جامعه‌شناسانِ ایرانی

چرا «مشروطه» در ایران مرده به دنیا آمد؟
چرا «مشروطه‌خواهی» در ایران امروز بی‌معناست؟
برنامه‌ی زنده‌ی هم‌زمان در یوتیوب و کلابهاوس
ساعت ۱۲:۰۰ واشنگتن، ۱۸:۰۰ اروپای مرکزی، ۲۰:۳۰ تهران و ۲۱:۳۰ کابل
https://youtube.com/live/-DJFZkk3cGA?feature=share

به‌زعم آنها، ایران با نفی راه‌حل دوکشوری و تعقیب سیاست نابودی اسرائیل، در کنار گسترش نفوذ خود در منطقه و توسعۀ برنامۀ موشکی و اتمی خود، منافع اروپا و کشورهای عرب را نیز به چالش کشیده و تهدیدی علیه آنها هم محسوب می‌شود.

طبیعی است که تهران قاطعانه این تلقی را رد کند، اما آنها موضوع را جدی گرفته و حتی بعضاً برای خنثی‌سازی آنچه «تهدید ایران علیه خود» می‌دانند به آمریکا و اسرائیل پناه برده‌اند. به همین علت تا هنگامی که جمهوری اسلامی را در مسیر گذشتۀ آن ببینند، خود را ناچار به کوتاه آمدن در برابر ترامپ و حتی فداکردن مسئلۀ فلسطین می‌پندارند.

برای تشکیل یک جبهۀ واحد سیاسی در برابر دولت ترامپ، تنها راه، تصحیح این تصور از سوی جمهوری اسلامی با ارائۀ ابتکاری روشن و قاطع است.

مادامی که جمهوری اسلامی بر سیاست نابودی اسرائیل اصرار ورزد، هیچ دولت عربی یا اروپایی امکان همسو شدن با آن را نخواهد داشت، زیرا پیامد نهایی این سیاست را سلطۀ ایران بر منطقه و علیه منافع و موجودیت خود می‌دانند. از این رو، آنها در صورتی حاضر به همراهی با ایران می‌شوند که سیاست نابودی اسرائیل به سیاست حمایت از تشکیل کشور مستقل فلسطینی با تمام تبعات و لوازم آن در دیگر حوزه‌ها همراه شود.

بدون تردید این موضوع مخالفان قدرتمندی در داخل ایران دارد که عملاً دست دستگاه دولت را برای هر نوع مانور و تحرک و انعطاف و ابتکار در این زمینه بسته‌اند. سیاست اما علم اولویت‌هاست. چسبیدن به سیاست نابودی اسرائیل مهمتر است یا جلوگیری از شاخ به شاخ شدن نظامی با آمریکا و اسرائیل و محو مسئلۀ فلسطین به ظالمانه‌ترین صورت؟ این پرسشی است که ارگان‌های رسمی مختلف باید به طور شفاف به آن پاسخ دهند.

اگر جمهوری اسلامی تمایلی به این تغییر اولویت‌بندی داشته باشد، بدون شک گوش‌های شنوایی در اروپا و جهان عرب پیدا خواهد کرد. هر دوی این بلوک در کنار ده‌ها کشور دیگر حاضرند به جبهه‌ای بپیوندند که طبق قواعد بین‌الملل و قطعنامه‌های سازمان ملل بر حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین برای تشکیل کشوری مستقل در سرزمین‌های اشغالی جنگ 1967 تأکید می‌کنند.

ورود جمهوری اسلامی به چنین جبهه‌ای دست ترامپ و نتانیاهو را برای اجرای نقشه‌های خود در برابر ایران و فلسطین تا اندازۀ زیادی می‌بندد و مسیر توافق برای حل مسئلۀ هسته‌ای و رفع تحریم‌های ایران و تشکیل کشور فلسطینی را از راه‌های متوازن و معقول می‌گشاید.

بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل و مارکو روبیو وزیر خارجۀ آمریکا پس از دیدارشان در بیت‌المقدس، در مورد رویکرد دولت‌های خود در خاورمیانه، جای تردید و ابهامی باقی نگذاشتند. دو هدف اعلام‌شدۀ آنها مقابله با ایران به هر شکل ممکن و به تاریخ سپردن مسئلۀ فلسطین است.

جمهوری اسلامی به طور رسمی اعلام کرده است که حاضر به مذاکره با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا نیست، زیرا طبق نظر نهادهای حاکم، وی نه به دنبال توافقی متوازن بلکه در پی تحمیل شرایط خود به تهران است.

این تلقی از خط مشی دولت ترامپ غیرواقع‌بینانه نیست، اما آیا قرار است نفی مذاکره، کار دو کشور را به رویارویی تمام‌عیار از جمله برخورد نظامی بکشاند و یا اینکه برای پیشگیری از برخورد، همچنان راه تازه‌ای قابل تصور است؟

در عرصۀ سیاست جهانی معمولاً اگر یک کشور در مواجهه با کشور دیگر، مسیری خاص را به زیان خود بداند، لاجرم باید مسیر تازه و جایگزینی را برای خنثی‌سازی تهدیدها معرفی کند وگرنه خواه‌ناخواه مغلوب شرایط خواهد شد.

پس از رد و نفی مذاکره با آمریکا، متأسفانه هنوز راه جایگزین از سوی افراد و نهادی مسئول مطرح نشده و میدان سیاست داخلی عمدتاً به دست محافلی افتاده است که به طرزی غیرمسئولانه بر طبل تنش می‌کوبند و خود را در مقابل هر نوع تهدید و خطر داخلی و منطقه‌ای و بین‌المللی رویین‌تن می‌پندارند. شرایط کشور اما جایی برای هیچ نوع خوش‌خیالی و بی‌احتیاطی باقی نمی‌گذارد.

علاوه بر دستگاه‌های حکومتی و دولتی، همۀ شهروندان بخصوص اهل فکر و اندیشه و گروه‌های مرجع جامعه از هر قشر و طبقه‌ای، لازم است شرایط خطیر کشور را به درستی درک کنند و رفتاری از هر جهت مسئولانه در برابر جامعۀ خود در پیش گیرند و هر ابتکارعملی که به ذهن‌شان می‌رسد با لحنی آرام و منطقی استوار ارائه دهند تا شاید کشور از این گذرگاه بی‌نهایت لغزان و خطرناک تاریخی به سلامت عبور کند.

واقعیت این است که سیاست‌های بین‌المللی ترامپ در بین کشورهای اروپایی و عربی نگرانی‌های جدی به وجود آورده است. همۀ این کشورها به دنبال راهی می‌گردند تا آسیب‌های رویکرد دولت ترامپ در برابر منافع خود را به حداقل برسانند اما بعید است به تنهایی کار خاصی از آنها ساخته باشد.

اگر همۀ این کشورها بتوانند یک جبهۀ سیاسی نیرومند در برابر دولت آمریکا تشکیل دهند، امکان خنثی‌سازی بخشی از تهدیدهای ترامپ دور از دسترس نخواهد بود.

به نظر می‌رسد مسئلۀ فلسطین می‌تواند همچون نخ تسبیح شمار بسیاری از کشورهای جهان بخصوص در اروپا و دنیای عرب را به هم پیوند دهد. اروپا و عرب‌ها، تنها راه‌حل بحران خاورمیانه را تشکیل کشور مستقل فلسطینی در کرانۀ باختری رود اردن و نوارغزه با پایتختی بیت‌المقدس شرقی می‌دانند و بر این موضوع پافشاری می‌کنند.

