سایت خبری-تحلیلی کلمه

🔴 چراغ این سرزمین، این خاورمیانه، این جهان…

برای پخشان عزیزی

✍️ هستی امیری

سلام خانوم پ
چندباری نوشتم و پاک کردم. آخر خوب می‌دانم مسئله برای تو اصلا شخصی نیست. آدمی که ژن، ژیان، ئازادی را زیسته است زیر سنگین‌ترین احکام و سخت‌ترین لحظات هم مسیر را به دیگران نشان می‌دهد. با یک کتاب، با یک گفتگو، یک چایی یا یک غذا.

خانوم پ، اینجا یکبار گفتم که تو ابدا مسئله اعدام را شخصی نکردی و اجازه ندادی نامت را فریاد بزنیم. اعدام را به طور کلی مسئله کردی. خوب یاد گرفتم که حتی اگر عزیزترین رفقایت هم زیر حکم اعدام باشند، باید کمی فاصله بگیری و ساز و کارهای سرکوب را عیان کنی. از تو خوب یاد گرفتم. تویی که زندگی‌ات مرزها را درنوردید و تنها از دل خانه امن خود علیه نسل کشی و جنگ ننوشتی، کوله بارت را برداشتی تا وسط میدان باشی. چرا که نجات جان یک آدم، لبخند یک آدم یا قصه یک آدم هم در جنگ مهم بود. تو خودسوزی زنان را دیده‌ای، تو آوارگی و بمب و داعش را دیده‌ای، علیه آن ایستادی و من فکر می‌کنم پس انسان تا انتها می‌تواند بر باورهایش زندگی کند. حتی اگر جهان علیه‌اش ایستاده باشد.

خانوم پ
من فکر می‌کنم تخیل تمام ماجرا باشد، قبل از تمام آن کلمات و تئوری. قبل از هر چیزی، عشق هم از همین تخیل زاییده خواهد شد. مبارزه از تخیل جان می‌گیرد و تو خوب می‌دانی عشق و مبارزه و تخیل یعنی چه. از تو یاد گرفتم تخیل را همیشه زنده نگه‌ دارم. یاد گرفتم تخیل تمام ماجراست. در تخیل‌ام این روزها آزادی تو و وریشه را دوره می‌کنم. آن لحظه که خبر می‌دهید آزاد شدید. تخیل از آن هم پیش می‌رود تا سنه، تا مریوان، تا کرکوک، تا دیاربکر. تو خود میدانی تخیل ژن ژیان ئازادی را. تو با رقص و آواز از زندان خواهی آمد. خواهرت، هم‌رزمانت و جلوتر از همه پدرت ایستاده است، پشت سر برادرانت.
خانوم پ آدم بعد از آن که شاهد خودسوزی و خودکشی و بریدن سر توسط داعش و جنگ شد، چطور تخیل را حفظ کند؟ اگر امروز بیرون زندان بودی این تخیل تو را کجا می‌برد؟ فلسطین؟ کوبانی؟ زاهدان؟

خانوم پ
چراغ این سرزمین، این خاورمیانه، این جهان اگر هنوز امیدی به روزهای رهایی داشته باشد تو و امثال تو چراغش را روشن نگه داشته‌‌اید. وقتی آن زندان را ترک کردم به خودم به تو به تمام عزیزانم قول دادم تا سوختن آخرین چوبه دار، آخرین گیوتین مدرن دستانتان را رها نکنم. آدمی وقتی با کسی فریاد می‌زند سر برود جان برود آزادی هرگز نرود مگر می‌تواند تخیل را فراموش کند.

*اینستاگرام نویسنده
@kaleme

🔴 بهار نیست به باغی که باغبانش نیست

✍️ محمد تقی فاضل میبدی

▫️انتظار بود در دولت آقای پزشکیان از اقایان کروبی و موسوی و‌خانم رهنورد رفع حصر شود؛ متاسفانه نه تنها اتفاقی نیفتاد که آقای خاتمی هم برای ورود در مراسم افتتاح بیمارستان ممانعت به عمل آمد. واضح است که این مسائل از دست دولت خارج است؛ اما رییس‌جمهور یا معاون اول باید در برابر این کارهای خلاف قانون موضع بگیرند. رفتن آقای خاتمی در مراسم افتتاح یک بیمارستان در سالروز فوت آیت‌الله هاشمی چه مشکلی ایجاد می‌کرد؟ چه کسانی چنین تصمیمات نابخردانه‌ای را می‌گیرند؟ کدام رییس‌جمهوری مانند دولت اصلاحات برای نظام جمهوری اسلامی مایه آبرو و‌افتخار بود؟ آقایان خاتمی، کروبی، موسوی و خانم رهنورد از سرمایه‌های کشورند. اینها را به آغوش مردم و‌نظام بازگردانید.

