کانال طِب اَطفال

🔖سینوس‌: از شکل‌گیری تا بلوغ کامل


سینوس‌های پارانازال به‌صورت فضاها و بیرون زدگی هایی از حفره بینی ایجاد می‌شوند. زمان شروع و مدت‌زمان رشد آن‌ها بسته به محل آناتومیک متفاوت است. در بیشتر افراد، حفره بینی و سینوس‌های پارانازال تا حدود ۱۲ سالگی به اندازه‌ای نزدیک به بزرگسالان می‌رسند، اما ممکن است رشد کامل آن‌ها تا ۲۰ سالگی ادامه یابد.

سینوس‌های ماگزیلاری در زمان تولد وجود دارند و تا چهار سالگی به‌سرعت گسترش می‌یابند. برای تخلیه ترشحات از سینوس ماگزیلاری به داخل بینی، فعالیت مژک‌ها ضروری است؛ زیرا دهانه‌های خروجی این سینوس‌ها در دیواره‌های داخلی و در بخش بالایی آن‌ها قرار دارند.

سینوس‌های اتموئید نیز از زمان تولد وجود دارند و شامل مجموعه‌ای از سلول‌های هوایی کوچک هستند که هرکدام دهانه مخصوص خود را به داخل بینی دارند.

سینوس‌های اسفنوئید در دو سال اول زندگی شروع به رشد می‌کنند، معمولاً تا پنج سالگی  پنوماتیزه می‌شوند و در ۱۲ سالگی به اندازه نهایی خود می‌رسند.

رشد سینوس‌های فرونتال (پیشانی) متغیر است. در سن ۶ تا ۸ سالگی می‌توان آن‌ها را در تصویربرداری رادیولوژیک از سینوس‌های اتموئید تشخیص داد، اما رشد کامل آن‌ها تا ۸ تا ۱۰ سال بعد ادامه دارد.
بین ۱ تا ۴ درصد از بزرگسالان به‌طور کامل فاقد سینوس‌های فرونتال هستند. حدود ۸۰ درصد از افراد دارای سینوس‌های فرونتال دوطرفه، و بقیه دارای هیپوپلازی (رشد ناکامل) یک‌طرفه در این سینوس‌ها هستند.


✍️ آقای دکتر منصور شیخ الاسلام (متخصص  کودکان)

🚩🚩 @TebeAtfal

ادامه مطلب ⬇️


4️⃣. توصیه‌های کلیدی به پزشکان و والدین

◀️پیش از تجویز یا توصیه هر نوع مکمل، علت زمینه‌ای کاهش اشتها یا اختلال رشد را ارزیابی کنید.

◀️از تجویز بی‌رویه مکمل‌های فاقد شواهد علمی کافی خودداری کنید.

◀️از مقررات سختگیرانه‌تر برای مکمل‌های کودکان حمایت کنید و بر لزوم مشارکت پزشکان در فرمولاسیون این محصولات تأکید کنید.

◀️والدین را در مورد روند طبیعی رشد و عوارض مصرف غیرضروری اشتها آورها و مکمل‌های رشد آگاه کنید.
مطالعه موردی: نقش مس (Copper) در مکمل‌های مولتی‌ویتامین
یکی از نکات مهم در فرمولاسیون علمی مکمل‌های مولتی‌ویتامین، گنجاندن ریزمغذی‌های ضروری مانند مس است. مطالعات نشان داده‌اند که عدم حضور مس در مکمل‌های مولتی‌ویتامین می‌تواند باعث کم‌خونی مقاوم به درمان شود. در بسیاری از موارد، پزشکان با کودکی مواجه می‌شوند که باوجود دریافت مکمل‌های آهن و فولیک اسید، همچنان دچار آنمی مقاوم به درمان است، درحالی‌که مشکل اصلی کمبود مس می‌باشد. این مثال نشان می‌دهد که فرمولاسیون‌های دارویی باید بر اساس اصول علمی دقیق و با مشورت پزشکان متخصص طراحی شوند.