دولت ترامپ و شخص او اما درست همین هدف را نشانه گرفته‌اند. او در پی ترغیب فلسطینی‌ها به ترک نوارغزه و تملک آمریکا بر این سرزمین کوچک است. نوارغزه به‌رغم مساحت کوچک آن، نقش مهمی در تشکیل کشور فلسطینی بازی می‌کند. این منطقه تنها راه دسترسی غیرمستقیم کرانۀ باختری به آب‌های آزاد است. بدون دسترسی به نوارغزه، کرانۀ باختری در خشکی محصور است و راه به دریا ندارد.

این در حالی است که ترامپ برای کرانۀ باختری هم خواب‌های خطرناکی دیده است. شماری از اعضای دولت او هم‌صدا با افراطی‌ترین نیروهای سیاسی در داخل اسرائیل، اصولاً این منطقه را بخشی از «سرزمین موعود» و «میراث قوم یهود» می‌دانند و هیچ حقی برای مردم فلسطین در این سرزمین قائل نیستند. دیگر اعضای دولت ترامپ و از جمله خود او نیز راه‌حل دوکشوری برای خاورمیانه را کنار گذاشته‌اند و با نتانیاهو همراه شده‌اند.

نقشۀ مشترک آنها بازگشت به پیمان صلح کمپ دیوید بین مصر و اسرائیل در سال 1978 است که بین انورسادات رئیس‌جمهور فقید مصر و مناخیم بگین نخست‌وزیر وقت اسرائیل به امضا رسید. طبق این پیمان، فلسطینی‌های کرانۀ باختری در شهرها و روستاهای خود از حق خودگردانی برخوردار می‌شوند اما صاحب کشور مستقلی نخواهند شد.

ظاهراً ترامپ درصدد است که الحاق 30 درصد از خاک کرانۀ باختری به اسرائیل را به رسمیت بشناسد و باقیمانده را به صورت یک سرزمین خودمختار به فلسطینی‌ها واگذار کند.

روشن است که این طرح، کشورهای مهم اروپا را ناراضی و افکار عمومی در کشورهای عرب را خشمگین می‌کند. با این حال، آنها در این مورد بعید است اقدام خاصی انجام دهند مگر اینکه جمهوری اسلامی در این زمینه دست به ابتکار بزند.

واقعیت این است که نزدیکی کشورهای عرب به اسرائیل و انفعال کشورهای اروپایی در برابر مسئلۀ فلسطین، عمدتاً نتیجۀ تصوری است که از سیاست منطقه‌ای ایران پیدا کرده‌اند.

«دولت پزشکیان باید حواسش را جمع کند»