▫️وفاق ملی یعنی کسانی را که در این سالها از قطار انقلاب پیاده کردیم، بازگردانیم و از افکارشان برای نجات کشور بهره‌مند شویم. چرا باید سرمایه‌های انسانی این کشور یا مهاجرت نمایند و یا در داخل کشور در حصر بمانند؟ کدام کشوری با روسای جمهور و یا خدمتگزارانش چنین می‌کند؟ کشور را از این تصمیمات ناپخته نجات دهید. و نگذارید یک عده که تنها منافع خود را می‌بینند، برای نظام نسخه بپیچند.

چمن بهشت کلاغان و بلبلان خاموش
بهار نیست به باغی که باغبانش نیست

@kaleme

🔴 تصمیم‌گیری دولتی در تله

✍️ کیومرث اشتریان

▫️مهم‌تر از رفع فیلتر، «بحران تعلل» در نظام تصمیم‌گیری است. یکی از مهم‌ترین عوامل قدرت دولت‌ها میزان توانایی آنها در تصمیم‌گیری است. رفع فیلتر «واتس‌اپ» و «گوگل‌پلی» از ابعاد گوناگونی عبرت‌آموز است و نشان از وجود «بحران تعلل» در ساختار تصمیم‌گیری کشور دارد. فیلترکردن «گوگل‌پلی» آنچنان بی‌معناست که به قول طنزپردازی «عقل ویژه‌ای» می‌خواهد. شاید آسان‌ترین تصمیم در فضای مجازی رفع فیلتر از این دو «اپلیکیشن» بود. چنین تصمیمی اما در تودرتویی نهادی در نظام تصمیم‌گیری پیچیده شده است و چه پیچ‌وتاب‌ها که نمی‌خورد، چه قیل و قال‌ها که نمی‌آفریند و چه رنج‌ها و مشقت‌ها که بار نمی‌کند.
هر مشکلی آسان شود از پرتو تصمیم
اشکال در این است که تصمیم نداریم
(فرخی)

▫️حال، چنین سیستمی در اموری همچون FATF، روابط خارجی، مذاکرات هسته‌ای، بحران آب، ناترازی انرژی و... چگونه می‌تواند تصمیم بگیرد؟ جالب‌تر از همه نامه تظلم‌خواهی نمایندگان مجلس است که از شورای دیگری استدعا دارند که در مصوبه خود ملاحظاتی را رعایت کند. این از پدیده‌های عجیب نظام‌های تصمیم‌گیری است که نهادی که در قانون اساسی حق انحصاری قانون‌گذاری دارد، این‌چنین بی‌وجه شده باشد.

▫️حقیقت این است که افراد در نهادهای تصمیم‌گیری از حداقل عقل متعارف برخوردارند و می‌دانند که فیلترینگ بی‌فایده است اما مسئله این است که آنان در تله موقعیت خود گرفتارند. برخی (بلکه بسیاری) از آنان نگران‌اند که جایگاه ویژه خود را در میان یک گروه اندک از دست بدهند، از این رو دَم برنمی‌آورند. گره در پای دارند و عزم تصمیم نمی‌کنند. یک گروه اندک بر سر گردنه‌های خاصی از نردبان قدرت ایستاده‌اند که هر لحظه می‌توانند مانع «بالارفتن» از پلکان قدرت و منزلت و ثروت باشند. از این روست که تصمیم‌گیری در امور ساده در کشور به شدت پیچیده می‌شود؛ چون منافع یا منزلت تصمیم‌گیران به مویی بند است.

▫️این در حالی است که تصمیم‌گیری برای برخی موارد در فاصله فقط چند ماه و پس از آن صورت می‌گیرد که بی‌اعتباری حیثیت بین‌المللی کشور در افکار عمومی بین‌المللی به اوج می‌رسد. سطوح بالاتر در چرخه تصمیم‌سازی هم ساکت‌اند و اراده‌ای برای اصلاح آن ندارند؛ گویی خود نیز به تسخیر درآمده‌اند. این تعارض در نظام تصمیم‌گیری زوایای پنهانی دارد که درباره آن حتی در محافل خصوصی حکومتی نیز حساسیتی بر نمی‌انگیزد. نماد دیگری از فشار حلقه‌ها بر تصمیم‌گیری مراجع و گمراه‌کردن نظام تصمیم‌گیری آن‌گاه بود که برخی از بزرگان را به صدور فتوا بر ضد تماس تصویری از طریق اپراتور ایرانی ترغیب کردند و شد آنچه دیدیم. نمونه دیگر تعلل و ناتوانی نظام تصمیم‌گیری در بهره‌برداری از فرصت‌هایی است که در سیاست خارجی از دست رفت و دلار را از پنج هزار تومان به ۸۰ هزار تومان رساند. آن‌گاه که ساختارهای سیاسی درون سیستمی از اعتبار و اعتمادبه‌نفس لازم عاری شوند و نتوانند شجاعانه تصمیم بگیرند یا اینکه نتوانند از ترس گروه‌های فشار درون و بیرون حکومت نظر کارشناسی خود را به راحتی ابراز کنند، حکایت همچنان باقی است.
حکومت‌ها به اشکال گوناگون به تسخیر درمی‌آیند؛ یا به تسخیر شرکت‌ها و مؤسسات بزرگ یا گروه‌های فشار یا نفوذ نیروهای خارجی یا اینکه در تله وفاداران سینه‌چاک و کم‌دانش خود می‌افتند. وقتی همواره از ظرفیت یک گروه خام استفاده کنید، خود به‌تدریج ناچار از دنباله‌روی از جهالت آنان می‌شوید.
(گَرَت عقل به جهالت شود رفیق
باش تا دولتت شود به غایت تحمیق)