💠نتیجه‌گیری

مکمل‌های دارویی و تقویتی برای کودکان، از جمله اشتها آورها و محصولات رشد، باید بر اساس علم پزشکی و تحت نظر متخصصان فرموله شوند، نه صرفاً بر اساس ملاحظات تجاری. عدم مشارکت پزشکان در این فرایند می‌تواند منجر به مصرف غیرضروری، سوءمصرف، و حتی بروز عوارض ناخواسته در کودکان شود. پزشکان باید در این زمینه نقش فعالی داشته باشند تا سلامت کودکان قربانی تبلیغات تجاری نشود.


✍️ آقای دکتر بابک الیاسی (متخصص کودکان)

🚩🚩 @TebeAtfal

🔖نکاتی در مورد مکمل های تقویت رشد و اشتها اور ها

⬅️در پزشکی کودکان، کاهش اشتها و رشد ناکافی از دغدغه‌های رایج والدین و پزشکان هستند. این نگرانی‌ها باعث شده است که بسیاری از والدین به فرآورده‌های دارویی و مکمل‌هایی که به‌عنوان "اشتها آور" یا "تقویت‌کننده رشد" بازاریابی می‌شوند، روی آورند. اما مشکل اساسی اینجاست که بسیاری از این فرمولاسیون‌ها بدون مشارکت کافی فوق‌تخصص‌های کودکان مانند غدد، گوارش و تغذیه و عمدتاً توسط شرکت‌های داروسازی یا داروسازان طراحی و تولید می‌شوند.

داروها و مکمل‌هایی که مستقیماً بر رشد و متابولیسم کودکان تأثیر می‌گذارند، نباید تنها توسط شرکت‌های دارویی یا داروسازان فرموله شوند. بلکه نیازمند یک رویکرد چندتخصصی هستند که شامل متخصصان رشد، متابولیسم، غدد و تغذیه مبتنی بر شواهد باشد. در غیر این صورت، بسیاری از فرآورده‌های موجود در بازار ممکن است ناکارآمد، غیرضروری یا حتی در بلندمدت مضر باشند.

این بحث قصد دارد به مشکلات فرمولاسیون‌های فعلی اشتها آور و تقویت رشد، نمونه‌های واقعی از سوءمصرف آن‌ها و نقش حیاتی پزشکان در هدایت این محصولات بپردازد. در نهایت، هدف این است که این مداخلات در خدمت سلامت کودکان باشند، نه صرفاً منافع تجاری.

1️⃣. مشکل فرمولاسیون دارویی بدون مشارکت پزشکان

بسیاری از این فرآورده‌ها عمدتاً توسط شرکت‌های دارویی و داروسازان طراحی می‌شوند، درحالی‌که درک کاملی از فیزیولوژی رشد و متابولیسم کودکان ندارند. این موضوع می‌تواند به مشکلاتی از جمله:

استفاده بیش‌ازحد از ترکیبات اثبات‌نشده:بسیاری از مکمل‌های "تقویت رشد" یا "اشتها آور" حاوی عصاره‌های گیاهی یا اسیدهای آمینه‌ای هستند که شواهد بالینی کافی برای اثربخشی آن‌ها وجود ندارد.

نادیده گرفتن علل زمینه‌ای: کاهش اشتها یا اختلال رشد می‌تواند ناشی از مشکلاتی مانند کمبود آهن، اختلالات هورمونی (مانند کم‌کاری تیروئید)، عفونت‌های مزمن یا سوءجذب باشد. تجویز صرفِ یک مکمل بدون تشخیص علت اصلی، می‌تواند وضعیت کودک را بدتر کند.

مکمل‌یاری نامناسب یا بیش‌ازحد: برخی مکمل‌ها، مانند روی (زینک)، لیزین یا حتی ترکیبات هورمونی ضعیف، در دوزهای نامناسب می‌توانند باعث عدم تعادل متابولیک و عوارض درازمدت شوند.

