🪄
عقل در فلسفه (۲)
*🔴عقل در اسلام
_یکی از عوامل مهم توجه به عقل و عقلانیت در جهان اسلام ،دعوت به عقل از سوی قران،سخنان پیامبر و امامان معصوم(حدیث) است.
_عقل در فرهنگ مسلمانان جایگاه ممتاز و ویژه ای دارد.
_مسلمانان به سوی علم و دانش در حوزه های مختلفی حرکت کردند که این حرکت نتیجه جایگاه ممتاز عقل است.
*🔴مخالفت با عقل
🟠شکل اول:
_
محدود کردن و تنگ کردن محدوده اعتبار و کارآمدی عقل در عین پذیرش آن
_هرکس از روش های عقلی استفاده کند به خطا می افتد،چون روش های عقلی در دین کاربرد ندارد
🟠شکل دوم:
_
مخالفت با فلسفه و منطق به عنوان دستاوردی یونانی و غیر اسلامی
🖌پاسخ فلاسفه:
۱)بسیاری از آرا و نظرات فیلسوفان یونانی با آموزه های اسلامی سازگار است.
۲)ملاک درستی و نادرستی سخنان افراد در فلسفه، استدلال آنهاست نه قومیت و نژاد آنها.
*دو مصداق عقل در نزد فیلسوفان مسلمان
۱)عقل به عنوان وجودی برتر در هستی
_روحانی و غیر مادی هستند.
_اولین مخلوق عقل است.
_جزئی از عالم ماوراالطبیعه (مجردات )است.
_واسطه رسیدن فیض خدا به عوالم دیگر هستند.
_به علم حضوری به خودو خالق خود و مخلوقات پایین تر از خود آگاه هستند.
_عامل توانایی اندیشیدن انسان هستند.
_عقل فعال (دهم)اضافه کننده فعالیت به عقل انسان است.
۲)عقل به عنوان قوه استدلال و شناخت
_حتما باید برای ایمان از عقل استفاده شود(ما فرزندان دلیل هستیم).
_عقل جایگاهی ابزاری و همچنین منبعی برای معرفت و شناخت دینی دارد.
_عقل با راه های دیگر معرفت(حس و شهود و وحی) سازگار است.
_ملاصدرا:امکان ندارد احکام و قوانین دین حق و روش الهی با دانش و معرفت یقینی و قطعی در تعارض باشد.
*محدودیت های عقل در شناخت معارف دین
_فیلسوفان مسلمان با اینکه استدلال های عقلی را اساس پذیرش هر اعتقاد و آیینی می دانند، اما راه کسب معرفت را منحصر به عقل نمی دانند بلکه حس و شهور را هم معتبر می دانند.
_بنابراین؛
برخی از آنها با تربیت خود و تهذیب نفس تلاش کردند،به معرفت شهودی برسند.
_از نظر آنان؛ وحی عالی ترین مرتبه شهود است که به پیامبران الهی اختصاص دارد.
_ انبیای الهی از این طریق به برترین دانش ها و معارف دست می یابند و آن دانش هارا در اختیار انسان های دیگر قرار میدهند.
*تعارض دستاورد های عقلی با وحی و راه حل آنها
_فیلسوفان الهی معتقدند که انسانها بدلیل توانمندی های عقلی محدود و متفاوتی که دارند،ممکن است از استدلال عقلی درست استفاده نکنند و به نتایج نادرستی برسند.
_در این صورت میان دستاورد های عقلی و داده های وحی تعارض هایی بوجود می آید.
*راه حل هایی برای تعارضات عقل با وحی
۱)تلاش علمی خود را افزایش دهیم
۲)از دانش دیگران هم استفاده کنیم تا از تعارضات ظاهری آنها بکاهیم.
#یک_نگاه🗓
@Resane_Farhangian | فرهنگیان