▫️در قطعه‌ای از فیلم کمال‌الملک می‌بینیم که وقتی مظفرالدین شاه برای فرمان مشروطیت اظهار تمایل می‌کند، یکی از درباریان با فریادی اوباش‌گونه می‌گوید: «اعلیحضرت از این فرمایشات نفرمایند والا من شکم خودم را پاره می‌کنم». این وفاداری وقتی به منافع گره بخورد و در زرورقی از ارزش‌ها یا در غباری از ملاحظات امنیتی پیچیده شود، فاجعه‌بارتر می‌شود. دولت در تله حلقه‌هایی از مدعیان می‌افتد و به ناچار و در نهایت مجبور به دنباله‌روی از آنان می‌شود. همانان که کمترین ارتباطات اجتماعی را دارند یا از آداب معاشرت سیاسی و اجتماعی کم‌بهره‌اند یا در حصار تحلیل‌های امنیتی گرفتارند. گوش‌سپردن به اینان جز آسیب پذیری سیاسی سرانجامی ندارد و البته متأسفانه هیچ‌گاه نیز توان فهم پیامدهای کارهای خویش را ندارند و هیچ‌گاه نیز مسئولیت‌پذیر نیستند و همیشه شکست‌های خود را بر گردن دیگران می‌اندازند، از این‌رو هیچ‌گاه نمی‌توانید آنان را متقاعد کنید. حکومت‌ها باید مراقبت کنند که نظام تصمیم‌گیری به تسخیر شماری اندک (از هر قشر و گروهی) درنیاید و این گروه اندک با استثمار قانون و سوء‌استفاده از ابزارهای قانونی همه ارکان تصمیم‌گیری را به تسخیر خود درنیاورند.

*روزنامه شرق
@kaleme

🔴 وارونه کردن؛ نه وارونه‌نمایی سقوط

✍ مرضیه حاجی‌هاشمی

▫️آغاز سقوط یک ساختار سیاسی از زمانیست که اعتماد مردم بدان شروع به سقوط می‌کند، آنگاه که با دروغ و پنهانکاری و پاسخگو نبودن، مردم و اعتمادشان را نادیده ‌می گیرد، به این گمان که این مصلحتی است تا بقایش را تضمین کند، غافل از اینکه بالاترین عنصر بقای خود را نادیده گرفته است و سقوط خویش را تضمین کرده است.

▫️«جرمی بنتام» می‌گوید: «دولت اعتماد است و هر شاخه‌ای از دولت نیز اعتماد است.» ماهیتاً دولت و اعتماد اجتماعی به هم گره خورده اند، «به عبارتی، اعتماد اجتماعی، نتیجه کنش آزاد و مسئولانه شهروندان یک جامعه و شفافیت و پاسخگویی نهادهای منتخب آنهاست»؛ لذا اگر قرار باشد، فرد یا نهادی را به جرم «تبلیغ علیه نظام» مجازات کنند، باید همان فرد یا نهادهایی را از درون ساختار سیاسی قدرت و دولت نشانه روند که هم راه را بر کنش آزاد جامعه بسته‌اند و هم نسبت به جامعه، شفافیت و پاسخگویی نداشتند و نه تنها دولت را از معنا ساقط که اعتماد اجتماعی را نیز نابود کرده‌اند.

▫️«در جوامعی که نهادهای سیاسی در ترویج و ترغیب اعتماد اجتماعی کوشا نیستند، سوءظن عمومی، نسبت به دست‌اندرکاران سیاسی و اقتصادی به تدریج تبدیل به بدگمانی و بی‌اعتمادی میان شهروندان جامعه نیز می‌شود» و مهم‌ترین مؤلفه سرمایه اجتماعی، برای همدلی و همکاری در مسیر توسعه نیز از بین می‌رود و عملاً یک جامعه دچار بی‌ اعتمادی اجتماعی را سال ها به عقب می‌راند.

▫️آنهایی که برای بازگرداندن اعتماد جامعه نسبت به دولت توصیه می‌کنند، باید فضای رسانه‌ای را به دست گرفت و به بیان خودشان در جنگ رسانه‌ای شکست نخورد، درد را به درستی تشخیص داده اند و درمان را کاملا اشتباه.
وقتی یک جامعه نسبت به ساختار سیاسی، بی اعتماد می شود، این به معنی شکست این ساختار در جنگ رسانه‌ای نیز هست؛ ولی این شکست به دلیل عدم اعتبار منبع و بی‌اعتمادی بدان است و قرار نیست با گسترش بیشتر رسانه‌های دولتی ناشفاف و غیر پاسخگو و ایجاد لشکرهای سایبری یا محدود کردن شبکه‌های اطلاع رسانی آزاد، این شکست جبران شود؛ چرا که جامعه بی‌اعتماد شده نسبت به دولت، دقیقاً معیار کذب یا حقیقی بودن اطلاعات را نیز دولتی یا غیر دولتی بودن منبع آن می‌انگارد و حتی دیگر، حقایق را هم از رسانه‌های حکومتی یا حامیان حکومت نخواهد پذیرفت.

