اندیشکده مطالعات یهود

✡️ مغضوبین ارض [٧۶]
🕋 تفسیر آیهٔ ١۵٠ سورهٔ اعراف [١]

💥 خشم و اندوه عاقلانهٔ موسی (ع)

1️⃣ خشم و اندوه موسای کلیم (ع) هنگامی آغاز شد که خدای سبحان در کوه طور به وی خبر داد که در غیاب او قومش را امتحان و سامری با ترفند خاص خود آن‌ها را گمراه کرده است: «قالَ فَإِنَّا قَد فَتَنَّا قَومَكَ مِن بَعدِكَ و أَضَلَّهُمُ السَّامِرِيّ». [طه : ٨۵]

2️⃣ آن حضرت خشمناک شد که چرا قوم وی از عهدهٔ امتحان الهی برنیامده و فرد پَستی مانند #سامری توانسته آنان را گمراه کند، زیرا حادثه‌ای تلخ از انسانی پَست، افزون بر اندوه، آدمی را خشمگین می‌کند.

3️⃣ خشم و اندوه موسی (ع) مانند، حُبّ، بغض، غضب و اندوه همهٔ اولیای الهی عاقلانه بود و هر سخن و فعلی در حال خشم از آن حضرت صادر شد، مانند اعتراض به گوساله‌پرستی بنی‌اسرائیل، انداختن اَلواح و پرخاش به هارون، عقلانی بودند نه نفسانی، پس سخن کسانی که او را در حدّ انسانی عادی پنداشته‌اند درست نیست؛ آن حضرت از پیامبران اولوالعزم و از سوی دیگر، این رخداد پس از چهل روز اقامت در میقات بوده است و هرگز نمی‌توان این شواهد عقلی را که شاهدانِ عادل‌اند، نادیده گرفت و همانند برخی مفسّران تنها به الفاظ آیه بسنده کرد.

💥 واکنش‌های موسی (ع) در برابر گوساله‌پرستی

🔸 موسی (ع) پس از بازگشت از ملاقات پروردگار، در برابر فتنهٔ #گوساله‌پرستی سه‌گونه واکنش داشت:

1️⃣ رفتار شدید و اعتراض تند با قومش: دربارهٔ کار نابه‌جای آنان فرمود من شما را خلیفهٔ خود کردم، تا به رهبری برادرم هارون، عقیدهٔ توحیدی و نظام الهی را پاس دارید؛ ولی شما بد خلیفه‌ای بودید: «قالَ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُونِي مِن بَعدِي» [اعراف : ١۵٠] و سپس علت این تخلّف بزرگ را از آنان جویا شد که چرا چنین کردید؟! آیا وعدهٔ پروردگار که من چهل روز مهمان او باشم، بر شما طولانی آمد: «أَفَطَالَ عَلَيكُمُ الْعَهْدُ» [طه : ٨۶] و آیا پیش از گذشت این مدّت، عجولانه و خودسر تصمیم گرفتید: «أَعَجِلْتُم أَمْرَ رَبِّكُم». [اعراف : ١۵٠]

2️⃣ انداختن لوح‌هایی که در دست داشت: «و أَلْقَى الأَلواحَ». [اعراف : ١۵٠] افکندن اَلواح، نشانهٔ غضب موسی (ع) از کار نابخردانهٔ قومش بود؛ نه حاکی از بی‌حُرمتی به اَلواح.

3️⃣ گرفتنِ سرِ برادرش هارون (ع) و کشیدن او به‌سوی خود: «و أَخَذَ بِرَأسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُ إِلَيه» [اعراف : ١۵٠] و این اعتراض که چرا مانع گمراهی بنی‌اسرائیل نشد: «قالَ يا هارونُ ما مَنَعَكَ إِذ رَأَيْتَهُم ضَلُّوا» [طه : ٩٢] و از فرمان او سرپیچی کرد: «أَلَّا تَتَّبِعَنِ أَفَعَصَيْتَ أَمْرِي». [طه : ٩٣]

🔸 در آیهٔ مورد بحث، خدا فرمود موسی (ع) سرِ هارون را گرفت و به طرف خود کشید؛ ولی در آيهٔ «لَا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي و لَا بِرَأْسِي» [طه : ٩۴] از تضرّع هارون (ع) معلوم می‌شود موسی (ع) با وی چگونه رفتار کرده است. گفتنی است:

1️⃣ مراد از «رأس» به قرینهٔ آيهٔ «لَا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي و لَا بِرَأْسِي» موی سر است. بی شک، گرفتن موی سر و صورت هارون و کشیدن وی، برای اعتراض و نشانهٔ خشم موسی (ع) است؛ نه آن‌گونه که برخی گفته‌اند برای نجوا و بیان اسرار میقات با وی باشد!