۱- برجام در ۲۰۱۵ امضا شد. تندروهای همه جا (واشنگتن، اسرائیل، اعراب، ایران) از همان ابتدا همگی با برجام مخالف بودند و نهایتا توانستند با تلاش خستگی‌ناپذیر، شبانه‌روزی، جهادی و رذیلانه پشت برجام را به زمین گرم بکوبند وقتی در ۲۰۱۸ آمریکا با امضای ترامپ از برجام خارج شد.
۲- ترامپ شماره‌ی ۱، سیاست نابلد بود و بازی عده‌ای حرفه‌ای عرقه
در واشنگتن و اسرائیل و تهران را خورد و کاری کرد که باعث شد ایران از نظر هسته‌ای جلوتر و‌جلوتر برود و از نظر اقتصادی ضعیف‌تر و ضعیف‌تر. اکنون ایران اگرچه در غزه و لبنان و سوریه و اقتصاد، بازی را واگذار کرده اما در هسته‌ای و تسلیحاتی، دستش جلوتر است.
۳- بعید است ترامپ، یک اشتباه فاحش را دوباره تکرار کند و یک بار دیگر هم از سیاستمداران مکاری مثل نتان یاهو رودست بخورد. قبلا در یادداشت «ترامپ‌شماره‌ی ۲» چیزی در این باره نوشته‌ام.
(دیروز دیدم فوکویاما اسمش را گذاشته «ترامپ 02»، اینهم قشنگ است)
مضافا آنکه ترامپ تابحال چند پیام غیرمستقیم به ایران داده است. اینکه نتان یاهو قصد بمباران ایران و کشتار مردمان بسیاری را دارد و دوم اینکه آمریکا در این حمله همراه او نیست.
۴- از نظر من ترامپ شماره‌ی ۲ دارد می‌گوید نتان یاهو قصد بمباران اتمی ایران را دارد.
نمی‌دانم چنین چیزی چقدر محتمل است، اما یک نکته‌ی مهم وجود دارد که ایران قبلا هشدار داده است که می‌تواند اسرائیل را با خاک یکسان سازد. اما این را نمی‌دانم که آیا ایران که به این قاطعیت تهدید می‌کند، تکنولوژی و ابزار لازم را برای این کار دارد یا نه!
۵- چنین جنگ‌های لفظی نمایشگر این است که موازنه‌ی قوا در خاورمیانه به خشن‌ترین جای ماجرایش رسیده است. تندروهای اسرائیل می‌خواهند جمع زیادی از ایرانی‌ها را بکشند و ایرانی ها کمین کرده‌اند تا بالاخره اسرائیل را با خاک یکسان کنند.
تنها تندروهای دو طرف‌ند که می‌توانند ماجرا را به سمت چنین نزاع وحشتناک و آخرالزمانی پیش ببرند. دولت پزشکیان باید حواسش را جمع کند!
۶- ایرانی‌ها جزو معدود ملت‌های جهان هستند که مردمانش رفتار متعادلی در برابر آمریکا دارند. چون ایرانی‌ها در طول سالهای متمادی برعلیه آمریکا شعار مرگ داده‌اند و آمریکا هم تاجایی که توانسته است برعلیه ایران اقدام کرده است. اکنون و به گمان من هردو شمشیر زن هر یک به دلیلی، از نفس افتاده و سپر انداخته‌اند. لذا علی‌القاعده نباید نسبت به هم کینه‌ی حقارت و عقده‌ی سرکوب داشته باشند. مثل بعضی ملتها که امریکا هر روز تحقیرشان می‌کند.
۷- ایرانی‌ها مردمانی غالبا وطن‌پرست هستند. جغرافیای ایران برای بیشتر ایرانی‌ها مهم است. حتی برای دیاسپورای ایرانی. و کسی که به ایران لطمه وارد کند تا انتهای تاریخ تعقیبش می‌کنند و گاه تا دودمانش را برنیندازند رهایش نمی‌کنند. (اگر باور ندارید شاهنامه را بخوانید که هزار سال پیش نوشته شده است). به گمانم این ویژگی، امروزه وارد ژنوم ایرانیان شده است. برای اعراب، نژاد معنا دارد اما برای ایرانیان، وطن.
برفرض اسرائیل بر سر ایرانیان بمب اتم بیندازد، بعدش می‌خواهد چگونه به حیات خود در خاورمیانه ادامه بدهد؟
۸- اگر حتی چند درصد تهدید انهدام اسرائیل بوسیله‌ی ایران قابل وقوع باشد، منطقی است که آمریکا آن را جدی بگیرد، چون نهایتا وظیفه‌ی جمع کردن فاجعه به گردن خودش می‌افتد.
امیدوارم ترامپ‌ شماره‌ی ۲، بتواند این بحران را به عنوان یک پروژه‌ی سیاسی مدیریت کند نه پروژه‌ی تجاری. و به این خاطر مذاکرات خیلی زود شروع شود و تفاهم اولیه صورت بگیرد. کاری که نهایتا انجام خواهد شد، با جنگ یا بدون جنگ. عقل حکم می‌کند این کار بدون جنگ صورت بگیرد تا از کشته‌شدن انسانهای بی‌شمار و بی‌گناه بسیاری پیشگیری شود.
بشر در قرن بیست و یکم اگر خودش این بدیهیات را نفهمد بد نیست آنها را از هوش مصنوعی بپرسد تا ببیند چندتا سیگنال الکتریکی عقل و شعورشان از خیلی از سیاستمداران دو طرف بیشتر است!

