توپولی

در ادامه و تکمیل مطلب بالا، یه کم بیشتر درباره‌ی «مالیات» و نقشش توی اقتصاد صحبت کنیم. مالیات، همونطور که همه می‌دونیم، پولی هست که مردم و کسب‌وکارها به دولت می‌دن. دولت هم از این پول برای کارهای مختلفی مثل هزینه های جاری، ساخت جاده، بیمارستان، مدرسه و خیلی چیزای دیگه استفاده می‌کنه. اما مالیات فقط یه منبع درآمد برای دولت نیست، یه جورایی یه ابزار خیلی مهم برای کنترل اقتصاد هم هست.

حالا ببینیم وقتی دولت مالیات رو زیاد می‌کنه، چه اتفاقی می‌افته (بهش می‌گن «سیاست مالی انقباضی»):

فرض کنید دولت تصمیم می‌گیره مالیات‌ها رو بکشه بالا. خب، این یعنی چی؟ یعنی مردم و کسب‌وکارها پول کمتری ته جیبشون می‌مونه برای خرج کردن و سرمایه‌گذاری. در نتیجه:

تقاضا کم می‌شه: وقتی پول تو دست مردم کم باشه، خب معلومه کمتر خرید می‌کنن و این باعث می‌شه تقاضا برای کالاها و خدمات بیاد پایین.
تورم کنترل می‌شه: وقتی تقاضا کم بشه، فشار روی قیمت‌ها هم کمتر می‌شه و تورم یه مقدار کنترل می‌شه.
رشد اقتصادی کُند می‌شه: چون دیگه سرمایه‌گذاری و تولید اونقدر رونق نداره، رشد اقتصادی هم ممکنه یه کم کُند بشه.
به این وضعیت می‌گن «سیاست مالی انقباضی»، دولت معمولاً وقتی این سیاست رو اجرا می‌کنه که تورم خیلی بالا رفته و باید جلوی بیشتر شدن قیمت‌ها رو بگیره. مثل این می‌مونه که وقتی ماشین خیلی تند می‌ره، یه کم پامونو از روی گاز برداریم.

حالا برعکسش، وقتی دولت مالیات رو کم می‌کنه (بهش می‌گن «سیاست مالی انبساطی»):

فرض کنید این دفعه دولت تصمیم می‌گیره مالیات‌ها رو کم کنه. این یعنی چی؟ یعنی مردم و کسب‌وکارها پول بیشتری برای خرج کردن و سرمایه‌گذاری دارن. در نتیجه:

تقاضا زیاد می‌شه: وقتی پول بیشتری تو دست مردم باشه، بیشتر خرید می‌کنن و این باعث افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات می‌شه.
رشد اقتصادی جون می‌گیره: با بیشتر شدن سرمایه‌گذاری و تولید، رشد اقتصادی هم بیشتر می‌شه و یه تکونی می‌خوره.
ممکنه تورم هم زیاد بشه: البته اگه تقاضا خیلی زیاد بشه و عرضه کالاها و خدمات به اندازه کافی نباشه، ممکنه دوباره تورم سر و کله‌اش پیدا بشه.
به این وضعیت می‌گن «سیاست مالی انبساطی»، دولت معمولاً وقتی این سیاست رو اجرا می‌کنه که اقتصاد دچار رکود شده و باید یه جونی بهش بده. مثل این می‌مونه که وقتی ماشین کُند می‌ره، یه کم بیشتر گاز بدیم.

یه مثال خیلی ساده و ملموس بزنم:
فرض کنید دولت تصمیم می‌گیره مالیات بر درآمد رو کم کنه. خب این یعنی چی؟ یعنی کارمندها و صاحب کسب‌وکارها آخر ماه پول بیشتری تو حسابشون دارن. این پول اضافی رو ممکنه صرف خرید یه ماشین جدید، رفتن به مسافرت، یا سرمایه‌گذاری توی یه کسب‌وکار جدید کنن. همه‌ی اینها باعث می‌شه تقاضا بیشتر بشه و اقتصاد یه رونقی بگیره.