2️⃣ از مجموع آیات قرآنی دربارهٔ سنّت و سیرت موسای کلیم (ع) می‌توان دریافت که آن حضرت (ع) اندکی #عجول بوده است؛ لیکن عجلهٔ وی ممدوح [توضیح این مطلب در ادامه خواهد آمد.] و از سنخِ «عجّلوا بالصلاة» است، چون هنگامی‌که خدای سبحان از علت شتاب وی در آمدن به کوه طور پرسید: «و ما أَعْجَلَكَ عَن قَومِكَ يا مُوسى» [طه : ٨٣] وی علت را خشنودی خدا بیان کرد: «و عَجِلْتُ إِلَيْكَ رَبِّ لِتَرْضَى». [طه : ٨۴] این عجله در حقیقت، سرعت و در اولِ وقت آمدن است.

3️⃣ هم‌چنین موسی (ع) در واکنش با هارون (ع) عجله کرد و پیش از جویا شدن از تفصیل وقایعی که در زمان غیبت وی رخ داده، سر و موی صورت برادر را گرفت و او را به طرف خود کشید: «وَأَخَذَ بِرَأْسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُ إِلَيْهِ» [اعراف : ١۵٠] که چنین عجله‌ای از سنخِ عجلهٔ محمود است، چون هدف از این رفتار اعتراض‌آمیز، هشیار کردن بنی‌اسرائیل بود نه تحقیر هارون (ع).

📚 تفسیر تسنیم، آیةالله جوادی آملی

✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter

💥 تذکر: دوستان زیادی در مورد برخی مطالب مطرح شده در سلسله مباحث مغضوبین ارض سؤالاتی داشتند که با توجه به این‌که این مطالب مبتنی بر اختصار است، لازم دیدیم توضیحات بیشتری در این‌باره داده شود. لذا از امروز در ۵ قسمت مطالب مطروحه ذیل آیهٔ ١۵٠ سورهٔ اعراف در تفسیر گران‌قدر تسنیم را جهت استفادهٔ بیشتر مخاطبان، منتشر خواهیم کرد.

📆 تقویم روزانه

🌺 امروز : سه‌شنبه
🌞 ٣٠ بهمن ۱۴٠٣ هجری‌شمسی
☪️ ١٩ شعبان ۱۴۴۶ هجری‌قمری
✝️ ١٨ فِوریه ۲۰٢۵ میلادی
🕎 ٢٠ شِواط ۵۷۸۵ عبری

🌍 مناسبت‌های شمسی

✍ گشایش «سفارت فلسطین» در محل سابق «سفارت اسرائیل» در تهران، پس از پیروزی انقلاب اسلامی (١٣۵٧ش)

🌍 مناسبت‌های میلادیی

1⃣ مرگ #تیمور_لنگ (١۴٠۵م)

📚 بیشتر بدانیم:
📖 تیمور لنگ در خدمت اهداف صهیونی
👉 https://jscenter.ir/jewish-methods/jews-and-politics/13418

2⃣ مرگ #مارتین_لوتر، یهودی مخفی و عامل دومین انحراف بزرگ در مسیحیت بعد از پولس، و بنیان‌گذار #پروتستانتیسم (١۵۴۶م)

📚 بیشتر بدانیم:
📖 پروتستانتیزم، عهد عتیق و مارتین لوتر
👉 https://jscenter.ir/slave-jews/christian-zionism/4710

3⃣ مرگ #رابرت_اوپنهایمر یهودی، از سازندگان #بمب_اتم (١٩۶٧م)

📚 بیشتر بدانیم:
📖 پشت پردهٔ راز بمب اتم کیست؟
👉 https://jscenter.ir/jewish-methods/jews-and-politics/18538
📖 روچیلدها، انرژی هسته‌ای و بمب اتم
👉 https://jscenter.ir/jewish-and-science/jewish-science/7171

🗓 تذکّر ضروری: این تقویم، تنها به ذکر مناسبت‌های مرتبط با #یهود می‌پردازد.

