اكونوميست فارسی

🔴 عراقچی: پاسخ به نامه ترامپ را از طریق عمان ارسال کردیم

🔹وزیر خارجه در گفت و گو با ایرنا اعلام کرد که پاسخ رسمی ایران به نامه رئیس جمهور آمریکا به طور مقتضی و از طریق کشور عمان ارسال شده‌است.

🔹وزیر خارجه ادامه داد: این پاسخ رسمی شامل نامه‌ای است که در آن نقطه‌نظرات ما در رابطه با وضعیت جاری و نامه آقای ترامپ به طور کامل تشریح شده و به اطلاع طرف مقابل رسانده شده است.

🔹عراقچی تاکید کرد : سیاست ما همچنان بر عدم مذاکره مستقیم در شرایط فشار حداکثری و تهدیدات نظامی قرار دارد اما مذاکرات غیرمستقیم، همان‌طور که در گذشته نیز وجود داشته، می‌تواند ادامه یابد. مذاکرات غیرمستقیم هم توسط دولت جناب آقای روحانی و هم توسط دولت مرحوم رئیسی صورت گرفته بود.

@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

۱۳ اتفاق مهم بازار مسکن در سال ۱۴۰۳

۱. رکوردشکنی تورم اجاره
رشد هزینه اجاره‌نشینی بیش از ۴۰٪ و بالاترین تورم اجاره از سال ۹۰.

۲. ثبات نسبی قیمت مسکن
رشد قیمت مسکن ۲۰٪ که کمتر از رشد ۵۳٪ قیمت دلار بود.

۳. آشکار شدن انحراف در طرح مسکن ملی
حضور دهک‌های پردرآمد در طرح حمایتی و ساخت کمتر از ۳۰۰ هزار واحد در سه سال.

۴. شکست طرح وام مشارکتی مسکن
وامی که قرار بود ۴۰٪ قیمت آپارتمان را تأمین کند، به دلیل مشکلات بانکی اجرایی نشد.

۵. سبقت تورم تولید مسکن از تورم زمین
افزایش قیمت مصالح ساختمانی ۳۱٪ و افزایش قیمت زمین حداکثر ۱۵٪.

۶. سقوط نسبت قیمت به اجاره
کاهش این نسبت از ۳۰ به ۱۹ به دلیل افزایش بیش از حد اجاره‌بها.

۷. کاهش قیمت دلاری مسکن
کاهش قیمت هر مترمربع از ۱۱۷۰ دلار به ۱۰۲۵ دلار و احتمال جبران این کاهش در سال ۱۴۰۴.

۸. آشفتگی در سامانه معاملات مسکن
حذف سامانه رهگیری و جایگزینی ناموفق آن.

۹. ناکامی دولت در مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی
تحقق تنها ۰.۲٪ از هدف مالیاتی و دریافت مالیات کمتر از ۵ میلیارد تومان.

۱۰. زمزمه‌های انتقال پایتخت
تأثیر بر بازار مسکن جنوب ایران.

۱۱. اجباری شدن نیروگاه خورشیدی در ساختمان‌ها
شوک به سازندگان و ابطال سریع این تصمیم.

۱۲. کاهش ارزش وام مسکن
وام ۴۰۰ میلیون تومانی فقط برای خرید ۳ مترمربع.

۱۳. بالاترین تورم مسکن در دولت سیزدهم
میانگین رشد سالانه قیمت مسکن ۴۶٪.

آینده بازار مسکن؟
امید به ثبات اقتصادی و کاهش تورم مسکن در سال ۱۴۰۴/ دنیای اقتصاد

@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

📌مقررات تجاری سال جدید اعلام شد

🔹مقررات تجاری در سال ۱۴۰۴ و تغییرات آن بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۴ و برنامه هفتم پیشرفت اعلام شد. بر این اساس تعدادی از اعداد مهم این قانون به شرح ذیل است:

🔹نرخ مالیات بر ارزش افزوده ۱۰ درصد

🔹تعیین حقوق گمرکی دارو و مواد اولیه و ملزومات پزشکی، شیرخشک اطفال، کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی کشاورزی به میزان یک درصد

🔹تعیین حقوق گمرکی ماشین آلات و تجهیزات تولید، قطعات، مواد اولیه و واسطه‌ای به میزان دو درصد

🔹مجوز واردات خودرو جهت رفع تعهد ارزی

🔹مجوز واردات خودرو به ایرانیان خارج از کشور دارای کارت اقامت

🔹تعیین حقوق ورودی ۱۰۰ درصد جهت واردات خودرو

🔹تعیین نرخ ارز مبنای محاسبه حقوق ورودی بر اساس میانگین نرخ ارز در اسفند ۱۴۰۳ در مرکز مبادله طلا و ارز