در کل، سیاست‌های مالی و پولی مثل دو تا کفه ترازو هستن که دولت و بانک مرکزی با تغییرشون، سعی می‌کنن تعادل رو توی اقتصاد حفظ کنن. خیلی مهمه که این سیاست‌ها درست و به موقع اجرا بشن تا بهترین نتیجه رو بدن.

@topoli

بازی با اقتصاد: سیاست‌های پولی و مالی در یک نگاه

اقتصاد یه کشور، مثل یه موجود زنده، دائم در حال تغییره. فرض کنین یه ماشینی دارین که باید اونو تو یه مسیر درست هدایت کنین. برای این کار، یه سری ابزار دارین، مثل فرمون، گاز و ترمز. تو اقتصاد هم، دولت‌ها یه همچین ابزارهایی دارن به اسم «سیاست‌های پولی و مالی».

«سیاست پولی» کارِ بانک مرکزیه. مثل همون ترمزی که گفتم، بانک مرکزی با کم و زیاد کردن «نرخ بهره» و کنترل حجم پول، سعی می‌کنه سرعت اقتصاد رو تنظیم کنه. مثلاً وقتی تورم بالاست، مثل وقتی که دارین خیلی تند رانندگی می‌کنین، بانک مرکزی نرخ بهره رو بالا می‌بره تا یه جورایی ترمز کنه و جلوی افزایش بیشتر قیمت‌ها رو بگیره. یه جورایی مثل اینه که وقتی هوا گرمه، کولر رو روشن می‌کنیم تا دما بیاد پایین.

حالا «سیاست مالی» چیه؟ این دیگه مربوط به تصمیمات خود دولته درباره‌ی خرج کردن پول و گرفتن مالیاته. مثل همون گاز ماشین، دولت با زیاد کردن هزینه‌هاش، مثلاً تو بخش‌های عمرانی، بهداشت یا آموزش، یه جورایی به اقتصاد «گاز» میده و باعث رونق میشه. از اون طرف، با کم کردن مالیات، مثل اینه که یه کم پاتونو از روی گاز بردارین و به مردم فرصت بیشتری بدین که پولشونو خرج کنن یا سرمایه‌گذاری کنن.

یه مثال دیگه بزنم. فرض کنین یه خانواده می‌خواد یه خونه بخره. اگه دولت وام‌های مسکن رو با شرایط بهتری ارائه بده، یعنی یه جورایی «گاز» داده به این بخش، خیلیا می‌تونن صاحب خونه بشن و این به رونق ساخت و ساز هم کمک می‌کنه.

این دو تا سیاست، یعنی پولی و مالی، مثل دو تا بال یه پرنده‌ان که با همکاری همدیگه، اقتصاد رو به سمت اهدافش هدایت می‌کنن. هدف نهایی هم چیه؟ ثبات قیمت‌ها، رشد اقتصادی و کاهش بیکاری.

یه اقتصاددان بزرگ میگه: «اقتصاد، هنر انتخاب بین بد و بدتره.» یعنی همیشه همه‌چیز اونطور که می‌خوایم پیش نمیره، ولی با استفاده درست از این ابزارها، می‌تونیم بهترین تصمیم‌ها رو بگیریم.

امیدوارم این توضیحات به دردتون خورده باشه. همیشه سعی کنین اطلاعاتتون رو درباره‌ی مسائل اقتصادی بالا ببرین، چون اینطوری می‌تونین تصمیمات بهتری برای زندگی خودتون بگیرین.

@topoli

یه توضیح مختصر در مورد برنامه‌ی امشب خدمتتون عرض کنم. برای این گپ و گفت صمیمانه، یه گروه یا کانال جداگانه در نظر نگرفتم. برای اینکه بتونیم به صورت مستقیم و تک‌تک با هم صحبت کنیم، از طریق همون لینکی که در متن بالا گذاشتم، می‌تونید با من در ارتباط باشید. من امشب از ساعت ۲۲ تا ۲۳ آنلاین هستم و به همه‌ی پیام‌هاتون شخصاً جواب میدم.

