حمیدرضا جلائی‌پور (جامعه‌شناس)

سلطنت آمریکایی

نویسنده: جواد کاشی (استاد اندیشه سیاسی در دانشگاه علامه)

تجدد با دو صدا از درون کلیسای مسیحی برآمد. یک صدا در مقابل نظام باورهای خرافی بود. این صدا بر عقل و تدبیر انسانی تکیه کرد، انسان را به جای خدا نشاند و رهاوردش خلاقیت‌های تکنیکی، رفاه و توسعه و گسترش سرمایه بود.

صدای دوم در مقابل زرق و برق و ریا و دروغ کلیسا برآمد. خدا را از اسارت کلیسا رهانید و بنیادی استوار برای فردیت آزاد از قیود بیرونی خلق کرد. فردیتی که معنویت را در نسبت متمایز و خود خواسته خود با خدا جستجو می‌کرد. رهاورد این صدا، ایجاد پشتوانه برای فردیت، آزادی، حق، عدالت و صلح انسانی بود.

تجدد با ایجاد توازن میان این دو صدا می‌توانست ضمن توسعه و پیشرفت مادی، بعد اخلاقی و معنوی خود را از دست ندهد.

هر روز که از عمر تجدد گذشت، صدای دوم کم رمق‌تر شد و صدای اول مدعی معنا و صلح و عدالت هم شد. ترامپ اوج این تفوق است. او در کنار شماری از ثروتمندترین چهره‌های قرن حاضر، سینه سپر کرد، خود را فرستاده خدا نامید و وعده داد صلح را به ارمغان خواهد آورد. اما نه با تکیه بر صدای دوم تجدد، بلکه با تکیه بر زور و پول.

احتمالا بعضی جنگ‌ها با تدبیر زورمندانه او به پایان خواهد رسید و آنچنانکه دستیارانش برنامه‌ریزی کرده‌اند یکی دو سال دیگر جایزه صلح نوبل هم خواهد گرفت.

اما نه ترامپ نه مشاورانش نمی‌دانند تجدد خالی شده از هر بعد انسانی و معنوی، تنها به کار تولید ذخیره‌های انبوه کینه ناشی از تحقیر و ناکامی خواهد آمد. تخم تفرقه و جنگ و ستیز در جهان خواهد پاشید. اینهمه جنگ و تفرقه و کینه ورزی در اینجای جهان که ما هستیم، حاصل همین سنخ تجدد عاری از معناست. تجدد را می‌خواستیم و برای رفع کسری معنای آن، ذخائر فرهنگی خودمان را به خدمت گرفتیم و ناکام شدیم.

ترامپ از معاهده‌هایی که به کاستن گرمای زمین و گسترش بهداشت جهانی مدد می‌کرد خارج شد. او با شعار «اول آمریکا» ناسیونالیسم خودخواهانه آمریکایی را تحریک کرد. به همه جهان هشدار داد که آمریکا برای اعاده قدرت از دست رفته‌اش به میدان آمده است. با لحنی تهدیدآمیز تلاش کرد تصویری رعب‌آور برای همگان خلق کند.

از درون دمکراسی آمریکا، یک سلطان قدر قدرت ظاهر می‌شود. او شهروندانش را قانع کرده تا از ارزش‌هایی نظیر آزادی و عدالت روی‌گردان شوند تا به جای آن رفاه بیشتر به دست آورند. روزگاری را نوید داده است که مردم جهان دوباره با حسرت از پشت شیشه به رفاه آمریکایی بنگرند. اما نمی‌داند حتی به شرط موفقیت، نمی‌تواند مانع کسانی شود که شیشه‌ها را خرد می‌کنند و امکان رفاه خودخواهانه و دگرستیزانه را از آنها خواهند ستاند.
@javadkashi

تقبیح ترور

نویسنده: احمد زیدآبادی (روزنامه‌نگار)

گرچه برای روشن شدن ابعاد ماجرای ترور قضات دیوان عالی و عوامل و انگیزه‌های آن باید منتظر ماند، اما ترور فی‌نفسه اقدامی مذموم است و معمولاً پیامدهای مخرب و ناگواری برای جامعه به دنبال دارد.

ترور از سوی هر کسی، علیه هر کسی و با هر انگیزه‌ای، لازم است به طور یکپارچه محکوم شود بخصوص در این شرایط ایران که بی‌نهایت خطیر است.

@ahmadzeidabad

@hamidrezajalaeipour

◀️‍ یک خاطره واقعی از دادگاه من و قاضی مرتضوی

زنده یاد سید ابراهیم نبوی (طنزپرداز شهیر ایرانی)

من در کل دوره روزنامه‌نگاری عصر اصلاحات،  یک نوشته جدی چاپ کردم که در آن از انقلاب دفاع کردم و نوشتم که ما نباید کشور را علیه انقلابی که ملت بزرگ ایران کردند و حاصل آن جمهوری اسلامی بود، به اغتشاش بکشیم!