2️⃣. نمونه‌هایی از فرمولاسیون‌های نامناسب یا سوءمصرف‌شده

الف. اشتها آورها (سیپروهپتادین، عصاره‌های گیاهی، فرمول‌های لیزین‌دار)
سیپروهپتادین یکی از داروهای پرمصرف برای افزایش اشتها است، اما معمولاً بدون بررسی علت اصلی کاهش اشتها تجویز می‌شود. این دارو اثر خواب‌آوری دارد، می‌تواند بر ترشح هورمون رشد اثر منفی بگذارد و یک راه‌حل طولانی‌مدت محسوب نمی‌شود.
شربت‌های حاوی لیزین به‌عنوان محرک رشد تبلیغ می‌شوند، درحالی‌که کمبود لیزین در کودکان سالم نادر است و معمولاً نیازی به تجویز آن وجود ندارد.
فرآورده‌های گیاهی مانند شنبلیله، جینسینگ و زنجبیل به‌عنوان افزایش‌دهنده اشتها مطرح هستند، اما شواهد علمی کافی برای اثربخشی آن‌ها در کودکان وجود ندارد و ممکن است تداخلات دارویی ایجاد کنند.

ب. مکمل‌های تقویت رشد (پروتئین‌ها، ریزمغذی‌ها و ترکیبات هورمونی)
بسیاری از مکمل‌های رشد، حاوی مقادیر زیادی پروتئین، زینک یا ویتامین‌ها هستند، اما مطالعات بلندمدت درباره ایمنی و اثربخشی آن‌ها کافی نیست.

سوءمصرف هورمون رشد (GH): برخی مکمل‌ها ادعا دارند که به‌طور طبیعی ترشح GH را افزایش می‌دهند، درحالی‌که چنین تأثیری خارج از درمان‌های مبتنی بر شواهد در موارد خاص مانند کمبود GH یا سندرم ترنر اثبات نشده است.

3️⃣. نقش پزشکان در هدایت فرمولاسیون مکمل‌های دارویی

برای اطمینان از استفاده ایمن و مؤثر از مکمل‌ها و داروهای مرتبط با رشد و اشتها، یک رویکرد چندتخصصی ضروری است:

متخصصان کودکان (عمومی و فوق‌تخصصی): باید تصمیم‌گیرنده اصلی در مورد نیاز یا عدم نیاز کودک به اشتها آور یا مکمل‌های رشد باشند.

فوق‌تخصص‌های غدد کودکان: باید بر فرمولاسیون‌های مرتبط با هورمون‌های رشد و متابولیسم نظارت داشته و اطمینان حاصل کنند که این ترکیبات پشتوانه مطالعات بالینی معتبر دارند.

فوق‌تخصص‌های گوارش و تغذیه: باید کمبودهای تغذیه‌ای را ارزیابی کنند تا از تجویز غیرضروری مکمل‌ها جلوگیری شود.

داروسازان و نهادهای نظارتی: باید کنترل دقیقی بر ترکیبات این فرآورده‌ها داشته باشند و مطالعات دقیقی مشابه داروهای نسخه‌ای را برای آن‌ها الزامی کنند.


ادامه مطلب ⬇️

🚩🚩 @TebeAtfal

🔖نکاتی در مورد آپوفیزیت (Apophysitis)
از آسیب های ورزشی شایع کودکان و نوجوانان در حال رشد

⬅️آپوفیز ها، مرکز ثانویه استخوان سازی است و تاندون ها به آن وصل می‌شوند.
در موقع رشد کودکان، افزایش طول استخوان ها، سریعتر از رشد طولی عضلات و تاندون ها میباشد و بدین ترتیب باعث استرین تاندون و محل چسبندگی آن به استخوان می‌گردد.
با استرس های تکراری مانند فعالیت های ورزشی، تحریک و آسیب آپوفیز ایجاد می‌شود.


