشکل‌ساز ایجاد می‌کند.

۱۴. اهمیت سنتی و فرهنگی: برخی از گونه‌های سس در فرهنگ‌های بومی و در طب سنتی و آداب و رسوم محلی مورد استفاده قرار گرفته‌اند.