این نوشته را که مثلا خیلی محافظه‌کارانه با عنوان "پاسخ چماق سنگ نیست" و با اشاره به جمله مشابه این تیتر از مرحوم عزت‌الله سحابی نوشته بودم.
از قضا مورد بیشترین شکایت قرار گرفت و دادستان کلی در موردش توضیح داد که من چقدر ضدانقلاب هستم.

من برای دفاع به مرتضوی گفتم که: آیا دادگاه اجازه می‌دهد من برای توضیح این اتهام داستانی را تعریف کنم؟
مرتضوی گفت: این داستان واقعیت داره یا خودت ساختی؟

گفتم: واقعیت داره
فکری کرد و گفت: بگو

گفتم: در اوایل انقلاب آقای ناصر ملک‌مطیعی به دادگاه انقلاب احضار شد. نمی‌دانست چرا؟ با خودش فکر کرد، حتما خواهند گفت: تو در فیلم ها بی‌حرمتی کردی، عرق خوردی، کافه به هم ریختی، چاقوکشی کردی، به زن نامحرم نگاه کردی...

همه اینها را فکر کرد و غصه خورد و نیمه شب یادش آمد که نه! همه اینها به کنار، ولی من نقش امیرکبیر را هم در سلطانصاحبقران بازی کردم.

با خودش گفت: اگر به دادگاه رفتم و از من پرسیدند چرا نقش کسی را بازی کردی که در فیلم‌ها بی‌حرمتی کرد و عرق خورد و چاقو کشید، خواهم گفت: من که فقط آن نقش را بازی نکردم، نقش امیرکبیر را هم بازی کردم، مردی که اقتصاد ایران را نجات داد، دارالفنون را افتتاح کرد و با استعمار مبارزه کرد.

با این فکر با خیال راحت صبح به دادگاه رفت و به محض باز شدن در با یک قاضی مواجه شد.
قاضی گفت: "آقای ملک‌مطیعی! شما متهم هستید که نقش امیرکبیر رو بازی کردید، کسی که اقتصاد ایران را نابود کرد، کسی که با ایجاد دارالفنون پای تهاجم فرهنگی غرب را به ایران باز کرد و کسی که عامل استمرار استبداد و دیکتاتوری ستمشاهی ناصرالدین شاه بود."

ناصر ملک‌مطیعی در حالی که دستپاچه شده بود، گفت: "نه قربان، من که فقط نقش امیرکبیر را بازی نکردم، من چاقو کشی کردم، عرق خوردم، کافه به هم ریختم، بی‌حرمتی کردم، به زن نامحرم نگاه کردم و ..."

بعد گفتم: آقای مرتضوی من که فقط در این مقاله از انقلاب دفاع نکردم، من اِشاعه اکاذیب کردم، به مسوولان نظام اهانت کردم، من تشویش اذهان عمومی کردم و ...

و همین را که گفتم دادگاه از خنده منفجر شد!

@hamidrezajalaeipour

ناترازی های ملی
موضوع وفاق ملی

متن سخنان محمد قوچانی
در پنل اول همایش " گفتگوی ملی درباره وفاق ملی"
پنجشنبه ۲۰ دی ۱۴۰۳ کتابخانه ملی سالن قلم

به نام خدا

یکم .
جای سه کرسی در این گفتگوی ملی خالی است:
۱.اپوزیسون بیرون نظام یا همان تحریمی ها که به هر دلیل رای ندادند
۲. اپوزیسون درون حاکمیت یا جبهه پایداری که به سعید جلیلی رای دادند
۳.نمایندگان جنبش زن که از سال ۱۴۰۱ به یکی از ارکان جنبش اجتماعی در ایران بدل شدند و پیروزی امروز مدیون زنان این سرزمین است. نباید میز ما این قدر مردانه می‌شد و نیز فقط شامل رای دهندگان. به هر حال همه ما رای داده ایم و جای آن ۵۰ درصد که رای ندادند ، در اینجا خالی است.

دوم .
ما اینجا درباره وفاق " ملی " حرف می زنیم و نه فقط وفاق. معیار وفاق باید
" ایران" باشد و نه هیچ چیز دیگر. وفاق میان "حاکمیت و دولت" در انتخابات به پیروزی دکتر مسعود پزشکیان منتهی شد و وفاق میان" دولت و مجلس" به رای اعتماد کابینه انجامید .اما وفاق ملی حتی به معنای وفاق میان " اصلاح طلبان و اصولگرایان" نیست؛ به معنای وفاق میان " ملت و دولت "است که متاسفانه از سال ۱۴۰۰ به شکافی عمیق دچار شده است. بدون دولت، ملت وجود دارد مثل ۹۰۰ سال از سقوط ساسانیان تا ظهور صفویان که دولت متمرکز در ایران وجود نداشت اما ملت ایران وجود داشت حتی در قالب یک سند ادبی چون شاهنامه فردوسی که ورقه هویت ملی ایران است. اما بدون ملت ، دولتی در کار نیست.