💳 «اندیشکده» تنها با #کمک‌های_مردمی اداره می‌شود. برای این منظور، شمارهٔ کارتی در قسمت توضیحات کانال اعلام شده‌است.

💎 صفحات‌رسمی‌اندیشکدهٔ‌مطالعات‌یهود:
👉 https://zil.ink/jscenter

✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter

✡️ مغضوبین ارض [٧۵]
💥 یاران گوساله [١۴]

🔸ب) پاسخ هارون (ع) به توبیخ موسی (ع)

1️⃣ هارون (ع) با زبانی نرم و ادبیاتی آرام ابتدا عواطف موسی (ع) را هدف گرفت، و گفت: «قَالَ ابْنَ أُمَّ»، ای پسرِ مادرم! آن‌گاه از ستمی که به او روا شد، پرده برداشت که این قوم با ترور شخصیتی مرا در ضعف قرار دادند، مدیریت مرا به‌رسمیّت نشناختند و اعتنایی به توصیه‌ها و پند و اندرز من نکردند و چیزی نمانده بود که مرا به قتل برسانند: «إنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُونِی وَ کَادُوا یَقْتُلُونَنِی»؛ و در پایان از برادرش که از او به سنّ و سال کوچک‌تر است و به رتبه و مقام بزرگ‌تر، می‌خواهد که او را شماتت و دشمن‌شاد نسازد: «فَلا تُشْمِتْ بِیَ الْأَعْدَاءَ»، و نیز او را در ردیف گوساله‌پرستان قرار ندهد: «وَ لَا تَجْعَلْنِی مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ». [اعراف : ١۵٠]

2️⃣ پیش از این گفتیم که یکی از کارکردهای قرآن عزیز، تنقیح و پالایشِ #داده‌های_حاخامی است. تنقیح، اصلاح و زدودن حشو و زوائد است. کتاب حاخامیِ خروج [باب٣٢، شماره‌های٢١-٢۴]، ساختِ گوساله را به هارونِ نبی نسبت می‌دهد:

🕎 «موسی هارون را گفت: این قوم با تو چه کرده بودند که چنین گناه بزرگی بر گردن ایشان نهادی؟! هارون پاسخ گفت: خشمِ سَرور من برافروخته نگردد، تو خود می‌دانی که این قوم بدکارند. مرا گفتند: بهر ما خدایی بساز که پیشاپیش ما برود [ما را هدایت کند]. چرا که نمی‌دانیم بر این موسی، همان مردی که ما را از سرزمین مصر برآورد، چه روی داده است. آنان را گفتم: هر آن‌که طلا دارد، آن را واگذار کند. مرا بدادند. آن را در آتش افکندم و این گوساله از آن برون گشت».

3️⃣ و اکنون خدای حکیم با نقل کلام هارون (ع) که: مرا در شمار ستمکارانِ گوساله‌پرست قرار نده (وَ لَا تَجْعَلْنِی مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ)، دامن جانشین موسی (ع) را منقّح از این نقیصهٔ حاخامی نموده است.

4️⃣ یک بار دیگر کلمات هارون (ع) را به هنگام خشم مسئولانهٔ موسی (ع) بخوانیم.

5️⃣ هارون (ع) تبعیّت از پیغمبر اولوالعزم را به‌خوبی می‌شناسد و در سخت‌ترین لحظات با بیان این‌که مورد ستم قرار گرفته و چیزی نمانده بود که جانش را از دست دهد، ضمن دفاع از خویش، الگویی عملی از خود به یادگار می‌گذارد.