🔹تعیین نرخ ارز محاسبه حقوق ورودی دارو و مواد اولیه و ملزومات پزشکی، شیرخشک اطفال بر اساس نرخ ترجیحی

🔹تعیین حقوق گمرکی واردات گوشی همراه خارجی با قیمت بین ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ یورو ۱۵ درصد و نسبت به قیمت بالاتر ۳۰ درصد/ اقتصاد انلاین

@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🔵بنزین هواپیما ۱۷۰۰ درصد گران شد/ گام نخست دولت برای آزادسازی نرخ سوخت

بر اساس ابلاغیه شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، از اول فروردین‌ماه ۱۴۰۴، نرخ هر لیتر سوخت هواپیما برای شرکت‌های هواپیمایی داخلی از ۶۰۰ تومان به ۱۱۰,۰۳۰ ریال (معادل ۱۱ هزار و ۳ تومان) بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده افزایش خواهد یافت.

این تغییر قیمتی که بر اساس دستور قانون بودجه و محاسبه ۳۰ درصد نرخ خرید سوخت از پالایشگاه اعمال شده، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین جهش‌های قیمتی در تاریخ صنعت سوخت کشور ثبت شده است. این اقدام نه‌تنها شرکت‌های هواپیمایی را با چالشی جدی مواجه کرده، بلکه گمانه‌زنی‌هایی را درباره برنامه‌های آتی دولت برای اصلاح قیمت سایر سوخت‌ها، از جمله بنزین خودروها، به دنبال داشته است.

فشار بر صنعت هوانوردی؛ اعداد چه می‌گویند؟

بر اساس گزارش انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (IATA، ۲۰۲۳)، سوخت بین ۲۰ تا ۳۰ درصد هزینه‌های عملیاتی شرکت‌های هواپیمایی را تشکیل می‌دهد. در ایران، با ناوگانی که میانگین سنی آن حدود ۲۵ سال است (داده‌های سازمان هواپیمایی کشوری، ۱۴۰۳)، مصرف سوخت به دلیل کارایی پایین هواپیماها حتی بالاتر از استاندارد جهانی است. افزایش قیمت جت فیول از ۶۰۰ به ۱۱ هزار تومان، هزینه هر لیتر را ۱۸ برابر کرده و فشار مستقیمی بر تراز مالی شرکت‌ها وارد می‌کند.
اگر یک پرواز داخلی با مصرف میانگین ۵۰۰۰ لیتر سوخت را در نظر بگیریم، هزینه سوخت آن از ۳ میلیون تومان به ۵۵ میلیون تومان می‌رسد. با فرض کشش قیمتی تقاضا برای بلیط هواپیما در ایران که حدود ۱.۲ است (بر اساس مطالعه‌ای در مجله Energy Economics، ۲۰۱۹)، افزایش ۵۰ درصدی قیمت بلیط می‌تواند تقاضا را تا ۶۰ درصد کاهش دهد. این افت، درآمد شرکت‌ها را به خطر می‌اندازد و احتمال تعدیل نیرو یا ورشکستگی را بالا می‌برد.

افزایش قیمت سوخت جت، به‌عنوان یک شوک هزینه‌ای (cost-push inflation)، از طریق زنجیره تأمین به اقتصاد کلان سرایت می‌کند. حمل‌ونقل هوایی سالانه حدود ۱.۲ میلیون تن بار در ایران جابه‌جا می‌کند (آمار تخمینی وزارت راه، ۱۴۰۲) که شامل کالاهایی مثل دارو، محصولات کشاورزی و… می‌شود. بالا رفتن هزینه هر لیتر سوخت به ۱۱ هزار تومان، قیمت تمام‌شده این کالاها را افزایش خواهد داد و یا در حالت دیگر حمل‌ونقل بار هوایی را به شدت کاهش خواهد داد.

تا پیش از این، قیمت ۶۰۰ تومانی جت فیول به معنای یارانه‌ای حدود ۹۷ درصدی بود، با فرض قیمت واقعی جت فیول که حدود ۵۵ سنت به ازای هر لیتر است و در نظر گرفتن نرخ ارز ۵۷ هزار تومانی، حالا با قیمت ۱۱ هزار تومان، یارانه به ۵۰ درصد کاهش یافته است.
اگر مصرف سالانه جت فیول در ایران را ۱.۵ میلیارد لیتر فرض کنیم (تخمین بر اساس گزارش‌های داخلی)، این تغییر سالانه ۱۵.۶ هزار میلیارد تومان به درآمد دولت اضافه می‌کند. این کاهش یارانه، بار کسری بودجه را که در سال ۱۴۰۳ به ۴۵۰ هزار میلیارد تومان رسید (صندوق بین‌المللی پول، ۲۰۲۴)، سبک‌تر می‌کند.