▫️به طور نمونه، آنانی که پس از ساقط شدن «هواپیمای اوکراینی» سه شبانه روز به مردم، وارونه نمایی کردند، اگر می‌دانستند در حال ساقط کردن و وارونه کردن چه چیزی هستند، شاید هرگز دست به چنین جهالتی نمی‌زدند. آنانی که در جایگاه قضا به جای شفافیت و پاسخگو کردن عاملان، بر بی‌اعتمادی هرچه بیشتر جامعه، دامن زدند، هرگز و هرگز با بگیر و ببندهایی در راستای محدود کردن فضای اطلاع رسانی و انتقادی، موفق به بازگرداندن این اعتماد نخواهند شد که بالعکس هرچه بیشتر در عرصه رسانه‌ای بازنده خواهند بود.

▫️برای جبران این شکست، تنها و تنها با شفافیت، صداقت، پاسخگو بودن، توجه به هشدارهای منتقدان دلسوز، اعتراف به اشتباه، عذرخواهی از جامعه و ... می‌توان قدمی برداشت و شاید بتوان این اعتماد از دست رفته را بازگرداند؛ البته اگر با آن بتوان روند سقوط را نیز وارونه کرد، وارونه کردن؛ نه وارونه نمایی سقوط.

*کانال نویسنده
@kaleme

🔴 سردار اثباتی نمی‌داند اسد به اشغال راضی بود!

✍ مجید مرادی

▫️سخنان سردار اثباتی نکته تازه‌ای نداشت. اثبات بدیهیاتی بود که نیازی به دلیل ندارند.‌ سال‌هاست در این کانال تلگرامی هم از استبداد رژیم ابد و یک روز اسد و ویران‌گری‌هایش نوشتم و هم از خباثت روسیه و اشغال سیاست و اقتصاد ایران در چنگال روس‌ها.

▫️باید از سردار اثباتی پرسید آیا خیانت روس‌ها و خاندان اسد و درک متفاوت و ابتر بشار از مقاومت در یک روز اتفاق افتاد؟ یکی از رهبران تحریر الشام قبل از فتح حماه و حمص گفته بود ایرانی‌ها از عمق خیانت ارتش اسد به خودشان اطلاع دارند و دیگر انگیزه‌ای برای تداوم حمایت از او ندارند. سال‌ها پیش لبنانی ها هم از خیانت ارتش اسد به خودشان و ایرانی‌ها می‌گفتند اما در ایران تنها یک صدا اجازه داشت بلند شود و آن هم حمایت از محور مقاومتی بود که ستون فقراتش خاندان فاسد اسد بود. چرا سردار اثباتی و دیگران این حرف‌ها را زودتر نزدند و مانع ورود ایران به باتلاق سوریه نشدند؟!

▫️سردار اثباتی گفته است که برداشت و درک بشار اسد از مقاومت ابتر بود و او جرأت شلیک یک گلوله به سمت اسرائیل را هم نداشت. جهت اطلاع سردار اثباتی باید بگویم که خاندان اسد هیچ گاه دنبال مبارزه با اشغالگر و آزادسازی بلندی‌های جولان نبوده‌اند و من معتقدم که اگر اسرائیل در جریان مذاکرات مادرید حسن نیت کامل نشان می‌داد تا همان گونه که با امضای کمپ دیوید، صحرای سینا را به مصر پس داد، در ازای صلح با سوریه، بلندی‌های جولان را هم به سوریه پس دهد، حافظ اسد نمی‌پذیرفت زیرا حافظ اسد دوست داشت اشغال جولان، استخوان لای زخم بماند و دشمن اشغال‌گر خارجی عامل انسجام در داخل باشد و هر گونه مطالبه آزادی و دموکراسی تا زمانی که پاره ای از پیکر کشور در اشغال است به تعویق بیفتد. بنابراین نیاز حافظ اسد به اسرائیل بیش از نیاز اسرائیل به جولان بود. زیرا اسد، جولان خود را در داخل، منوط به تداوم اشغال بلندی‌های جولان می‌دید.

▫️اصولاً برکت جنگ‌ها و منازعات و اشغال‌ها برای دولت‌ها این است که نگاه ها را از داخل به خارج و از مطالبه دموکراسی و آزادی و رفاه به مطالبه آزادسازی اراضی و نبرد با دشمن معطوف می‌کند. دولت‌های استبدادی برای سرکوب مطالبات داخلی، گاه پروژه جنگ و درگیری با همسایگان یا دشمنان فرضی را کلید می‌زنند تا دوام بیاورند. چرا باید حافظ اسد و بشار اسد این نعمت را کفران می‌کردند تا با پایان اشغال جولان و برقراری صلح، با مطالبات داخل مواجه و مجبور به ازدست‌دادن قدرت مطلقه خود شوند؟!

