✅
روشنفکر کیست؟ روشنفکری چیست؟✍️ ادوارد سعید
🔸وظیفه روشنفکر نقد نهادهای قدرت است.
یک اصل مهم که در طول تاریخ و در عرض جغرافیا به اثبات رسیده، اینست که قدرت بدون نقد فساد می‌آورد.
🔸اخلاقی‌ترین آدم‌ها هم وقتی در بالای پلکان قدرت بنشینند، اگر به طور جدی با نظارت و نقد کنترل نشوند، دچار خودشیفتگی می‌شوند و پس از این به باتلاق ایدئوکراسی فرو می غلتند [مذهب حافظ قدرت] و پس از آن هرچه بر دیگران مکروه و حرام است، بر سلطان مباح می‌گردد!
به همین دلیل در جامعه، روشنفکر نقد میکند و نقد میکند تا نهادهای قدرت سالم بمانند.
🔸یکی از ویژگی‌هایی که روشنفکر را از روشنفکرنما یاهمان روشنفکر_مآب جدا میکند این است که روشنفکر مآب نقد نمی‌کند، بلکه نق می‌زند.
🔸نقد کردن کار آسانی نیست. نقد کردن تخصص و مهارت و صرف وقت و انرژی می‌خواهد. اما شما می‌توانید راجع به هر چیزی نق بزنید بدون این که کمترین وقتی صرف مطالعه و پژوهش آن کرده باشید.
🔸نق زدن: یک فرایند "«هیجان مدار» است. یعنی ما با نق زدن آرام‌تر می‌شویم، خشم و غم‌مان را با دیگران در میان می‌گذریم و «درد دل» می‌کنیم، اما نقد کردن یک فرایند مسأله مدار است، ما هنگام نقد، خودمان را سبک نمی‌کنیم، بلکه مساله را حلاجی و زیر و رو می‌کنیم.
«نق زدن» مخاطب تعریف شده‌ای ندارد، کافی است گوش مفت بیابی، آن وقت می‌توانی شروع به نق زدن کنی، ولی نقد کردن، مخاطب تعریف شده‌ای دارد.
🔸مخاطبِ روشنفکر پیش از همه، خود نهادهای قدرت‌اند و سپس کارشناسان، گروه‌های ذی نفع، رسانه‌ها و سایر نقدکنندگان
نقد کردن علاوه بر نیاز به دانش و مهارت و صرف وقت و انرژی، نیاز به شهامت و «شجاعت» دارد؛ شجاعت پرداخت هزینه!
🔸شما می‌توانید در هر مهمانی که می‌نشینید و هر تاکسی که سوار می‌شوید نق بزنید، کسی کاری به کار شما ندارد.
ولی اگر نقد خود را برای نهادهای قدرت و رسانه ها ارسال کنید، باید آمادگی پرداخت هزینه را هم داشته باشید؛ بنابرین یکی دیگر از ویژگی‌های روشنفکران که آنها را از روشنفکر مآبان جدا میکند، شجاعت است.
البته اینجا لازم است راجع به گروهی از روشنفکران توضیح دهم که کار سخت‌تری در پیش می‌گیرند و آن آگاه‌سازی توده‌های مردم است.
🔸کسی که قرار است توده‌های مردم را آگاه نماید، از یک سو باید دارای دانش و مهارت نقد باشد و از سویی باید بتواند با زبان غیر تخصصی سخن بگوید.
این کار شبیه بندبازی است. اگر کمی تخصصی‌تر سخن بگوید، مخاطبانش سخنش را نمی‌فهمند و اگر کمی عوامانه‌تر سخن بگوید، به سرعت دچار پوپولیسم عوام‌زدگی می‌شود!
بسیاری از روشنفکران که به این قلمرو پا گذاشتند یا از این طرف یا از آن طرف فرو افتادند.
با این حال این قلمرو پر خطر را نباید خالی گذاشت؛ چرا که با خالی گذاشتن این قلمرو، جا را برای پوپولیست‌های واقعی باز می‌کنیم، کسانی که به جای نوشتن کلمه «مار»، شکل «مار» را طراحی می‌کنند.
ویژگی مهم روشنفکران این است که تشکّل و شبکه سازی می‌کنند، روشنفکر اهل انزوا و در خود فرورفتن نیست.
او از جامعه قهر نمی‌کند و ناامید نیز نمی‌شود؛ چرا که از ابتدا هم توقع تغییرات دراماتیک نداشته است. روشنفکرمآب‌ها ناامید و سرخورده‌اند.
🔸شاید برخی از آنها روشنفکرهایی بوده‌اند که توقع زیادی از مردم و جامعه داشته‌اند، آنها به دنبال اتوپیا مدینه فاضل بوده‌اند و ناکام مانده‌اند.
روشنفکر به حرکت دائمی و پله پله اجتماع امیدوار است؛ بنابراین تماسش را با جامعه حفظ میکند و تیم و تشکّل می‌سازد. منظور از تشکل، محفل نیست، بلکه نهادهای مدنی است، نهادهای مدنی شناسنامه‌دار که به طور دائمی رشد می‌کنند و با جامعه‌ی بیرون از خود ارتباط برقرار می‌کنند، اثر می‌گذارند و اثر می‌پذیرند.
🌐 هیوانیوز
🆔
https://t.me/joinchat/AAAAAD0ncCijNKzbvNChwg