⤵️شایعترین آسیب های آپوفیزی


1) Little League Shoulder
در سر هومروس در اینسرژین روتاتور کاف

2) Little League Elbow
در مدیال اپی کوندیل هومروس در اوریجین لیگامان

3) ASIS Apophyseal Injury or Avulsion
در اوریجین عضلات سارتوریوس و تنسور فاسیا لاتا در ASIS

4) AIIS Apophyseal Injury or Avulsio
در اوریجین عضله رکتوس فموریس درAIIS

5) Sinding- Larsen- Johansson Lesion
در اوریجین تاندون پاتلار در قطب تحتانی پاتلا

6) Osgood- Schlatter Lesion
در محل اینسرژین تاندون پاتلار به توبروزیته تیبیال

7) Sever's Disease
در اینسرژین تاندون آشیل

8) Iselin's Disease
در بیس استخوان متاتارسال پنجم در محل اینسرژین تاندون های فیبولاریس برویس و ترتیوس

علائم بالینی

-  بصورت درد در محل آسیب
- تندرنس در لمس منطقه
- ایجاد درد با کشش پاسیو عضله و تاندون مربوطه توسط معاینه کننده
- ایجاد درد با انقباض فعال عضله مربوطه توسط کودک  یا نوجوان

درمان

درمان در اکثر موارد آنها بصورت کانسرواتیو و موارد زیر میباشد.

- استراحت محل آسیب
- یخ
- داروهای ضد التهابی
- مدیفیه کردن فعالیت
- استفاده از ارتز
- اصلاح بیومکانیکی
- اصلاح ایرادات تمرین های ورزشی

پ ن ادمین کانال طب اطفال:

آپوفیزیت نشان‌دهنده التهاب در محل اتصال تاندون عضله به دلیل بارهای کششی مکرر است و بیشتر در دوره‌های رشد سریع مشاهده می‌شود. این تنش‌ها منجر به شکستگی‌های میکروسکوپی در محل اتصال فیبروکاردیلاژینوز می‌شوند که با التهاب همراه است. 
آپوفیزیت کالکانئال (بیماری سیور) شایع‌ترین علت درد پاشنه در کودکان است؛ درمان شامل تغییر فعالیت، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، تمرینات کششی تاندون آشیل و استفاده از بالشتک‌های پاشنه یا حمایت‌کننده‌های قوس پا می‌شود. بیماری ایزلین نشان‌دهنده آپوفیزیت در پایه متاتارسال پنجم است که در آن پرونئوس برویس متصل می‌شود و کمتر شایع است. اگرچه نیاز به تصویربرداری از درد پاشنه در همه کودکان بحث‌برانگیز است، رادیوگرافی باید در مواردی که علائم یک طرفه هستند یا به درمان پاسخ نمی‌دهند، در نظر گرفته شود. یک دوره استراحت (۶ تا ۸ هفته) و اجتناب از ورزش اغلب باعث بهبود علائم می‌شود، اگرچه عود بیماری تا زمان بلوغ و بسته شدن آپوفیزها شایع است.

Lovell and Winter's Pediatric Orthopaedics

✍️ آقای دکتر یعقوب سالک زمانی (متخصص طب فیزیکی)

🚩🚩 @SalekZamani
🚩🚩 @TebeAtfal

🔖ارتباط گروه‌های خونی با بیماری‌های عصبی: همبستگی‌ها و فرضیه‌ها

⬅️هرچند تاکنون ارتباط علّی قوی‌ای بین گروه‌های خونی و بیماری‌های عصبی اثبات نشده است، اما برخی مطالعات به بررسی این ارتباطات پرداخته‌اند. این ارتباطات عمدتاً جنبه اپیدمیولوژیک داشته و نیازمند تحقیقات بیشتری برای تعیین اهمیت آن‌ها هستند.


1️⃣. گروه خونی و زوال شناختی / دمانس

الف) گروه خونی AB و افزایش خطر دمانس

مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۴ در مجله نورولوژی (Neurology) منتشر شد، نشان داد که افراد دارای گروه خونی AB نسبت به گروه خونی O، بیشتر در معرض خطر زوال شناختی و دمانس قرار دارند.

دلایل احتمالی:

عوامل انعقادی: گروه خونی AB با سطح بالاتر فاکتور VIII مرتبط است که ممکن است باعث آسیب‌های میکروواسکولار در مغز شود.

دمانس عروقی: از آنجا که گروه خونی AB با افزایش خطر سکته مغزی همراه است، ممکن است این عامل به زوال شناختی منجر شود.