✍️ علی خلیل اسماعیل

📖 جایگاه‌ هارون (ع) در قرآن و تورات
👉 https://jscenter.ir/judaism-and-islam/jews-in-quran/10314

✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter

✡️ سلسله مقالات شناخت کریشنامورتی

1️⃣ کریشنامورتی (١) انتخاب بزرگ
👉 https://jscenter.ir/jewish-and-sects/false-mysticism/11905

2️⃣ کریشنامورتی (٢) انجمن فرمان ستاره
👉 https://jscenter.ir/jewish-and-sects/false-mysticism/11927

3️⃣ کریشنامورتی (٣) انجمن تئوسوفی
👉 https://jscenter.ir/jewish-and-sects/false-mysticism/11963

4️⃣ کریشنامورتی (۴) رسوایی و مرگ
👉 https://jscenter.ir/jewish-and-sects/false-mysticism/12029

✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter

📆 تقویم روزانه

🌺 امروز : دوشنبه
🌞 ٢٩ بهمن ۱۴٠٣ هجری‌شمسی
☪️ ١٨ شعبان ۱۴۴۶ هجری‌قمری
✝️ ١٧ فِوریه ۲۰٢۵ میلادی
🕎 ١٩ شِواط ۵۷۸۵ عبری

🌍 مناسبت‌های میلادی

✍️ مرگ #جیدو_کریشنامورتی از مدعیان دروغین عرفان (۱۹۸۶م)

🗓 تذکّر ضروری: این تقویم، تنها به ذکر مناسبت‌های مرتبط با #یهود می‌پردازد.

💳 «اندیشکده» تنها با #کمک‌های_مردمی اداره می‌شود. برای این منظور، شمارهٔ کارتی در قسمت توضیحات کانال اعلام شده‌است.

💎 صفحات‌رسمی‌اندیشکدهٔ‌مطالعات‌یهود:
👉 https://zil.ink/jscenter

✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter

✡️ مغضوبین ارض [٧۴]
💥 یاران گوساله [١٢]

🔹٨. چگونگی بازتاب توبیخ موسی (ع)

🚨 بازتاب‌های توبیخ و طعم تند عبارات موسی (ع)، انداختن الواح، خشم آگاهانه، برخورد فیزیکی و کشیدن موی سر و ریش هارون (ع):

🔸الف) عکس‌العمل قوم گوساله‌پرست

1️⃣ پیش از این دانستیم که گوساله‌پرستان یهودی متوجه اشتباه و گستاخی خود شده‌اند، لذا اظهار ندامت و پشیمانی کردند. اما موسی (ع) از قومش می‌خواهد که به نحو خاصّی توبه کنند:

🕋 «وَ إِذْ قَالَ مُوسَی‏ لِقَوْمِهِ یَا قَوْمِ إِنَّکُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَکُمْ بِاتِّخَاذِکُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَی‏ بَارِئِکُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ؛ [بقره : ۵۴] و [یاد کنید] آن هنگام را که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من، شما بدان سبب که گوساله را پرستیدید، بر خود ستم روا داشتید، اینک به درگاه آفریدگارتان توبه کنید و یکدیگر را بکُشید».

2️⃣ #گوساله‌پرستی، ورود در شرک و ارتداد آشکار از حق است. از همین‌رو صرفِ ندامت برای توبهٔ آن ششصد هزار یهودی مرتد کفایت نمی‌کند. آن‌ها باید به کُشتن یک‌دیگر راضی و به آن تن بدهند.

3️⃣ در الدر المنثور در ذیل همین آیه از امام علی (ع) آمده است که فرمود:
👈 بنی‌اسرائیل از موسی (ع) پرسیدند: توبهٔ ما چیست؟ فرمود: به جان هم بیفتید، و یک‌دیگر را بکُشید. پس بنی‌اسرائیل کاردها برداشته، برادر برادر خود را، و پدر فرزند خود را بکُشت، و باکی نکرد از این‌که چه کسی در جلوی کاردش می‏‌آید، تا این‌که هفتاد هزار نفر کشته شد. [الدر المنثور، ج١، ص١۶٩]

4️⃣ آن‌چه از سؤال بنی‌اسرائیل که پرسیدند: «توبهٔ ما چیست؟» فهمیده می‌شود، این است که بنی‌اسرائیل می‌داند توبه از گناه ارتداد صِرفِ ندامت نیست، ذهنِ نادم و پشیمانِ او می‌گوید اندازهٔ گناه #گوساله‌پرستی خیلی بیشتر از حدّ و اندازهٔ گناهانی مانند، قتل و غارت و غیبت و تهمت و شراب‌خواری و امثال آن است.

