ایضاح و اثبات این مسئله که ما اکنون در جامعهای مصرفی زندگی میکنیم کار دشواری نیست. سیطرۀ برندها، لوگوها، مارکها، مُدها، تبلیغات تجاری، شگردهای بازاریابی و انواع کالاها بر جوامع معاصر چنان مشهود است که کمتر تحلیلگری تردیدی در بهکارگیری مفاهیمی چون «جامعۀ مصرفی»، «فرهنگ مصرفی»، «کالاییشدن فرهنگ»، «مکدونالدیزهسازی»، «سبک زندگی لاکچری» و از این قبیل به خود راه میدهد. در جوامع مصرفیِ معاصر، هویت فرد در ارتباط با کالا و بازار شکل میگیرد و تغییر میکند. آدمیان غالباً مصرفکنندگانیاند که در حلوفصل معضلات و تناقضهای هویتیشان به بازار متکیاند. به تعبیر آپادورای، کالاها حیات اجتماعی دارند، تاریخ دارند و تولد و مرگ دارند؛ و بازار همان جایی است که تاریخِ عملیِ کالاها، از تولد تا مرگ، رقم میخورد و در ریزهکاریهای فنیِ تولید، در شیوههای هویتیابیِ نمادینِ کالاها و در نظام توزیعْ نمود عینی مییابد. در اینجا بازار فراهمکنندۀ کالاها است و کالاها نیز نقشی کلیدی در موقعیتیابی و هویتیابی فرد در فضاهای فرهنگی و اجتماعی دارند. به بیان دیگر، هویت و معنای زندگی فرد حاصل شیوۀ تعامل او با کالاها یا محصول عاداتِ مصرفی او است. بنابراین، و با اتکا بر این واقعیتها، میتوان چنین ادعا کرد که منطق مصرفگرایی مورد نظر هگل نهفقط به ساحت مراودات انسان با جهانِ غیرسوژگانی محدود نمانده، بلکه بهسرعت به ساحت مراودات بیناسوژگانی بسط یافته و با تحمیل اخلاقیات مصرفیِ ویژهای بر مناسبات انسانی، به کمرنگشدن قواعد اخلاقی استعلایی و حتی متعالی منتهی گردیده است. زیگموند باومن، فیلسوف لهستانی، به ظرافت تمام، همین سویۀ آسیبشناسانۀ بسط «منطق مصرفی» به مناسبات بیناسوژگانی را مورد توجه و پرداخت تئوریک قرار داده و از این نکته پرده برداشته است که حتی خُردترین و درعینحال عاطفیترین وجوه مناسبات انسانی ما ــ مناسبات دوستی، عشق و... ــ دستخوش سیالیت، بیثباتی و ناپایداری برآمده از بسط جنونآسای اخلاقیات مصرفی شده است؛ اخلاقیاتی که مهمترین ویژگیاش دلزدگی و ملال حاصل از دسترسی به چیزهای تکراری و بهسرعت کهنهشونده است و ماحصلش مطالبۀ چیزهای هردم نوشونده. رواج چنین اصلی در مناسبات انسانی، یعنی کالاشدن انسانها و کالاییشدن مناسباتشان، به معنای نواختن ناقوس مرگ هر شکلی از تعهد و وفاداری دوجانبه و نیز مناسبات غیرمبادلهایِ ماندگار در میان انسانها است.
از کتابِ «مصرف و زندگی روزمره»
مارک پاترسون
ترجمهٔ جمال محمدی و نرگس ایمانی مرنی
ایضاح و اثبات این مسئله که ما اکنون در جامعهای مصرفی زندگی میکنیم کار دشواری نیست. سیطرۀ برندها، لوگوها، مارکها، مُدها، تبلیغات تجاری، شگردهای بازاریابی و انواع کالاها بر جوامع معاصر چنان مشهود است که کمتر تحلیلگری تردیدی در بهکارگیری مفاهیمی چون «جامعۀ مصرفی»، «فرهنگ مصرفی»، «کالاییشدن فرهنگ»، «مکدونالدیزهسازی»، «سبک زندگی لاکچری» و از این قبیل به خود راه میدهد. در جوامع مصرفیِ معاصر، هویت فرد در ارتباط با کالا و بازار شکل میگیرد و تغییر میکند. آدمیان غالباً مصرفکنندگانیاند که در حلوفصل معضلات و تناقضهای هویتیشان به بازار متکیاند. به تعبیر آپادورای، کالاها حیات اجتماعی دارند، تاریخ دارند و تولد و مرگ دارند؛ و بازار همان جایی است که تاریخِ عملیِ کالاها، از تولد تا مرگ، رقم میخورد و در ریزهکاریهای فنیِ تولید، در شیوههای هویتیابیِ نمادینِ کالاها و در نظام توزیعْ نمود عینی مییابد. در اینجا بازار فراهمکنندۀ کالاها است و کالاها نیز نقشی کلیدی در موقعیتیابی و هویتیابی فرد در فضاهای فرهنگی و اجتماعی دارند. به بیان دیگر، هویت و معنای زندگی فرد حاصل شیوۀ تعامل او با کالاها یا محصول عاداتِ مصرفی او است. بنابراین، و با اتکا بر این واقعیتها، میتوان چنین ادعا کرد که منطق مصرفگرایی مورد نظر هگل نهفقط به ساحت مراودات انسان با جهانِ غیرسوژگانی محدود نمانده، بلکه بهسرعت به ساحت مراودات بیناسوژگانی بسط یافته و با تحمیل اخلاقیات مصرفیِ ویژهای بر مناسبات انسانی، به کمرنگشدن قواعد اخلاقی استعلایی و حتی متعالی منتهی گردیده است. زیگموند باومن، فیلسوف لهستانی، به ظرافت تمام، همین سویۀ آسیبشناسانۀ بسط «منطق مصرفی» به مناسبات بیناسوژگانی را مورد توجه و پرداخت تئوریک قرار داده و از این نکته پرده برداشته است که حتی خُردترین و درعینحال عاطفیترین وجوه مناسبات انسانی ما ــ مناسبات دوستی، عشق و... ــ دستخوش سیالیت، بیثباتی و ناپایداری برآمده از بسط جنونآسای اخلاقیات مصرفی شده است؛ اخلاقیاتی که مهمترین ویژگیاش دلزدگی و ملال حاصل از دسترسی به چیزهای تکراری و بهسرعت کهنهشونده است و ماحصلش مطالبۀ چیزهای هردم نوشونده. رواج چنین اصلی در مناسبات انسانی، یعنی کالاشدن انسانها و کالاییشدن مناسباتشان، به معنای نواختن ناقوس مرگ هر شکلی از تعهد و وفاداری دوجانبه و نیز مناسبات غیرمبادلهایِ ماندگار در میان انسانها است.
از کتابِ «مصرف و زندگی روزمره»
مارک پاترسون
ترجمهٔ جمال محمدی و نرگس ایمانی مرنی