می‌دونم ممکنه تعداد پیام‌ها زیاد باشه و یه مقدار تأخیر در پاسخگویی پیش بیاد، پیشاپیش از صبر و شکیبایی شما سپاسگزارم. مطمئن باشید تمام تلاشم رو می‌کنم که به همه‌ی سوالات و ابهاماتتون، تا جایی که در توانم هست، به صورت کامل و دقیق پاسخ بدم و یه گفتگوی مفید و سازنده داشته باشیم. هدف اینه که امشب فرصتی باشه برای تبادل نظر و رفع ابهامات شما عزیزان.

امشب یه فرصت ویژه داریم برای گپ و گفت خودمانی! از ساعت ۲۲ تا ۲۳، من اینجا هستم تا به سوالات، ابهامات و نظرات ارزشمند شما درباره‌ی شاخص‌های سه‌گانه (قرمز، نارنجی و سبز) گوش بدم و تا جایی که دانشم یاری کنه، پاسخگو باشم. خوشحال می‌شم از طریق لینک زیر با من در ارتباط باشید:

ارتباط با توپولی

یه سورپرایز دیگه هم براتون دارم! چهارشنبه‌ی هفته‌ی آینده، یه برنامه‌ی آنلاین و مفصل ترتیب دادم برای بررسی یه شرکت یا یه صنعت خاص. تو این برنامه، با هم به ابعاد مختلف اون شرکت یا صنعت، از نقاط قوتش گرفته تا چالش‌ها و ضعف‌هاش، یه نگاه دقیق و موشکافانه می‌ندازیم. مطمئنم براتون جذاب خواهد بود.

یه نکته‌ی مهم: قبلاً هم از شما عزیزان درخواست کرده بودم که شرکت‌ها و صنایعی رو برای بررسی پیشنهاد بدید. حالا، طبق روال گذشته، این بار هم انتخاب موضوع بررسی رو به خودتون سپردم. هر شرکت یا صنعتی که بیشترین درخواست و تقاضا رو داشته باشه، به عنوان موضوع اصلی برنامه‌ی چهارشنبه‌ی آینده انتخاب می‌شه و با جزئیات کامل مورد بحث و تحلیل قرار می‌گیره. پس لطفاً پیشنهادهای خودتون رو از طریق لینک بالا ارسال کنید تا ببینم کدوم گزینه بیشترین طرفدار رو داره.

منتظر پیام‌های پرمهرتون هستم و امیدوارم که یه گفتگوی مفید و سازنده داشته باشیم.

بنجامین گراهام، پدر سرمایه‌گذاری ارزشی، یه اسم خیلی بزرگ تو دنیای اقتصاد و سرمایه‌گذاریه. هم تئوریسین درجه یک بود، هم یه سرمایه‌گذار حرفه‌ای و کاربلد. کتاب «سرمایه‌گذار هوشمند»ش هم که دیگه نیازی به تعریف نداره، یه جورایی مثل یه کتاب مقدس برای سرمایه‌گذارهاست. قبلاً یه خلاصه از این کتاب رو خیلی روون ترجمه و توی کانال گذاشته بودم، اگه نخوندین، پیشنهاد می‌کنم حتماً یه نگاهی بهش بندازین.