5️⃣ لذا با شنیدن مجازاتِ یک‌دیگرکُشی اعتراض نمی‌کند، غُر نمی‌زند و از موسی (ع) علّت حکم را نمی‌پرسد. تنها پرسش بنی‌اسرائیل این است که چگونه خود را بکُشیم؟! و موسی (ع) می‌فرماید: صبح همگی با کارد یا آهن در بیت‌المقدس حاضر شوید، همین که من به منبر بنی‌اسرائیل بالا رفتم، روی خود را بپوشانید، که کسی کسی را نشناسد، آن‌گاه به جان هم بیفتید، و یک‌دیگر را بکُشید. [تفسير قمی، ج١، ص۴٧]

6️⃣ دوستان جوان ما بدانند که «ارتدادِ بعد از تبیین» از دلهره‌آورترین اقسام کُفر است. تبیین، حقّ را بر شما روشن می‌سازد و از هر جهت حجّت را بر آدمی تمام می‌کند. #ارتداد، «برگشتِ آگاهانه» از «انتخابِ آگاهانه» است. اگر قید آگاهانه از انتخاب و ارتداد برداشته شد، برگشتی وجود ندارد که ارتدادی وجود داشته باشد.

7️⃣ منتهی شیطان وسوسه می‌کند و تو گمان می‌کنی که آگاهی در انتخاب باید به تفصیل باشد. گمان می‌کنی که باید سال‌ها مطالعه کنی، به عمق معارف راه یابی، از سائر مذاهب و مکاتب سر درآوری، در حالی‌که آگاهی ولو به نحو اجمال نزد عقلاء برای انتخاب کفایت می‌کند.

8️⃣ آگاه باش که:
🕋 «إِنَّ الَّذِینَ ارْتَدُّوا عَلَی‏ أَدْبَارِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْهُدَی،
👈 بی‌تردید کسانی که بعد از آشکارشدن راه هدایت، مرتد شدند و بازگشتند،
🕋 الشَّیْطَانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَ أَمْلَی‏ لَهُمْ.
👈 شیطان اعمال زشت‌شان را در نظرشان زینت داده و آنان را با آرزوهای طولانی فریفته است». [محمد : ٢۵]

✍️ علی خلیل اسماعیل

✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter

📆 تقویم روزانه

🌺 امروز : یکشنبه
🌞 ٢٨ بهمن ۱۴٠٣ هجری‌شمسی
☪️ ١٧ شعبان ۱۴۴۶ هجری‌قمری
✝️ ١۶ فِوریه ۲۰٢۵ میلادی
🕎 ١٨ شِواط ۵۷۸۵ عبری

🌍 مناسبت‌های میلادی

1️⃣ اولین استفاده از قانون جنگلیِ #حق_وتو در سازمان ملل متحد (١٩۴۶م)

2️⃣ ترور و شهادت #شیخ_راغب_حرب از پایه‌گذاران مقاومت اسلامی لبنان (١٩٨۴م)

3️⃣ اعلام وجود رسمی جنبش #حزب‌الله_لبنان با انتشار مانیفست «برنامهٔ حزب‌الله» (١٩٨۵م)

4️⃣ ترور و شهادت #سید_عباس_موسوی از مؤسسین و دومین دبیرکل #حزب‌الله لبنان توسط رژیم صهیونیستی (١٩٩٢م)

🗓 تذکّر ضروری: این تقویم، تنها به ذکر مناسبت‌های مرتبط با #یهود می‌پردازد.

💳 «اندیشکده» تنها با #کمک‌های_مردمی اداره می‌شود. برای این منظور، شمارهٔ کارتی در قسمت توضیحات کانال اعلام شده‌است.

💎 صفحات‌رسمی‌اندیشکدهٔ‌مطالعات‌یهود:
👉 https://zil.ink/jscenter

✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter

.
🎬 کیفیتِ پایین‌ترِ این کلیپ را در کانال هالیوودیسم ببینید:
🇮🇷👉 @hollywoodism_ir

9️⃣ این #لجاجت تا آن‌جاست که با گستاخی به هارون (ع) می‌گویند: هرگز دست از عبادت گوساله برنخواهند داشت: «لَنْ نَبْرَحَ عَلَیهِ عَاکفِینَ». [طه : ٩١]
👈 «لَنْ» که بر سر «نَبْرَحَ» به معنای مفارقت آمده است، از دلهره‌آورترین کلمات به هنگام وقوع #فتنه است. از آن‌جا که «لَنْ» نفی ابد می‌کند، استمرار #گوساله‌پرستی را نعره می‌زند!