ب) گروه خونی O و محافظت از سلامت مغز

برخی مطالعات نشان داده‌اند که افراد دارای گروه خونی O ممکن است در برابر دمانس محافظت شوند.

فرضیه:

افراد با گروه خونی O معمولاً جریان خون بهتری دارند و در معرض خطر کمتری برای مشکلات عروقی مغز قرار می‌گیرند.


منبع:

Chung, C. C., et al. (2014). "Blood Type AB and Increased Risk of Cognitive Impairment." Neurology.

2️⃣. گروه خونی و خطر سکته مغزی

گروه‌های خونی A، B و AB نسبت به گروه O با خطر بیشتر سکته مغزی ایسکمیک مرتبط هستند.

مکانیسم احتمالی:

افراد با گروه‌های غیر O (A, B, AB) سطح بالاتری از فاکتور فون ویلبراند (vWF) و فاکتور VIII دارند که احتمال تشکیل لخته خون و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

مطالعه منتشر شده در مجله Stroke (۲۰۱۸):

نشان داد که افراد دارای گروه خونی A، شیوع بیشتری از سکته مغزی ایسکمیک دارند.

3️⃣. گروه خونی و بیماری‌های عصبی تحلیل‌برنده (پارکینسون، آلزایمر)

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که گروه خونی A ممکن است با افزایش مختصر خطر بیماری پارکینسون (PD) مرتبط باشد.

با این حال، مطالعات در این زمینه متناقض هستند و مکانیسم مشخصی برای این ارتباط شناسایی نشده است.


4️⃣. گروه خونی، شخصیت و عملکرد مغزی

◀️ برخی نظریه‌های قدیمی (بدون پشتوانه علمی قوی) بیان می‌کنند که گروه خونی ممکن است بر شخصیت، شناخت یا سلامت روان تأثیر بگذارد.اما این ادعاها عمدتاً جنبه شبه‌علمی دارند و با شواهد علمی قوی پشتیبانی نمی‌شوند.


💠نتیجه‌گیری

برخی مطالعات نشان می‌دهند که گروه خونی ممکن است با بیماری‌های عصبی مرتبط باشد، اما تاکنون هیچ رابطه‌ی علّی تأیید نشده است.

گروه خونی می‌تواند بر سلامت عروقی تأثیر بگذارد، که این امر ممکن است بر خطر سکته مغزی و دمانس اثرگذار باشد.

برای درک مکانیسم‌های دقیق این ارتباط، نیاز به تحقیقات بیشتری در سطح مولکولی و بالینی وجود دارد.


منابع:

1. Chung, C. C., et al. (2014). "Blood Type AB and Increased Risk of Cognitive Impairment." Neurology.


2. Kwon, J. H., et al. (2018). "Blood type and risk of ischemic stroke." Stroke.


3. Jang, W., et al. (2020). "Association between blood type and Parkinson’s disease: A systematic review." Journal of Neurological Research.


✍️ آقای دکتر بابک الیاسی (متخصص کودکان)

🚩🚩 @TebeAtfal

🔖راز زندگی تا ۱۰۰ سالگی چیست؟


آزمایش‌های خون صدساله‌ها ممکن است سرنخ‌هایی داشته باشند:

⬅️ صدساله‌ها که زمانی نادر محسوب می‌شدند، اکنون به‌ امری عادی تبدیل شده‌اند. در واقع، آن‌ها سریع‌ترین گروه جمعیتی در حال رشد در جهان هستند که تعدادشان از دهه ۱۹۷۰ تاکنون تقریباً هر ده سال دو برابر شده است. تحقیقات جدید نشان می‌دهند که کلید زندگی تا ۱۰۰ سالگی یا بیشتر ممکن است در درک بهتر پروفایل‌های متابولیک افرادی باشد که به این سن صدسالگی رسیده‌اند.

یک مطالعه جدید که در ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۳ در مجله GeroScience منتشر شده، به بررسی ویژگی‌های منحصر به فرد افرادی پرداخته است که حداقل تا ۱۰۰ سالگی زندگی می‌کنند. این تحقیق با تمرکز بر عملکردهای خاص بدن این افراد، پیش از رسیدن به سنین بسیار بالا انجام شده است.