▫️تداوم اشغال جولان ضامن تداوم سلطه خاندان اسد و اعتبار آن نزد ملت های عربی به عنوان خط مقدم مقاومت شد. ارتباط اسد با جمهوری اسلامی ایران و پشت کردن به عراق در جریان جنگش با ایران هم به معنای یارگیری جهت ستیز با اسرائیل نبوده است زیرا خطر عراق برای اسرائیل کمتر از خطر ایران نبود‌.

▫️نمی‌توان منکر کمک سوریه به حزب الله در مقابل کمک‌های ایران به سوریه شد، چنان که نمی‌توان مدعی شد که دولت اسد رابطه و هماهنگی پنهان با اسرائیل داشته است. اما می‌توان گفت اگر اشغال نبود، ریشه‌هایی استبداد اسد این قدر عمیق و دولتش این قدر دیرپا نمی شد. دولتی که حقوق اساسی ملت خود را اشغال کرده است نمی‌تواند مدافع خوبی در برابر اشغال خارجی باشد.

*کانال نویسنده
@kaleme

🔴 کوررنگی و پیرچشمی

✍️ رضا بهشتی‌معز

▫️نطق نوزده دی سکاندار سرزمین غم‌زده و طوفانی ما پیکار بی‌امان او با "واقعیت" بود و سخت نگران‌کننده، نه از برای خود او که چندین چراغ دارد و بیراهه می‌رود، که برای سرنوشت مردمی گرفتار و کشوری گروگان که آماج صد بلاست و با هر پیرچشمی و کوررنگی کَــژُمـژ می‌شود. چشمان نومید و دلهای ریش ایران‌دوستان با هر عناد و لجاج واقع‌ستیز که برغم ظاهر الفاظ، یقین بوی خدمت نمی‌دهد، بیگانه شادکن است و چندین هزار امید بنی‌آدم برباد میدهد، هربار می‌بارد و می‌لرزد، اما انگار نه انگار!

▫️این مایه اصرار بر انگشت‌کردن در چشم ایران و جهان و ریشخند پدیدارهای آشکار آنهم در میانه هزار مصیبت، عجیب و هول‌انگیز است. خاقان فقیه ما همه تاکتیک‌های لفظی برای طرد واقعیت از ابتذال، تکذیب، تشکیک، انکار، نفی، امحا، را با کینه بکار می‌گیرد، گویی تشفی خاطر اوست و آرام می‌شود. آسیب‌شناسی این پدیده روانی یعنی شخصِ مبتلا خود را از هر زمان دیگر به واقعیت نزدیک‌تر احساس می‌کند. یعنی او ازقضا و دقیقا با پدیدار همخانه است و برای همین هم هراسناک و کینه‌توزانه پس میزند شاید خیال آشفته را آرام کند.

▫️کوششی متابولیک در نزاع با خارجیت یک پدیدار بی‌انکه بتوان جوهر آن پدیدار را بسود یک مقصود و مطلوب تصرف کرد، تلاشی پرهزینه برای شکستن پوسته‌ای تلخ و پوشاندن آن در یک رویای بافته شیرین و سرانجام خواب‌کردن مخاطب با الفاظ حماسی و نطق فریبا. اما آرامش او خیزاب تشویش ملتی است که سالهاست امید و آرام ندارد و گریبان‌چاک، تنگدست و بی‌سو شکیبایی می‌کند تا شاید کوررنگی و پیرچشمی خاقان فقیه درمان شود، اما دریغ...

*کانال نویسنده
@kaleme

🔴 سه مرد بزرگ تاریخ معاصر ما

✍ زنده‌یاد علی رضاقلی
جامعه‌شناسی نخبه‌کشی

▫️قائم‌مقام فراهانی؛
وقتی به صدارت رسید دستِ مفت خوران را از خزانه ی دولت کوتاه کرد،قائم مقام از حقوق شاه و درباریان کاست و حقوق های بی مورد روحانیون را حذف کرد، شعار او این بود: دولت، سرباز میخواهد، نه دعاگو. او در تبریز صنایع نو و معادن را راه اندازی کرد و دانشجویانی به اروپا اعزام کرد. لیکن در آخر با تحریک امام جمعه‌ی تهران، میرزا مهدی که از سفیر روس رشوه گرفته بود و در بسیج افکار عمومی مردم بر علیه‌ی قائم مقام نقش داشت، قائم مقام را در باغ نگارستان خفه کردند.