🔟 آن‌چه از پند و اندرز هارون (ع) نصیب بنی‌اسرائیلی که مقیم، معتکف، ملازم و مجاور گوساله است، گردید، شکّی است که سمت و سویش به‌جای این‌که به طرف خدای موسی (ع) باشد، به طرف گوساله است! نمی‌گویند: دست از اعتکاف و پرستش گوساله برمی‌داریم تا موسی (ع) بیاید و نظرش را راجع به گوساله بگوید؛ بلکه می‌گویند: ما به هیچ‌وجه سخن #سامری که گفت: این خدای شما و خدای موسی است، را ردّ نمی‌کنیم، و هم‌چنان بر گوساله‌پرستی اصرار داریم: «حَتَّی یَرْجِعَ إِلَینَا مُوسَی» [طه : ٩١]؛ تا این‌که موسی (ع) از کوه طور و میقات خدای متعال مراجعت کند و ببینیم که موسی همچون ما گوساله می‌پرستد یا نه؟!

1️⃣1️⃣ موسی (ع) مراجعت می‌کند: «فَرَجَعَ مُوسَی‏ إِلَی‏ قَوْمِهِ غَضْبَانَ أَسِفاً» [طه : 86] و قومش را بنابرآن‌چه که سِفر خروج در باب ٣٢ توصیف می‌کند: فاسد، منحرف، فراموش‌کار، سرکش، آلوده به گناه، افسارگسیخته و بی‌آبرو می‌بیند که در برابر گوساله طلایی می‌رقصیدند و شادی می‌کردند!

2️⃣1️⃣ اما قوم همان‌گونه که قرآن حکیم آورده است، موسی (ع) را خشمگین، عصبانی و پُر اندوه می‌بیند: انداختن اَلواح و تشر موسی (ع) بر سر قوم و بر سر هارون (ع) و نیز آن‌چه سِفر خروج متعرّض آن شده است، موسی (ع) به طائفهٔ لاوی گفت: خداوند، خدای بنی‌اسرائیل می‌فرماید: شمشیر به کمر ببندید و از این‌سوی اردوگاه تا آن‌سویش بروید و برادر و دوست و همسایهٔ خود را بکُشید. لاوی‌ها اطاعت کردند و در آن روز در حدود سه هزار نفر از قوم اسرائیل کشته شدند. [سِفر خروج، ٣٢ : ٢٧و٢٨]

3️⃣1️⃣ یکی از کارکردهای قرآن عزیز، تنقیح و پالایشِ داده‌های حاخامی است. گرچه نویسندگانِ باب ٣٢ سِفر خروج از توبه و انابهٔ قوم اسرائیل سخنی به میان نیاورده‌اند، بلکه به‌جای گوساله‌پرستان، موسی (ع) را به حضور خداوند می‌فرستند و او چنین دعا می‌کند: «آه ای خداوند، این قوم مرتکب گناه بزرگی شده، برای خود بُتی از طلا ساختند. تمنا می‌کنم گناه آن‌ها را ببخش و گرنه اسم مرا از دفترت محو کن» [سِفر خروج، ٣٢ : ٣١و٣٢]؛ اما قرآنِ پاک به توبه و ندامت گوساله‌پرستان بعد از مراجعت و برخورد تند موسی (ع) با آنان صراحت دارد.

✍️ علی خلیل اسماعیل

✅ اندیشکدهٔ مطالعات یهود:
🇮🇷👉 @jscenter

✡️ مغضوبین ارض [٧٣]
💥 یاران گوساله [١١]

🔹٧. توبه پاداش خشم موسی (ع)

1️⃣ سخن درشت و عکس‌العمل غیرانفعالی، متعهدانه و پویا از جانب موسی (ع)، سرانجام اثر مثبت خود را نشان می‌دهد.