از منظر عدالت اقتصادی، یارانه سوخت جت عمدتاً به نفع ۲۰ درصد بالای درآمدی بود که ۸۰ درصد سفرهای هوایی را انجام می‌دهند (مطالعه دانشگاه شهید بهشتی، ۱۴۰۲). حالا این نابرابری تا حدی تعدیل شده، اما نیمی از سوبسید همچنان باقی است و با تکیه بر افزایش قیمت‌ها به قشر مرفه‌تر می‌رسد.

ایران بخشی از جت فیول خود را با هزینه‌های ارزی تأمین می‌کند. با قیمت ۶۰۰ تومان، شکاف با نرخ جهانی قاچاق را سودآور کرده بود و افزایش قیمت به ۱۱ هزار تومان با در نظر گرفتن مدل عرضه و تقاضا این انگیزه را تا حدود ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.
اما اگر شرکت‌ها برای جبران ضرر به پروازهای خارجی روی بیاورند، تقاضا برای دلار بالا می‌رود. با توجه به ذخایر ارزی ۲۰ میلیارد دلاری ایران (بانک مرکزی، ۱۴۰۳)، این فشار می‌تواند نرخ ارز را ۵ تا ۱۰ درصد افزایش دهد.

تحقیقات اقتصادی نشان می‌دهد حذف یارانه‌های انرژی در کوتاه‌مدت تورم‌زاست، اما در بلندمدت کارایی را بهبود می‌دهد. در ایران، هدفمندی یارانه‌ها در سال ۱۳۸۹ قیمت بنزین را ۴ برابر کرد و تورم را از ۱۲.۴ درصد به ۲۱.۵ درصد رساند، ولی مصرف بنزین را ۲۰ درصد کاهش داد. مطالعه‌ای در Journal of Economic Studies هم تأیید می‌کند که حذف یارانه‌ها در کشورهای نفت‌خیز، کسری بودجه را به شرط بازتوزیع درست درآمد تا ۱۵ درصد GDP بهبود می‌دهد.

افزایش قیمت جت فیول به ۱۱ هزار تومان، هزینه‌های تامین سوخت صنعت هوانوردی را ۱۸ برابر کرده و در عین حال می‌تواند تا ۱۵.۶ هزار میلیارد تومان به خزانه دولت اضافه کند. اما بدون سیاست‌های جبرانی مثل یارانه نقدی یا حمایت از شرکت‌ها، این شوک می‌تواند رکود را در بخش‌های وابسته تشدید کند.

@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

💠ریال بی جان

✍حسین سلاح‌ورزی

تصور می‌کردید روزی که ارزش هر دلار آمریکا به یک میلیون ریال ایران برسد؟
این اتفاق نه تنها یک شوک ارزی، بلکه اتفاقی کم سابفه‌ در ساختار اقتصادی، اجتماعی و روانی جامعه ایران خواهد بود.
کاهش شدید ارزش پول ملی، که در اینجا به معنای افت ارزش هر ریال به یک‌ میلیون‌ام دلار (یعنی حدود ۰.۰۰۰۰۰۱ دلار) است، پیامدهایی عمیق و چندلایه به همراه دارد.

نخستین اثر، تورم افسارگسیخته یا ابرتورم است.
وقتی ارزش پول ملی تا این حد سقوط کند، قیمت کالاها و خدمات به‌صورت نجومی افزایش می‌یابد.
نمونه تاریخی آن را می‌توان در زیمبابوه (۲۰۰۸) دید، جایی که نرخ تورم به ۷۹.۶ میلیارد درصد در ماه رسید و پول ملی عملاً بی‌ارزش شد. در ایران، با دلار یک میلیون ریالی، هزینه واردات کالاهای اساسی مانند گندم، دارو و سوخت سر به فلک می‌کشد( توجه کنید منابع دولت در تامین ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای واردت به شدت محدود است)، زیرا اقتصاد ایران به شدت به واردات وابسته است. این امر عرضه را کاهش داده و قیمت‌ها را به‌گونه‌ای بالا می‌برد که حتی اقشار متوسط نیز توان خرید مایحتاج اولیه را از دست می‌دهند.