▫️امیرکبیر؛
امیرکبیر آموزش و پرورش اروپایی را می‌پسندید و دارالفنون را تاسیس کرد که معلمانی از اروپا به کودکان ایرانی تعلیم دهند. امیر با خرافات مذهبی جنگید، بسط نشینی‌ها و قمه زنی ها را ممنوع کرد و فرمان به اصلاح روضه خوانی‌ها داد. دیوانخانه‌ی عدالت را برای اصلاح محضر شرع بوجود آورد، خویشاوند سالاری در پست و مقام را ملغی کرد، قصد محدود کردن قدرت شاه را داشت و اعزام دانشجو به خارج برای فهم پیشرفت‌های جدید را لازم می‌دانست. او شکنجه را ممنوع کرد و تاسیس روزنامه‌ها را خواستار شد. امام جمعه‌ی وقت تهران، میرزا ابوالقاسم، امیرکبیر را فردی ملحد و کافر دانست و مردم بر علیه‌ی وی شروع به شایع پراکنی کردند سرانجام، پس از تنها دو سال صدراعظمی، وی را به پاس خدماتش در کاشان به قتل رساندند.

▫️دکتر محمد مصدق؛
او اولین ایرانی بود که دکترای حقوق گرفت، مصدق تحصیل کرده‌ی سوئیس بود و از مدرنیته آگاهی کافی داشت. وی بانی دموکراتیک شدن ایران، محدود شدن قدرت شاه، ملی شدن نفت و شیلات، آزادی بیان و مطبوعات بود. اما آیت‌الله کاشانی، روحانی معروف آن زمان با او مخالفت و قواعد وی را غربی و غیر شرعی دانست مردم (کودتاچیان) در روز ۲۸ مرداد فریاد مرگ بر مصدق سردادند و دولت او را ساقط کردند و در نهایت در غربت احمدآباد جان سپرد. بیسوادی فرهنگی و عوام زدگی بلای جان مردم ایران است، همه‌ی پریشانی‌ها و گناهان را به گردن استعمار خارجی انداختن غفلت از ناتوانی‌های داخلی و تبرئه‌ی عوامل حقیقی عقب افتادگی‌هاست.

@kaleme

🔴 انتخاب جوزف عون به عنوان رئیس‌جمهور لبنان؛ پیشران‌ها و پیامدها

▫️پارلمان لبنان امروز ۲۰ دی (۹ ژانویه)، با اکثریت آراء جوزف عون فرمانده ارتش را به عنوان چهاردهمین ‏رئیس‌جمهور این کشور انتخاب کرد. بدین ترتیب خلا ۲۷ ماهه ریاست‌جمهوری در لبنان پایان یافت. در این ‏نوشتار به عوامل برکشیدن عون از جایگاه فرماندهی ارتش به ریاست‌جمهوری، معنای این انتخاب و پیامدها در ‏عرصه سیاسی لبنان در میان تلاطم‌های منطقه‌ای پرداخته می‌شود.‏

▫️جوزف عون چهارمین فرمانده ارتش لبنان است که به سمت ریاست‌جمهوری می‌رسد. هر سه رئیس‌جمهور ‏پیشین لبنان (میشل عون، میشل سلیمان و امیل لحود) در دوره‌ای، فرمانده ارتش بودند. در کشور متکثر و طایفه‌ای ‏لبنان، نهاد ارتش نقطه تعادل و اجماع ملی در این کشور است که از سوی همه طوایف مورد احترام است. هرچند ‏که ارتش لبنان در مواجهه با تهدیدات خارجی بویژه از سوی اسرائیل ضعیف و بی‌اثر بوده است.‏

▫️جوزف عون از سال ۲۰۱۷ در جایگاه فرماندهی ارتش لبنان قرار گرفت. او گرچه تاکنون موضع‌گیری سیاسی له ‏یا علیه جریان سیاسی خاصی نداشته اما اصرار آمریکا و عربستان بر قرارگرفتن او در سمت ریاست‌جمهوری ‏پیداست که گرایش او به چه سمت‌وسویی است.

▫️انتخاب نخست هیچ یک از جریان‌های اصلی سیاسی لبنان، عون نبود و فشارهای آمریکا و عربستان و صحنه ‏گردانی سفیران و فرستادگان این کشورها باعث شد آنها از انتخاب‌های حزبی خود دست بکشند و بر سر عون ‏اجماع کنند. رایزنی‌های آموس هوکشتاین فرستاده آمریکا و یزید بن الفرحان فرستاده عربستان نقش مهمی در ‏قرار دادن عون در جایگاه ریاست‌جمهوری داشتند. چه بسا اگر چنین فشاری از خارج نبود بعید بود گروه‌های ‏سیاسی در لبنان بتوانند بر سر یک گزینه به توافق برسند.‏

▫️آرایش نیروهای سیاسی در لبنان تابعی از آرایش قدرت و نظم در منطقه است. در سال ۲۰۱۶ میشل عون در ‏حالی با حمایت حزب‌الله و متحدانش به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد که شرایط منطقه‌ای نیز زمینه‌ساز این ‏انتخاب بود. قوی شدن گروه‌های مقاومت نزدیک به ایران، عقب راندن داعش از عراق و سوریه و آزادسازی ‏حلب در آن سال باعث شده بود که محور مقاومت دست برتر را در معادلات منطقه‌ای داشته باشد و همین ‏وضعیت در فضای لبنان نیز منعکس شد.‏

