کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران

کتابی از شکسپیر که شش هفت بار به فارسی ترجمه شده است
هر ترجمه چه خصوصیتی دارد؟
از مکبث که تراژدی بسیار بزرگ و مطرحی است بگویم؛ دست کم از شصت هفتاد سال پیش، شش هفت ترجمه صورت گرفته است که هر کدامشان یک ویژگی دارند و برای کسی که می‌خواهد تحول زبان فارسی را ببیند و کار کند خیلی مفید است که این ترجمه‌ها را با هم مقایسه کند. بعضی از مترجمان هم آن قدر جرئت داشتند که متن انگلیسی را در یک صفحه می‌گذاشتند و در مقابل آن ترجمه خودشان را؛ مثل ترجمه‌‌ی خانم فرنگیس شادمان که از مکبث ،کرده، یک طرف متن انگلیسی و طرف مقابلش متن فارسی است آدم کنجکاو می‌شود، ببیند ایشان از فارسی به انگلیسی چه کرده‌اند؛ اما بقیه این کار را کمتر می‌کنند چون فرصت نیست. آقای آشوری نیز ترجمه کرده‌اند و معتقدند به نظریه‌ی زبان و زبان باید خودش را در اینجا نشان دهد. آقای پاسارگادی ترجمه‌ی بسیار معمولی‌ای دارد که مجموعه‌ی کامل آثار شکسپیر را ترجمه کرده است ایشان استاد زبان انگلیسی و علوم سیاسی بودند و استاد خود بنده هم ..بودند آقای ادیب سلطانی هم که شخصیت‌های عجیبی مثل كانت و بقیه را ترجمه می‌کنند این کار را به شیوه‌ی خیلی تازه‌ای انجام داده است؛ ایشان گرایش شدیدی به پارسی‌نویسی دارند و این را خیلی خوب نشان داده‌اند. این ترجمه‌ها خیلی با هم متفاوت هستند هر یک ویژگی منحصر به خودشان را دارند و خیلی کمک می‌کند به مترجمی که می‌خواهد مقایسه کند و بداند چرا هر مترجمی یک جمله‌ی خاص انگلیسی را به پنج ترجمه‌ی متفاوت در فارسی درآورده‌اند. این کار برای آموزش خود و آموختن ترجمه است و اینکه یک مترجم تا چه حد جواز عدول از متن دارد تا چه حد از خودش باید مایه بگذارد تا چه حد باید به متن وفادار باشد، مجموعه‌ی تمام این‌ها مثل کلاس درسی است برای مترجمین که این کار را می‌کنند؛ یعنی ترجمه‌های آثار ادبی مهم را به عنوان خودآموز برای خود در نظر گرفته‌اند و این گونه قدرت ترجمه‌ی خودشان را نیز می‌سنجند.

کامران فانی