نویسنده: محمدحسین غیاثی
تاریخ انتشار: ۲۹ بهمن ۱۴۰۳

https://t.me/MohammadHossein_Ghiasi

🔴اعماق یک جنایت

🔺اعتماد ۲۹ بهمن ۱۴۰۳

✍️عباس عبدی

🔘قتل ناجوانمردانه یک دانشجوی روستایی از منتهی‌الیه منطقه شرقی کشور که با هزاران امید و آرزو به دانشگاه تهران آمده بود، بازتاب ناراحت‌کننده‌ای داشت. این یک جنایت به ظاهر نه چندان برنامه‌ریزی شده بود. این یادداشت در صدد آن است که قدری به اعماق این ماجرا برود، بلکه درسی بگیریم.

🔘دزدی در حد زدن تلفن همراه یا جیب و... پدیده‌ای غریب در جهان نیست. آنچه که موجب تأسف شده است، فقط دزدی نبود، بلکه نوع دزدی به صورت خفت‌گیری و با ابراز خشونت و مضروب کردن منتهی به فوت با چاقو است. حماقت آن دو نفر دزد هم از اینجا آشکار می‌شود که چاقو را به نقطه خطرناک زده‌اند. یک دزد حرفه‌ای یا از چاقو استفاده نمی‌کند، یا حداکثر جایی مثل دست را نشانه می‌رود که خطر چندانی ندارد، یا فقط برای دفاع از خود و فرار استفاده می‌کند. این امر نشان می‌دهد که آن دزدان نیز تازه‌کار بودند و چه بسا دیر یا زود هزینه سنگینی را برای این جنایت خود بپردازند.

🔘اهمیت این مسأله در مقرون به صرفه شدن سرقت بویژه سرقت تلفن همراه یا لپ‌تاپ به هر قیمتی است. همان روز دختر یکی از نزدیکانم که قصد رفتن به خانه مادرش را داشته چون برق قطع بوده، جلوی آیفون با تلفن خود زنگ می‌زند که به یک باره کسی از پشت تلفن را از دست او ربوده و سوار موتور آماده شده و فرار می‌کند. خوشبختانه از چاقو خبری نبود.

🔘۱ـ اولین نکته‌ای را که دوست دارم بگویم، دستگیری احتمالی دو ضارب است. موضوعی که از طرف دستگاه قضایی و نیروی انتظامی وعده انجام آن داده شده است. نتیجه چه خواهد بود؟ ضارب از منظر قتل عمد محکوم به قصاص می‌شود و شریک او نیز به ده سال زندان محکوم خواهد شد و از منظر عمومی هر دو را محارب شناخته و به اعدام محکوم خواهند کرد. همین امروز (یک‌شنبه ۲۸ بهمن) اعلام شد که ۳ سارق خشن در کرج به همین عنوان محکوم به اعدام شده‌اند.

https://telegra.ph/اعماق-یک-جنایت-02-16

👀 «محافظه‌کاری ایرانی»

✍️ مهدی تدینی

کسانی که مطالعات دقیقی در حوزۀ نظریه و اندیشۀ سیاسی ندارند، طبیعیه که در تعریف مفاهیم سیاسی هم قدری دچار سردرگمی باشند. یکی از این ابهام‌ها در مورد مفهوم و تعریف محافظه‌کاریه. اجازه بدید یه راه‌حل کنکوری ساده خدمت‌تون بگم. اولاً محافظه‌کاری رو می‌تونیم به محافظه‌کاری سیاسی، فرهنگی و اقتصادی تجزیه کنیم. این رو گوشۀ ذهن داشته باشید. مگه کل حیات اجتماعی تک‌ساحتیه (یعنی مگه فقط یک ساحت زیست اجتماعی داریم)، که حالا محافظه‌کاری هم یک پدیدۀ یکدست و یگانه باشه؟ خب! قرار بود سختش نکنم. فقط توجه کردیم، چون زندگی اجتماعی لایه‌بندی داره، ممکنه محافظه‌کاری هم لایه‌بندی داشته باشه و ممکنه این لایه‌ها از هم جدا بشن. حالا ما با چی کار داریم؟ با محافظه‌کاری سیاسی.