⬅️اگرچه طول عمر استثنایی—که میتوان آن را به عنوان زنده ماندن بیش از ۸۵ سال تعریف کرد—نتیجه ترکیبی از عوامل مختلف از جمله ژنتیک و سبک زندگی است، محققان دریافتند که صدساله‌ها در مقایسه با افرادی که به سن ۱۰۰ سالگی نرسیدند، سطح پایین‌تری از گلوکز، اسید اوریک و کراتینین در خون خود داشتند. علاوه بر این، این تفاوت‌ها در نشانگرهای زیستی خون از سن ۶۵ سالگی—۳۵ سال قبل از رسیدن به سن ۱۰۰ سالگی—مشاهده شد.

⬅️ شونسوکه موراتا، نویسنده اصلی مطالعه، سرپرست تیم تحقیق و پژوهشگر فوق دکتری در مؤسسه کارولینسکا گفت: «این موضوع تا حدی برخلاف توضیح تصادف محض است که چرا برخی افراد به ۱۰۰ سالگی می‌رسند و برخی دیگر نمی رسند». وی افزود که «کاملاً شگفت‌انگیز» است که مشاهده شود «تفاوت‌های بین نشانگرهای زیستی خون در افراد صدساله و غیرصدساله می‌تواند از مدت‌ها قبل از مرگ آنها قابل مشاهده باشد.»

⬅️ برای این مطالعه، محققان از داده‌های ۴۴,۶۳۶ نفر استفاده کردند که بخشی از گروه مطالعاتی AMORIS (خطر مرگ و میر مرتبط با آپولیپوپروتئین) بودند. این افراد بین سال‌های ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۶ آزمایش‌های بالینی معمول و سرپایی را در آزمایشگاه مرکزی اتوماسیون در استکهلم، سوئد انجام داده بودند.

⬅️ از این تعداد، ۱٬۲۲۴ نفر به صد سالگی رسیدند، که از نظر آماری مشابه تعداد افرادی است که در همین بازه زمانی در استکهلم به این سن رسیده‌اند. اندازه‌گیری‌های بیومارکرهای این افراد تا پایان سال ۲۰۲۰ پیگیری شد. محققان ۱۲ بیومارکر مرتبط با التهاب، عملکرد کبد، کلیه و متابولیک، همراه با کم‌خونی و سوءتغذیه احتمالی را بررسی کردند.

⬅️بیومارکر یا نشانگرهای زیستی شامل اسید اوریک برای التهاب، کلسترول کل و گلوکز برای عملکرد و وضعیت متابولیک، آلانین آمینوترانسفراز، آسپارتات آمینوترانسفراز، آلبومین، گاما-گلوتامیل ترانسفراز، آلکالین فسفاتاز و لاکتات دهیدروژناز برای عملکرد کبد، کراتینین برای عملکرد کلیه، آهن و ظرفیت اتصال آهن برای کم‌خونی، و آلبومین برای تغذیه بودند.

⬅️این مطالعه نشان داد  که صدساله‌ها— یا افرادی که به ۱۰۰ سالگی یا بیشتر می‌رسند — ممکن است سطوح پایین‌تر (اما نه خیلی پایین) گلوکز، اسید اوریک و کراتینین در خون خود در مقایسه با افرادی که عمر کوتاه تری دارند، داشته باشند. در واقع، کسانی که به ۱۰۰ سالگی می‌رسند، به طور کلی پروفایل‌های بیومارکر نسبتاً یکنواختی دارند—یعنی به ندرت مقادیر آنها در انتهای پایین یا بالای محدوده‌های سالم قرار می‌گیرد.

⬅️بر اساس گفته‌های موراتا، این مطالعه اولین پژوهشی است که به بررسی این موضوع می‌پردازد که کدام نشانگرهای زیستی با طول عمر در چنین جمعیت بزرگی مرتبط هستند. اما تحقیقات بسیار بیشتری برای درک کامل همه عوامل زمینه‌ای موثر بر طول عمر مورد نیاز است.


