Ağ zanbaqlar ölkəsi dünyada ən çox oxunan kitablardandır. Xüsusən də liberal ziyalılar daim bu kitabı oxumağı tövsiyyə edirlər. Kitab Finlandiyanın inkişaf yolu haqqındadır. Kitabın müəllifinin təcrübələrindən faydalana bilərik deyə düşünürəm. Bir yandan da düşünürəm ki, görəsən niyə görə qərblilər bu cür kitablardan faydalana bildiyi halda şərqlilər, xüsusən də müsəlmanlar belə kitabları oxusa da nəticə əldə edə bilmirlər. Bunun səbəbini kitabın müəllifinin ən çox üstündə durduğu təhsil məsələsi ilə izah edərdim. Müəllif durmadan təhsilin vacibliyindən danışır. Eynisini bizim şərq ziyalıları da təkrar edir. Amma ortada incə bir fərq var; onlar əvvəlcə təhsil sistemini öz ideologiyalarına uyğun formada qurublar. Bütün liberal, modernist, feminist etiqadlarını bu sistemin içində ötürürlər. Biz isə təhsil sistemini qurmamışıq heç, mövcud olan mədrəsə sistemini dağıdıb, onların təhsil sistemini kopyalamışıq və təhsilə təkid edirik. Yəni onlar üçün kadr yetişdiririk... Şərqdəki böyük alimlərə baxın: hamısı mədrəsədən çıxıb. Niyə? Çünki əvvəl elm öyrənmək məkanı ancaq mədrəsələr idi. Sonra qərbli modernistlər hazırki 6 yaşdan başlayan və 11 il davam edən icbari orta təhsil və 4-6-8 illik ixtiyari ali təhsil sistemini qurdular. Biz şərqlilər mədrəsələrin sistemini genişləndirmək əvəzinə, mədrəsələri qapatdıq, onların sistemini mənimsədik. Buna görə də onların sistemi ilə təhsil alan qərbli uşaq böyüyüb onların quruluşuna xidmətçi olur, şərqli uşaq isə öz ölkəsinin xalqına düşmən kəsilir (çünki öz xalqını təhsil aldığı liberal sistemin əksinə hərəkət edərkən müşahidə edir) və ənənəvi toplumunu qərbliləşdirmək üçün dəridən qabıqdan çıxır. Beləcə millətinin tradisional həyat tərzinə gülən, məsxərə edən, bəzən hətta əcdadını söyən Mirzə Cəlillər, Axundovlar, müasir dövrdə isə Böyükçöllər, Yeniseylər yetişir. Onların hamısının ritorikası fikir versəz eynidir. Ay aman geridə qalmışıq, qərbin qadasın alım, qərbdəki insandır biz heyvan və s. Problemin kökü bəli, təhsildir. Amma hansı təhsil? Məsələ bax budur. Sistemini başqaları quran təhsil ilə böyüyən nəsil əlbəttə ki, həmin başqalarının xidmətçisi olacaq. Gəlin təhsil sistemini quraq, sonra təhsilin vacibliyi haqqında hədislər, ayələr, rəvayətlər, məntiqi dəlillər gətirək. Əks halda düşmən üçün əsgər yetişdirəcək təkid etdiyimiz təhsil. Mənim təklifim budur ki, təhsil verən orta və ali məktəb ilə hövzə və mədrəsələr bir yerdə olsun. Adını hövzə, mədrəsə, yaxud da məktəb, universitet qoya biıərik. Heç bir fərqi yoxdur. Əsas odur ki, oranı bitirən tələbə 11+8 illik (il sayını da dəyişə bilərik) həm məktəb, həm də doktora səviyyəsində dini təhsili birgə alsın. Kim oxuyar, kim oxumaz, kim islah olar, kim nadürüst insan olar bu ayrı mövzudur. Bu, mənim xəyalımdır. Bundan sonra isə özümüz yeni bir "Ağ zanbaqlar ölkəsi" kitabı yazaq. Orda təhsilə təkid edək. Öz qurduğumuz təhsilə...
Bu kitaba digər bu məzmundakı kitablarla müqayisədə 10 xaldan 8 xal verərdim. 2 xal kəsməyimin səbəbi müəllifin qərbin həqiqi "inkişaf" səbəbi olan qara pulların, çirkli bizneslərin haqqında danışmamasıdır. Yəni kitabda dediyi səbəblər biraz ütopikdir. Tikintidə ömür boyu fəhlə işləyən adamın milyarder olması haqda danışır sanki. Amma faydalı yönləri çoxdur kitabın. Xüsusən dürüst iqtisadi sistemə, dürüst ticarətə ciddi yanaşması...
Ümumi kitab olaraq isə 10 xaldan 7 xal verərdim.
Nəticə; oxumağınızı tövsiyyə edirəm. Amma yuxarıda qeyd etdiyim şərtlərlə...
QEYD: BİR KİTABI OXUMAMIŞDAN ƏVVƏL OXUMUŞ İNSANLARLA MƏSLƏHƏTLƏŞ Kİ, BİTİRDİKDƏN SONRA PEŞMAN OLMAYASAN
Kitabı oxuyanlar buyurub fikirlərini bölüşə bilər. Hal-hazırda siz hansı kitabı oxuyursunuz? Oxuduğunuz kitabı başqalarına da oxumağı məsləhət bilirsinizmi?
PDF KİTABXANAKitab-7