2️⃣ گرچه موسی (ع) گناه گوساله‌پرستان را نه به‌خاطر این‌که خدای متعال وعدهٔ نیکو به آنان نداده بود (أَلَمْ يَعِدْكُمْ رَبُّكُمْ وَعْدًا حَسَنًا)، و نه به‌خاطر طولانی‌شدنِ مفارقت و جدایی خود از آنان (أَفَطَالَ عَلَيْكُمُ الْعَهْدُ)، بلکه به‌خاطر عدم عقل و شعور در گوساله‌پرستان بنی‌اسرائیلی می‌داند که بدون ارادهٔ خدای قادر متعال، خواستار فرود خشم خدا بر خود شده‌اند (أَمْ أَرَدْتُمْ أَنْ يَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّكُمْ)؛ [طه : ٨۶]
👈 با این حال، خشم شدید، اندوه فراوان، توبیخ و تشر موسی (ع) گوساله‌پرستان را به‌خود آورد و اظهار ندامت و پشیمانی کردند.

3️⃣ بنی‌اسرائیل زمانی که به این درک و فهم رسید که گوسالهٔ صدادار خدای حقیقی و خدای موسی (ع) نیست، بلکه جسدی بی روح است که از تجمّع زر و زیور و به‌دور از چشم آنان پا به عرصهٔ وجود گذاشته است، متوجه ضلالت و گمراهی خود نیز شده است.

4️⃣ اکنون این‌گونه است که گویا به کُنه خطا و بزرگی اشتباهش علاوه بر این‌که پی برده، آن را به چشم می‌بیند: «وَ رَأَوْا أَنَّهُمْ قَدْ ضَلُّوا» [اعراف : ١۴٩]؛ و از همین‌رو فریاد توبه و استغاثه بَرمی‌آورد: «قَالُوا لَئِنْ لَمْ یَرْحَمْنا رَبُّنَا وَ یَغْفِرْ لَنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ» [اعراف : ١۴٩]؛ که اگر رحمت خدا شامل حال ما نشود و ما را نیامرزد، هرآینه از زیان‌کاران خواهیم بود.

5️⃣ سلوک موسی (ع) در برخورد با گوساله‌پرستان فریاد می‌زند که اگر گناهی در قد و قوارهٔ گناه گوساله‌پرستان یهودی باشد، مواعظ اخلاقی و مطالب عرفانی گره‌گشاه نخواهد بود. به تأیید قرآنِ پاک، اظهار ندامت و فریاد توبه و استغاثه، حاصلِ موعظه و پند و اندرز نیست.

6️⃣ می‌دانید و توجّه‌دارید که گوساله‌پرستان به حال خود رها نشده بودند، هارون (ع) به‌عنوان نبی و جانشین موسی (ع) پیش از مراجعت موسی (ع) آن‌ها را از فتنه آگاه ساخته بود، متذکّر رحمت فراگیر خدای مهربان شده بود، و نیز آنان را به تبعیّت و اطاعت از خود فرا خوانده بود: «وَ لَقَدْ قَالَ لَهُمْ هَارُونُ مِنْ قَبْلُ یَا قَوْمِ إِنَّمَا فُتِنْتُمْ بِهِ وَ إِنَّ رَبَّکُمُ الرَّحْمَنُ فَاتَّبِعُونِی وَ أَطِیعُوا أَمْرِی». [طه : ٩٠]

7️⃣ از ویژگی‌های #فتنه، علاوه بر زائل کردنِ عقل و شعور، از کار انداختنِ قوّهٔ شنوایی است. گوشِ فتنه‌زده از پذیرش مواعظ امتناع می‌ورزد، لذا نسبت به دستورات ارائه شده گستاخی نشان می‌دهد، اطاعت‌گریز می‌شود و فرمان‌بَری را اگرچه حقّ باشد به‌رسمیّت نمی‌شناسد.

8️⃣ از دیگر ویژگی‌های فتنه، #لجاجت و پافشاری بر باطل است. گوساله‌پرستان نه تنها موعظه و درخواست حقِّ هارون (ع) را نپذیرفتند، بلکه بر امر باطل و غیرعقلانیِ پرستش گوساله‌ای که به یقین می‌دانند علاوه بر این‌که پاسخ‌گو نیست، مالک نفع و ضرری هم نیست که حالا بخواهد ضرری را از اینان دفع و یا نفعی را به سوی‌شان جلب کند، اصرار ورزیدند!