✅ متن گفتگو با قدس درباره برنامه شیوه
🔴 اهمیت فرم در ژورنالیسم اندیشه
دکتر پرویز امینی، استاد دانشگاه که از میهمانان برنامه «شیوه» بوده است درباره تاثیر این برنامه در باز شدن باب گفتگو در جامعه بویژه جامعه نخبگانی می‌گوید: انتخاب فرم در حوزه ژورنالیسم اندیشه در مدیوم تلویزیون مهم است و باید فرمی انتخاب شود که هم از عهده طرح مباحث معرفتی و اندیشه‌ای بر بیاید و هم وجه رسانه‌ای داشته باشد؛ یعنی مخاطب‌پذیر باشد. او با تاکید بر اینکه رسانه با مخاطب معنا پیدا می‌کند، می‌افزاید: باید فرمی را انتخاب کرد که مخاطب‌پذیر باشد. کما اینکه برنامه‌های اندیشه‌ای همچون سخنرانی‌ها و گفتکوهای یک طرفه ساخته می‌شود که وجه رسانه‌ای در آنها ضعیف است اما بهترین فرم رسانه‌ای برای طرح مباحث اندیشه‌ای، فرمی است که توأمان دارای مناسبات معرفتی و مخاطب‌پذیر باشد.
🔴 آزادی و گفتگو؛ دو مؤلفه اصلی در ژورنالیسم اندیشه
طرح اندیشه در رسانه به دو ویژگی "آزادی" و "گفتگو" نیاز دارد. امینی توضیح می‌دهد: آزادی به این معناست که افراد آراء و نظراتشان را در نظام معرفتی خودشان بدون خودسانسوری و دیگرسانسوری مطرح کنند و فشارهای درونی و بیرونی به آنها تحمیل نشود. از سوی دیگر باید ظرفیت‌ها و بسترهای گفتگو فراهم شود چون آزادی بدون گفتگو، کافی نیست. معنای گفتگو هم این است که طرفیتی و دگری برای طرح اندیشه‌ها وجود داشته باشد و ثانیا فضای استدلال‌پذیر کردن و شواهدپذیر کردن بحث‌ها نیز فراهم شود.
او شرط لازم برای طرح مباحث اندیشه‌ای در بستر رسانه را «گفتگو با مخالف» دانسته و می‌گوید: در یک گفتگوی خوب، آزادی مخالف وجود دارد و مباحث بایستی استدلال‌پذیر و شواهدپذیر باشد نه اینکه یکسری گزاره‌ها بدون استدلال طرح شود.
🔴 شیوه، کم‌وبیش موفق در آزادی و گفتگو
امینی با تشریح این فرم رسانه‌ای در طرح مباحث اندیشه‌ای عنوان می‌کند: برنامه «شیوه» کم‌وبیش دارای این ویژگی‌هاست و در برخی از برنامه‌ها، کفه آن سنگین‌تر بود و در برخی از برنامه‌ها، سبک‌تر.
🔴 ادای آزادی
این استاد دانشگاه درباره اینکه گاهی نظرات تند برخی کارشناسان این برنامه باعث تنش‌هایی در فضای اجتماعی می‌شود آیا کفه آثار مثبت برنامه سنگین‌تر از تبعات و حواشی آن است؟ پاسخ می‌دهد: مسئله این است که با خودمان روراست باشیم که داریم ادای آزادی و گفتگو را در می‌آوریم؟ مثلا در برنامه اخیر «شیوه» یک معلم جامعه‌شناسی، عبارت غلط و نادرستی را به کار برد و عذرخواهی هم کرد، برکناری او از ریاست دانشکده، تناسبی با خطای او ندارد. انتصاب و برکناری افراد از ریاست دانشکده، تابع ضوابط، اقتضائات و فرآیندهایی است و بخاطر اینکه آن فرد در تلویزیون چه گفته، نمی‌توان او را برکنار کرد. چنین اتفاقاتی باعث بالا رفتن هزینه‌های آزادی می‌شود.
او ادامه می‌دهد: در برنامه دیگری به اسم «زاویه» با اجرای حبیب رحیم‌پور، مهمانی درباره رئیسجمهور حرفی زد، برنامه را تعطیل و مجری را از کار برکنار کردند. همان کسانی که ادای آزادی را در می‌آورند، از برکناری آقای انتظاری (که با ایشان اشتراکات نظری ندارم) از ریاست دانشکده خوشحال شدند. یکی به غلط، حرفی را زده و بعد هم عذرخواهی کرده است، اینکه بخاطر فلان حرف او را از ریاست دانشکده برکنار کنند، شکل حرفه‌ای ندارد.
در مناظرات انتخاباتی آقای پزشکیان تعبیر سوءتفاهم برانگیزی درباره شهید سلیمانی به کار برد و در مناظره دوم هم عذرخواهی کرد و مسئله حل شد. بخاطر چنین خطاهایی نباید باب گفتگو و آزادی را بست و مخالف خود را تخطئه کرد. این امور، خواهی نخواهی پیش می‌آید و با تحمل و مدارا باید با آن روبرو شد.
🔴 کسی با آزادی مخالف نیست جز آزادی مخالفانش
این تحلیلگر سیاسی خاطرنشان می‌کند: به هر حال، آزادی هزینه‌هایی دارد و بخاطر هزینه‌هایش نمی‌توان از آن صرف‌نطر کرد. وقتی گفتگوی درست و مستدل را رواج دادید، فرهنگ آن هم رواج می‌یابد اما نمی‌توان منتظر ماند تا شرایط ایده‌آل شود و سپس گفتگو را رواج داد. راه‌اندازی گفتگوی درست باعث می‌شود که حواشی و تبعات آن در جامعه کم شود و فوایدش ماندگار.
امینی درباره اینکه آیا تلویزیون در مقاطع خاصی همچون انتخابات، باب گفتگوی آزاد را در شبکه‌هایش باز می‌کند؟ می‌گوید: تقریبا هیچ گروه و مجموعه فکری را نمی‌بینید که ملتزم به گفتگوی آزاد باشند. فقط رسانه ملی نیست؛ مگر آزادی و گفتگو در روزنامه‌ها و مجلات دیگر رواج دارد؟ هرکسی به اندازه امکانات و ظرفیت‌هایش باید ارزیابی شود. آیا آن مجلات و روزنامه‌ها هم به مخالفینشان تریبون می‌دهند و اصلا شخصیت و فکر مخالفشان را به رسمیت می‌شناسند یا فقط غوغاسالاری می‌کنند؟ آنچه امروز در جامعه وجود دارد این است که کسی با آزادی مخالف نیست مگر آزادی مخالفانش! این پدیده فقط مربوط به صداوسیما نیست.
@Parvizamini_ir