Murata S, Ebeling M, Meyer AC, Schmidt-Mende K, Hammar N, Modig K. Blood biomarker profiles and exceptional longevity: comparison of centenarians and non-centenarians in a 35-year follow-up of the Swedish AMORIS cohort. Geroscience. Published online September 19, 2023. doi:10.1007/s11357-023-00936-w


✍️ آقای دکتر مهدی شاهمیرانی (دکترای داروسازی)

🚩🚩@TebeAtfal

ادامه مطلب ⬇️


5️⃣. استفاده از ابزارهای عملی برای تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد

برای آنکه پزشکان بتوانند به‌طور مؤثر از EBM استفاده کنند، لازم است ابزارهای مناسب در اختیار داشته باشند. منابعی که به پزشکان کمک می‌کنند شامل:

وبسایت PubMed Clinical Queries: برای جست‌وجوی سریع مرورهای سیستماتیک و RCTها

وبسایت Cochrane Library: بهترین منبع برای مرورهای سیستماتیک باکیفیت بالا

وبسایت UpToDate و DynaMed: برای دریافت توصیه‌های مبتنی بر شواهد در تصمیم‌گیری بالینی

وبسایت BMJ Best Practice: برای راهنمایی گام‌به‌گام در مدیریت بیماری‌ها

به‌عنوان مثال، هنگام مواجهه با والدینی که در مورد ایمنی واکسن COVID-19 در کودکان نگران هستند، پزشک می‌تواند از داده‌های حاصل از RCTهای بزرگ و داده‌های دنیای واقعی که در UpToDate یا CDC منتشر شده‌اند استفاده کند.

💠نتیجه‌گیری: تلفیق پزشکی مبتنی بر شواهد در آموزش پزشکی

برای اطمینان از تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد، آموزش پزشکی باید شامل موارد زیر باشد:

آموزش سلسله‌مراتب شواهد و چارچوب GRADE برای ارزیابی مطالعات

تمرین ارزیابی انتقادی مقالات با بررسی نمونه‌های واقعی

تشویق پزشکان به استفاده از منابع معتبر مانند Cochrane، UpToDate و PubMed

آموزش روش‌های ترجمه شواهد به تصمیمات بالینی و مشاوره بیمار

با استفاده از این رویکرد، پزشکان می‌توانند مهارت‌های EBM را به‌طور عملی و کارآمد در روند درمان بیماران به کار بگیرند.


✍️ آقای دکتر بابک الیاسی (متخصص کودکان)

🚩🚩 @TebeAtfal

🔖آموزش پزشکی مبتنی بر شواهد (EBM)

مقدمه

⬅️پزشکی مبتنی بر شواهد (EBM) یکی از ارکان اساسی تصمیم‌گیری بالینی مدرن است که تأکید دارد تصمیمات درمانی باید بر اساس بهترین شواهد علمی موجود، تجربه بالینی پزشک و ارزش‌های بیمار اتخاذ شود. اما چالش اصلی این است که بسیاری از پزشکان در ارزیابی کیفیت مطالعات و به‌کارگیری نتایج پژوهش‌ها در درمان روزمره دچار مشکل هستند. این مقاله به روش‌های عملی آموزش EBM به پزشکان پرداخته است.

1️⃣. درک سلسله‌مراتب شواهد در پزشکی

همه پژوهش‌ها از نظر علمی ارزش یکسانی ندارند. پزشکان باید بتوانند بین شواهد قوی (مثلاً مرورهای سیستماتیک از کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی‌شده) و ضعیف (مثلاً گزارش‌های موردی یا نظرات متخصصان) تمایز قائل شوند.

به‌عنوان مثال، در مورد درمان سپسیس نوزادی، مطالعات اولیه نشان می‌دادند که ایمونوگلوبولین‌های وریدی ممکن است مفید باشند. اما مرورهای سیستماتیک کوکران و کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی‌شده (RCTs) بعدی نشان دادند که این درمان هیچ تأثیر قابل‌توجهی در کاهش مرگ‌ومیر ندارد. این نمونه نشان می‌دهد که پزشکان نباید تنها به مطالعات اولیه یا گزارش‌های موردی تکیه کنند، بلکه باید همواره به‌دنبال قوی‌ترین شواهد باشند.