حالا، بیایم چند تا از نکات اصلی این کتاب رو با هم مرور کنیم:

یکی از مفاهیم کلیدی که گراهام مطرح می‌کنه، «حاشیه ایمنی» هست. یعنی چی؟ خیلی ساده‌اش اینه که وقتی یه چیزی رو می‌خری، انگار یه تخفیف خوب گرفتی. مثلاً فرض کن یه خونه واقعاً ۱۰۰ میلیون تومن قیمت داره، ولی تو بتونی ۶۰ میلیون تومن بخریش. اون ۴۰ میلیون تومن اختلاف، میشه «حاشیه ایمنی» تو. تو بازار سهام هم همینطوره. سهامی که قیمتش خیلی پایین‌تر از ارزش واقعیشه، یه فرصت خیلی خوبه. حاشیه ایمنی مثل کمربند ایمنی ماشینه، شاید همیشه لازمش نداشته باشی، ولی وقتی لازمش بشه، جونتو نجات می‌ده.

یه چیز دیگه که گراهام خیلی روش تأکید داره، فرق بین «سرمایه‌گذاری» و «سفته‌بازی» هست. سرمایه‌گذاری یعنی چی؟ یعنی با فکر و بررسی دقیق، با تحلیل درست و حسابی، کاری کنی که هم اصل سرمایه‌ات حفظ بشه، هم یه سود معقول هم بکنی. اما سفته‌بازی، یعنی ریسک بی‌جا و بی‌مورد، یعنی بدون هیچ منطقی یه چیزی رو بخری یا بفروشی، مثل شرط‌بندی کردن روی بالا و پایین رفتن قیمت ارزهای دیجیتال.

یه جمله خیلی معروف هم داره که میگه: «تو کوتاه‌مدت، بازار یه ماشین رأی‌گیریه، اما تو بلندمدت، یه ماشین وزن‌کشیه.» یعنی چی؟ یعنی ممکنه قیمت سهام یه شرکت، تو یه بازه زمانی کوتاه، خیلی بالا و پایین بشه، ولی چیزی که در نهایت مهمه، ارزش واقعی اون شرکته. پس به جای اینکه دائم به نمودار قیمت سهام نگاه کنی، ببین اون شرکت واقعاً چقدر ارزش داره، چقدر سود می‌سازه، مدیراش کیا هستن، و تو بازار چه جایگاهی داره.

یه اصل خیلی مهم دیگه اینه که همه تخم‌مرغ‌هات رو تو یه سبد نذاری. یعنی سرمایه‌ات رو بین چیزهای مختلف پخش کنی. مثلاً بخشی رو سهام بخری، بخشی رو اوراق قرضه، بخشی رو طلا، ملک، و غیره. اینجوری اگه یه جا ضرر کردی، جاهای دیگه تا حدودی جبرانش می‌کنن. البته این یه مسئله کاملاً شخصیه و خیلی وقت‌ها پیش میاد که ما به یه سرمایه‌گذاری خیلی مطمئن هستیم. خب، چه اشکالی داره که بخش زیادی از سرمایه‌مون رو روی اون سهم یا دارایی بذاریم؟ کافیه به پورتفوی شرکت تحت مدیریت وارن بافت نگاه کنید؛ حدود نصف پورتفوی به شرکت اپل اختصاص داده شده. این نشون میده که گاهی تمرکز روی یه گزینه مطمئن هم میتونه درست باشه.

گراهام یه جمله طلایی دیگه هم داره: «قیمت چیزیه که می‌پردازی، ارزش چیزیه که به دست میاری.» یعنی ممکنه قیمت یه سهم خیلی بالا باشه، ولی ارزش واقعیش خیلی کمتر باشه. تو باید دنبال سهامی باشی که قیمتش کمتر از ارزش واقعیشه.

یه نکته خیلی مهم دیگه که گراهام بهش اشاره می‌کنه اینه که «یه سرمایه‌گذار هوشمند، کسیه که به خوش‌بین‌ها می‌فروشه و از بدبین‌ها می‌خره.» یعنی وقتی همه دارن می‌خرن و بازار خیلی داغه، تو باید حواست رو جمع کنی و حتی ممکنه بفروشی. و برعکس، وقتی همه دارن می‌فروشن و بازار ترسیده، تو از این فرصت استفاده کن و بخر. این یعنی استفاده از فرصت‌هایی که نوسانات بازار به وجود میارن.

@topoli