▫️انتخاب جوزف عون را می‌توان پیامد تضعیف حزب‌الله در جریان جنگ اخیر با اسرائیل و نیز سقوط بشار اسد در ‏سوریه دانست. این دو رویداد باعث شد بلوک حزب‌الله و متحدانش نتوانند گزینه مورد نظر خود یعنی سلیمان ‏فرنجیه را در جایگاه ریاست‌جمهوری قرار دهند. بنابراین انتخاب جوزف عون بازتاب تغییر در آرایش نیروها در ‏لبنان و نیز تغییر در قدرت‌های اثرگذار خارجی است. در همین حال حزب‌الله که هدفش در برهه کنونی بازسازی ‏روابط سیاسی در داخل است، به دنبال تقابل با اجماع شکل گرفته نبود تا مبادا از این طریق به حاشیه سیاست ‏برده شود.‏

▫️انتخاب رئیس‌جمهور جدید می‌تواند فضای سیاسی این کشور را از رکود خارج کند. چندی بعد نخست‌وزیر از ‏سوی اکثریت مجلس پیشنهاد و از سوی رئیس‌جمهور مامور تشکیل کابینه می‌شود. به نظر می‌رسد در انتخاب ‏نخست‌وزیر نیز بازیگران خارجی بویژه عربستان نقش‌آفرینی مهمی داشته باشند. به نظر می‌رسد تعادل شکل ‏گرفته در فضای سیاسی، باعث شود گزینه‌ای میانه‌رو در این سمت قرار گیرد.‏

▫️رئیس‌جمهور در لبنان گرچه قدرت اجرایی بالایی ندارد اما او بالاترین وزن سیاسی را دارد و به نوعی گرانیگاه ‏قدرت در این کشور است و تنظیم روابط سیاسی در داخل و خارج را برعهده دارد و موفقیت یا ناکامی ‏نخست‌وزیر و دولت میراث رئیس‌جمهور نیز محسوب می‌شود.‏

‏ ▫️جوزف عون در دوره پیش‌رو مسائل مهمی از جمله احیای اقتصاد بحران‌زده لبنان، بازسازی خرابی‌های ناشی از ‏جنگ، احیای نهاد دولت و بازتعریف نقش لبنان در صحنه منطقه‌ای روبروست. بزرگترین چالش اما توافق ‏شکننده آتش‌بس با اسرائیل و اقدامات یکجانبه اسرائیل علیه لبنان و نیز انتظارات حداکثری آمریکا برای اجرای ‏قطعنامه ۱۷۰۱ است. هوکشتاین اخیرا گفته قطعنامه اخیر نباید صرفا محدود به جنوب رود لیطانی باشد. معنای این ‏سخن این است که خلع سلاح حزب‌الله در کل لبنان باید در دستور کار قرار بگیرد؛ موضوعی که می‌تواند در ‏فضای متکثر لبنان بسیار چالش‌زا باشد.‏

▫️یک پرسش مطرح این است که آیا ارتش لبنان در صورت خلع سلاح حزب‌الله اجازه خرید تسلیحات موردنظر ‏خود را دارد؟ پرسشی که هیچ‌گاه مخالفان سلاح حزب‌الله پاسخی برای آن نداشته‌اند. چرا که ارتش لبنان زیر ‏چتر آمریکاست و واشنگتن به دلیل حفظ برتری اسرائیل هیچ‌گاه به سمت دادن تسلیحات پیشرفته به ارتش این ‏کشور نبوده و اساسا در سایه ضعف ارتش، مقاومت شکل گرفته و قوی‌تر شده است.‏

*کانال اندیشکده تهران
@kaleme

🔴 کینه شتری!

✍علیرضا کفایی

▫️رهبری اشاره‌ای داشتند که: "آمریکا اینجا را تملک کرده بود ولی از کف و قبضه او بیرون کشیده شد؛ لذا کینه او نسبت به کشور و انقلاب "کینه شتری" است! و به این آسانی‌ها دست بردار نیست، آمریکا در ایران شکست خورده و درصدد است که این شکست را جبران کند."

▫️کینه‌توزی یکی از رذیلت‌های اخلاقی است که فرد را به خودمحوری و تنها خود را دیدن می‌کشاند و آنگاه که احساس حقارت و شکست نماید، چنان دچار تعصب و یکدندگی بر نظر خود و پافشاری غیر منطقی و بدور از عقلانیت بر آن است که در فکر انتقام گرفتن افتاده و وقتی که به هیچ وجه حاضر نمی‌شود ذره‌ای ازانتقام‌جویی خارج شود و اغماضی ندارد؛ می‌گویند "کینه شتری" دارد، این رذیله در درون خود خشونت را به همراه دارد.