سوم .
امروز وحدت ملی ایران در خطر است و هیچ جریانی در اکثریت نیست. ما حداقل به چهار اقلیت اصلاح طلب ، اصولگرا ، بنیاد گرا و انحلال طلب تقسیم شده ایم که هیچ یک قدرت اداره کشور بدون دیگری را نداریم و این تنها نقطه وفاق ماست . وفاق ملی اینجا نوعی توفیق اجباری است. چون ما قدرت حذف یکدیگر را نداریم. هم اصلاح طلبان گاهی با عباراتی نادرست میل به حذف رقیب داشتند و هم اصولگرایان تقریبا عمدتا چنین اراده ای داشتند . بنیادگرایان و انحلال طلبان که اساس شان بر حذف است. این مساله در مورد زن و مرد ، مرز و مرکز ، فقیر و مرفه ، چپ و راست و ...وجود دارد . و باید حل شود . ریاست جمهوری یک آذربایجانی برای ما یک فرصت است . آذربایجان همواره خاستگاه وحدت ملی ایران بوده است.

چهارم.
وفاق ملی ، ملت شدن دوباره ملت است . نه ایدئولوژی که استراتژی حل منازعه است . اینجاست که باید با رئیس جمهور محترم که از مثال‌های علوم پزشکی استفاده می‌کنند درباب علوم انسانی حرف بزنیم. در باب اخلاق انسان و تمایزات او با بدن. تفاوت روح و جسم. منافع و ارزش‌ها با رگ و خون. همان طور که رئیس جمهور گفت وفاق برای پایان دادن به دعواست. ما دعوا نداریم . ما باید کاری کنیم که حوادث سال ۱۳۸۸ چه در حاکمیت چه در مخالفان و منتقدان تکرار نشود. به جای طرح اندیشه های ناپخته ای مانند فدرالیسم باید همه اقوام و احزاب و افکار و افراد به شهروند بدل شوند . باید به جای امت به ملت - دولت بازگردیم . همه راه حل ها را باید در احیای دو نهاد ملیت و انتخابات بجوییم . آنچه ایران را از سوریه ای شدن نجات داد دوم خرداد بود ، نه به عنوان یک روز که به عنوان یک روزگار؛ یک عصر که روزی خاتمی، روزی روحانی و روزی پزشکیان با وجود پیش بینی ناپذیری و در کمال غافلگیری برنده انتخابات شدند . با رای ملت و پذیرش رای ملت توسط حاکمیت. ما در محتوا وفاق نمی‌کنیم در روش وفاق میکنیم . و این یعنی دموکراسی . و به همین علت ما به دوم خرداد افتخار می‌کنیم.

پنجم .
ملت و دولت ما به همین ترتیب از ۹ ناترازی رنج می برد : ۱. تورم ۲. بحران انرژی ۳. کار و اشتغال و گزینش اداری ۴. تحریم ۵. حجاب و سبک زندگي ۶.حکومت روحانیت ۷.محور مقاومت و مذاکره ۸. دسترسی به اطلاعات و فیلترینگ ۹. انتخابات .برای حل این ۹ بحران ما به وفاق ملی نیاز داریم . دولت پزشکیان تاکنون در مهار جنگ ، تاسیس دولت فراگیر ،گام اول رفع فیلترینگ و مدیریت منازعه بر حجاب گام های بلندی برداشته است . اما تا تحریم ها حل نشود و ناترازی های انرژی بر طرف نشود بحران حل نمی‌شود.

ششم .
وظیفه ما به عنوان جریان‌های سیاسی این است که برای حل این منازعات اول از همه برای اصلاح قانون احزاب تلاش کنیم تا حداکثر چهار حزب ملی اصلاح طلب و اصولگرا و ...در وشور ایجاد شود و نه بیشتر که آنارشیسم است و نه یک حزب که دیکتاتوری است، دوم برای تاسیس و اصلاح نظام حزبی قانون انتخابات را تغییر دهیم و انتخابات را حزبی و تناسبی و برنامه محور کنیم و سرانجام در پایان با یک وفاق ملی با اصلاح قانون اساسی بر اساس خود قانون اساسی با حفط اصول جمهوریت و اسلامیت و ملیت ، یک " جمهوری اسلامی نو " یا همان جمهوری سوم تاسیس کنیم که بر اساس توازن قوا ، نسل ها و جنسیتها و ... بنا شده باشد. این کار فقط با طی ۹ مرحله ای که گفتیم و بر اساس وفاق ملی ممکن است.