«محافظه‌کاری» محتواش در عنوانش هست: حفاظت، محافظت. محافظه‌کاری می‌خواد از نظم دیرینه محافظت کنه. به همین دلیل ساده‌ترین و دقیق‌ترین تعریفی که برای محافظه‌کاری می‌تونیم بیاریم یک چیزه: «نه به انقلاب». محافظه‌کاری یعنی مخالفت با انقلاب. محافظه‌کاران فرانسوی مخالفان انقلاب فرانسه بودند. حالا اگر بیاییم در چارچوب ایران، محافظه‌کاری ایرانی هم یعنی مخالفت با انقلاب. در تاریخ دو انقلاب داشتیم: انقلاب مشروطه و انقلاب ۵۷. بنابراین محافظه‌کاری ایرانی یعنی مخالفان انقلاب مشروطه و مخالفان انقلاب ۵۷. کسی که با این دو انقلاب مخالف باشه، می‌شه محافظه‌کار. اولی می‌شه محافظه‌کار سنتی (چون حتی با مشروطه مخالفه)، و دومی محافظه‌کار مدرن (چون قاعدتاً باید با مشروطه موافق باشه). در اینجا می‌شه بحث کرد که حکومت پیش از انقلاب ۵۷ چقدر به مشروطیت وفادار مانده بود، اما باز در تعریف ما فرقی ایجاد نمی‌کنه، چون اگر هم شما عدولی از مشروطیت ببینید، نه تنها چیزی از محافظه‌کار بودن حامیان اون نظام کم نمی‌کنه، بلکه اونها محافظه‌کار«تر» هم محسوب می‌شن.

پی‌نوشت:
این تعریف به نظر من قابل دفاعه. منتها سختی‌ها و پیچیدگی‌های مسئلۀ محافظه‌کاری در ایران همین‌جا پدید میاد. مسئله روحانیته. مگه روحانیت همیشه بخشی از محافظه‌کاری نباید باشه؟ پس چطور روحانیت بخشی از انقلاب ۵۷ بود؟ ببینید دوستان این شاید یکی از سخت‌ترین پرسش‌های سیاسی ایران باشه. اما بذارید یکی دو نکته بگم: اولاً روحانیت از همون انقلاب مشروطه دو دسته شد: انقلابی و ضدانقلابی. در انقلاب ۵۷ هم نمی‌شه دقیق گفت چند درصد از روحانیت انقلابی شده بودند. یک چیز رو مطمئنیم. در ۲۸ مرداد ۳۲ هنوز روحانیت کامل پشت سلطنت بود. حتی سیاسی‌ترین روحانی، یعنی آقای کاشانی، از مصدق فاصله گرفت و صریح‌ترین بیانیه رو علیه مصدق داد. نقطۀ عطف مهم خرداد ۴۲ بود. از خرداد ۴۲ یک جناح جوان از روحانیون سیاسی و به عبارتی «اسلام‌گرا» شدند. اسلام‌گرا یعنی چی؟ یعنی خواستار برچیدن نظم سکولار حاکم شدند و از پی این براومدند که هم نظم سیاسی و هم حیات اجتماعی اسلامی بشه. معمولاً این تمایز رو نادیده می‌گیرند: تمایز بین «اسلامی» و «اسلام‌گرا». اینا دو چیز متفاوته و توجه به این تمایز برای فهم رخدادهای سیاسی ایران اساسیه.

دربارۀ «محافظه‌کاری ایرانی» به این شاهد تاریخی دقت کنید.


این چند سطری که می‌بینید بخشی از توصیه‌هایی است که آقای شریعتمداری، از برجسته‌ترین روحانیون، از طریق واسطه در پاییز ۵۷ به شاه می‌کرده.