▫️بی‌شک "کینه شتری" یعنی اینکه فرد از دایره‌ی ادب و اخلاق خارج شده است، کین خواهی پیشه کرده و در صدد انتقام از حریف و رقیب است، سخن رهبری از "کینه شتری" آمریکا می تواند مصداقی از رفتارهای جنون آمیز و انتقامجویی آمریکا نه تنها در مورد ایران که در رابطه با سایر کشورها باشد. اما به داخل ایران هم توجهی لازم است که در مواردی شاهد همین کینه های شتری هستیم؛ سال‌ها جریانی خاص با تکیه بر قدرت خشونت را تئوریزه کرده و برای آن از دین دلیل تراشیده است و عملاً هم به آن پرداخته و از تریبون‌های رسمی نظام تبلیغ خشونت کرده است، نوعی خاص از شتران خاص! که "کینه شتری" داشته و اعمال هم کرده‌اند.

▫️نمونه‌ها بسیار است، آقای خاتمی با آن همه خدمات و آن دولتی که تا کنون تکرار نشده است و با گفتگوی تمدن‌ها و توسعه پایدار و مردمسالاری و آزادی و دموکراسی خواهی و آشتی ملی، مورد بغض قرار گرفت و اهانت‌ها به وی از روی "کینه شتری" هنوز هم ادامه دارد.

▫️مهندس میرحسین موسوی و همسرش دکتر رهنورد و نیز آقای کروبی به بهانه‌هایی مورد "کینه شتری" قرار گرفته‌اند و بیش از ۱۵ سال در حصر بسر می‌برند. آقای تاج‌زاده، بخاطر نقد و نظر صریح و شفاف مورد "کینه شتری قرار گفت و باز هم زندان و حبس… نمونه‌های دیگری را می‌توان برشمرد که مورد کین‌خواهی قرار گرفته و از آنان انتقام گرفته می‌شود، چه کسان و گروه‌هایی "کینه شتری" دارند؟ بله آمریکا "کینه شتری" دارد و می‌خواهد انتقام بگیرد؛ اما از "کینه شتری" در داخل هم غافل نشویم... از همه رذیلت‌های اخلاقی دوری جوئیم.

*کانال نویسنده
@kaleme

🔴 برای آن مرد بزرگ و فروتن

تسلیت‌نامه‌ی بیش از ۳۰ چهره فرهنگی و سیاسی و مدنی

آهوان گم شدند در شب دشت آه از آن رفتگان بی‌برگشت…

دکتر رضا رئیس طوسی استاد برجسته دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه تهران و یکی از فعالان سیاسیِ پیش‌کسوتِ ملی- مذهبی پس از عمری سراسر مبارزه برای بهبود شرایط مردم و میهنش در گذشت.

رضا رئیس طوسی به شهادت نزدیکان و همفکرانش، فردی بسیار اخلاقی، فروتن و اهل گذشت و فداکاری و مصداق بارز «هستم اگر می‌روم، گر نروم نیستم»، با عمری سراسر تلاش و نو به نو شدن و وفاداری به آرمان‌های سیاسی و ارزش‌های اخلاقی‌اش بود.

دکتر رئیس طوسی یکی از اعضای اولیه سازمان مجاهدین خلق و از همراهان زنده یاد محد حنیف‌نژاد بود. ایشان  پس از انقلاب و با «روند جدایی» از آن سازمان، به سلک نیروهایی درآمد که بعدا به نام ملی- مذهبی شناخته شدند. وی یکی از نزدیکان زنده یاد مهندس سحابی و مسئول سرویس سیاست خارجی مجله ایران فردا بود.

ایشان در سال ۷۹ همراه با بقیه دوستان و یاران ملی- مذهبی‌اش، بازداشت و با وجود سن بالا، ماه‌هایی طولانی را در سلول‌های انفرادی زندان ۵۹ مخفی سپاه (زندان عشرت‌آباد) گذراند.

ما جمعی از دوستان و دوست‌داران آن عزیز در خارج از کشور درگذشت این مرد بزرگ و فروتن را به جامعه سیاسی و دانشگاهی کشور و همفکران و همراهان او در داخل کشور و نیز خانواده و فرزندان محترم‌شان تسلیت می‌گوییم و برای این عزیزان سلامتی و صبوری آرزو می‌کنیم.

امیدواریم با استمرار تلاش‌های تمام نیروهای ملی و وطن‌دوست کشورمان روزی آرمان‌های بزرگ این عزیز تحقق یابد و تلاش‌های او و هزاران هم‌چون او، به بار بنشیند و مردم کشورمان به آزادی، دموکراسی، عدالت و امنیت پایدار دست یابند.

✍️ احمد علوی، الهه امیرانتظام، آلان توفیقی، بهروز خلیق، تقی رحمانی، توران همتی، حسن فرشتیان، حسن یوسفی اشکوری، حسین کمالی، رحمان لیوانی، رضا شیرازی، رضا علیجانی، زهرا قضات، سمیه قضات، عبدالعلی بازرگان، عبدالکریم سروش، عبدالله ناصری، علی اکبر موسوی (خوئینی)، علی ایزدی، علی کلایی، فرشین کاظمی‌نیا، فهیمه ملتی، کاظم علمداری، مرتضی کاظمیان، معصومه شاپوری، منصوره شجاعی، مهدی امینی‌زاده، مهدی جامی، مهدی ممکن، مهران مصطفوی، نیره توحیدی، هژیر عطاری، یاسر میردامادی

@kaleme