2️⃣. استفاده از سیستم GRADE برای ارزیابی کیفیت شواهد

سیستم GRADE یکی از معتبرترین روش‌های رتبه‌بندی کیفیت شواهد است و آن‌ها را به چهار سطح تقسیم می‌کند:

شواهد با کیفیت بالا: نتایج مطالعات پایدار هستند و تحقیقات بیشتر بعید است که نتایج را تغییر دهد.
نمونه: RCTهای متعدد تأیید کرده‌اند که تجویز کافئین در نوزادان نارس خطر دیسپلازی برونکوپولمونری را کاهش می‌دهد.

شواهد با کیفیت متوسط: ممکن است تحقیقات آینده تأثیرات مداخله را تغییر دهد. نمونه: برخی مطالعات نشان می‌دهند که ویتامین D شدت آسم را در کودکان کاهش می‌دهد، اما داده‌های کافی برای توصیه قطعی وجود ندارد.

شواهد با کیفیت پایین: مطالعات محدود هستند و نتایج ممکن است تغییر کند.
نمونه: مطالعات مشاهده‌ای اولیه پیشنهاد کردند که مصرف امگا-۳ در دوران بارداری ممکن است خطر اوتیسم را کاهش دهد، اما شواهد قطعی وجود ندارد.

شواهد با کیفیت بسیار پایین: معمولاً مبتنی بر گزارش‌های موردی یا نظر متخصصان است.
نمونه: برخی گزارش‌های موردی نشان داده‌اند که مکمل روی می‌تواند علائم ADHD را بهبود دهد، اما هیچ مطالعه بالینی قوی‌ای برای تأیید این موضوع وجود ندارد.


3️⃣. آموزش روش‌های ارزیابی نقادانه مقالات پزشکی

پزشکان باید مهارت ارزیابی مقالات را بیاموزند و سؤالات کلیدی را هنگام بررسی یک کارآزمایی بالینی مطرح کنند.

برای مثال، در یک RCT که استفاده از پروبایوتیک‌ها در درمان کولیک نوزادی را بررسی کرده بود، پزشک باید موارد زیر را ارزیابی کند:

آیا مطالعه تصادفی‌سازی‌شده بود؟ (کاهش سوگیری)

آیا گروه کنترل وجود داشت؟ (برای مقایسه نتایج)

آیا مطالعه دوسوکور بود؟ (برای جلوگیری از تأثیر سوگیری‌ها)

آیا نتایج از نظر بالینی معنادار هستند یا فقط از نظر آماری مهم‌اند؟

آیا همه عوارض جانبی گزارش شده است؟

در این مثال، مشخص شد که برخی گونه‌های پروبایوتیک ممکن است در کاهش گریه‌های نوزادان کولیکی مؤثر باشند، اما تأثیر آن‌ها به‌حدی نیست که برای همه بیماران توصیه شود.

4️⃣. کاربرد شواهد در تصمیم‌گیری بالینی

پزشکان پس از ارزیابی کیفیت شواهد، باید بتوانند آن‌ها را در تصمیمات بالینی اعمال کنند. اما این کار نیازمند ترکیب شواهد علمی با شرایط خاص هر بیمار است.

به‌عنوان مثال، در درمان ریفلاکس گوارشی نوزادان (GERD)، سال‌ها استفاده گسترده از مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI) توصیه می‌شد. اما مرورهای سیستماتیک نشان دادند که این داروها برای ریفلاکس غیرپیچیده چندان مؤثر نیستند و ممکن است خطر عفونت‌های گوارشی و تنفسی را افزایش دهند. درنتیجه، پزشکان امروزه ابتدا روش‌های غیردارویی مانند تغلیظ شیر و تغییر وضعیت نوزاد را توصیه می‌کنند و فقط در موارد شدید، درمان دارویی را در نظر می‌گیرند.


ادامه مطلب ⬇️

🚩🚩 @TebeAtfal