حالا این حرف‌ها رو کی روایت کرده؟ هوشنگ نهاوندی. نهاوندی چهار سال و نیم از ۴۳ تا ۴۷ در دولت منصور و هویدا وزیر مسکن و آبادانی بود، بعد رفت شیراز رئیس دانشگاه پهلوی شد (تا ۵۰) و بعد به مدت پنج سال رئیس دانشگاه تهران بود و دو سال آخر هم رئیس دفتر مخصوص شهبانو بود. در کابینۀ مستعجل شریف‌امامی هم حضور پیدا کرد. حالا اگر روایت نهاوندی رو بپذیریم، او می‌گه با شریعتمداری دیدار می‌کردم و او چنین توصیه‌هایی به شاه می‌کرد ــ در حالی که شریعتمداری در بین روحانیون و اقشار انقلابی هم نفوذ داشت.

تا جایی که من می‌دونم، هیچ دولتمرد سیاسی و امنیتی اون زمان جرئت نمی‌کرد به این صراحت چنین توصیه‌هایی به شاه بکنه. شما این حرف‌ها رو چطور تفسیر می‌کنید؟ هر چه که هست نشون می‌ده محافظه‌کاری سیاسی حتی در اون برهه میان روحانیون چنین ریشه داشته.

👀 روایتِ انسان، بیانِ آزادی است!

در بیانِ آزادی، آزادی محور بوده و پویش‌ها از درون نشئت گرفته و خلاقانه است. در این بیان، رسیدن به اهداف ، تامین و یا از دست ندادن منافع خاصی مورد نظر نبوده و زندگی بر مبنای آگاهی ، اراده و تصمیمِ خود شکل می‌گیرد.

در بیان ِقدرت، قدرت محور بوده و پویش‌ها از بیرون نشئت گرفته و مقلدانه است. در این بیان رسیدن به اهداف ،تامین و یا از دست ندادن منافع خاصی مورد نظر بوده و زندگی بر مبنای آگاهی، اراده و تصمیم دیگری‌ی قدرتمند‌تر از خود شکل می‌گیرد.

جدّ کبیر ما حضرت آدم کدام بیان را برگزید؟ بیان قدرت یا بیان آزادی؟

آدم سیب ممنوعه را خورد و از درون پیروی کرد و از قدرت بیرونی نهراسید. این مبنای شکل‌گیری تمدنِ بشری است.

بنابر این برعکسِ تصور برخی زنده ماندن و رشد نه بر قدرت که بر آزادی متکی بوده است.

یعنی آزادی مقدم بر قدرت است. ابتدا باید پاس آزادی را داشت. آزادی که در مقابل قدرت بیرونی قرار دارد.


سیبی با سرشتی معما گون!

آدم هبوط کرد یا صعود؟

روایت ِانسان، روایت آزادی است!

مرحوم افشین یدّالهی به بهترین وجه این روایت را به نظم کشیده است:

آدم به زمین آمد این حادثه رویا نیست
این فرصت بی‌تکرار عشق است معما نیست

تا خواب، حقیقت را صد‌گونه روایت کرد
هر قوس و نزولش را تعبیر عنایت کرد

ما ساده‌ترین تفسیر از پیچ و خم عشقیم
با لذت حیرانی همراه غم عشقیم

آنان که در آئینه از هیچ نترسیدند
نا دیده‌ترین‌ها را در آئینه‌ها دیدند

می‎‌شد سفر دنیا آسان‌تر از این باشد
آدم به هوس خو کرد تا خسته‌ترین باشد

در آتش پروانه پرواز نمی‌میرد
با بستن لب هرگز آواز نمی‌میرد

تاوان یقین را دوست بی‌مرگ نمی‌گیرد
مشتاق فنا اما با مرگ نمی‌میرد


علیرضا قربانی با صدایی پر صلابت این روایت را بر جان می نشاند.

🌹🌹🌹