دومین پیامد، فروپاشی قدرت خرید و فقر فراگیر است.
در ونزوئلا (۲۰۱۶-۲۰۱۹)، کاهش ارزش بولیوار به دلیل سیاست‌های ناکارآمد و تحریم‌ها باعث شد که دستمزدها عملاً بی‌معنی شوند. در ایران، اگر حداقل دستمزد ماهانه کارگران را حدود ۱۰۰ میلیون ریال فرض کنیم، با دلار یک میلیون ریالی، این مبلغ معادل ۱۰۰ دلار در ماه می‌شود—کمتر از سطح فقر مطلق جهانی (۱.۹ دلار در روز). این وضعیت نه تنها به بیکاری گسترده منجر می‌شود، بلکه نابرابری را تشدید می‌کند، زیرا کسانی که به دارایی‌های ارزی یا فیزیکی (مانند طلا وسکه) دسترسی دارند، ثروت نسبی خود را حفظ می‌کنند، اما اکثریت جامعه به ورطه فقر سقوط می‌کنند.

سومین اثر، بی‌ثباتی اجتماعی و سیاسی است.
تاریخ نشان می‌دهد که بحران‌های ارزی شدید اغلب جرقه ناآرامی‌های اجتماعی هستند. در آرژانتین (۲۰۰۱)، پس از سقوط ارزش پزو و اعلام ورشکستگی دولت، اعتراضات خیابانی و غارت فروشگاه‌ها فراگیر شد. در ایران، دلار یک میلیون ریالی می‌تواند اعتماد عمومی به نظام اقتصادی و حاکمیت را به‌طور کامل از بین ببرد. کاهش ارزش پول، احساس ناامنی و سرخوردگی را در میان مردم دامن می‌زند و ممکن است به مهاجرت گسترده، افزایش جرم و جنایت، و حتی شورش‌های اجتماعی منجر شود.

از منظر اقتصادی کلان، این سناریو به انقباض شدید تولید ناخالص داخلی (GDP) می‌انجامد
. وابستگی ایران به درآمدهای نفتی که با دلار تسویه می‌شود، در چنین شرایطی به یک شمشیر دو لبه بدل می‌شود. گرچه دولت ممکن است در کوتاه‌مدت از افزایش ریالی درآمدهای ارزی سود ببرد، اما هزینه‌های سرسام‌آور واردات و کاهش تقاضای داخلی، بخش تولید و خدمات را فلج می‌کند.
تجربه آلمان در دوره وایمار (۱۹۲۳) نشان می‌دهد که ابرتورم چگونه می‌تواند چرخ‌های اقتصاد را از حرکت بازدارد: در آن زمان، ارزش مارک به حدی سقوط کرد که مردم برای خرید نان، سبدهای پر از پول نقد حمل می‌کردند.

در نهایت، این وضعیت به بحران بدهی و ورشکستگی نهادها دامن می‌زند. بانک‌ها و شرکت‌هایی که وام‌های ارزی دارند، با افزایش نجومی تعهدات خود مواجه می‌شوند و قادر به بازپرداخت نخواهند بود. این زنجیره می‌تواند به فروپاشی سیستم بانکی منجر شود، همان‌طور که در یونان (۲۰۱۰-۲۰۱۵) شاهد بودیم، جایی که بحران بدهی، اقتصاد را سال‌ها به رکود کشاند.

دلار یک میلیون ریالی، فراتر از یک عدد، نماد فروپاشی اعتماد، انسجام اجتماعی و توان اقتصادی است. تاریخ به ما می‌آموزد که چنین بحران‌هایی قابل مدیریت نیستند، مگر با اصلاحات ساختاری عمیق، شفافیت، و بازسازی اعتماد عمومی—اموری که در کوتاه‌مدت بعید به نظر می‌رسند. این سناریو، هشداری است برای امروز: اگر روندهای کنونی مهار نشوند، شاید این کابوس دور از واقعیت نباشد.


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

💠کلاغ کمبود با رنگ قناری «ناترازی» فروخته می‌شود

🔵گیوتین شعارزدگی بر گردن واژه‌ها

✍هاتف فرج‌اللهی روزنامه‌‎نگار اقتصادی

دولت ایران، این شعبده‌باز ماهر واژه‌ها، در سال‌های اخیر با چنان مهارتی واژه‌ها را به مسلخ برده که کلمات دیگر نه معنا، که نقابی برای پنهان کردن حقیقت شده‌اند. این فرم فرهنگی جدید، که چیزی جز تحریف و تزویر نیست، واژه‌ها را از درون خالی کرده و پوسته‌ای رنگین بر تنشان کشیده تا ناکارآمدی‌ها را پشت پرده‌ای از لفاظی‌های خوش‌ریخت پنهان کند. ناترازی، خود یکی از ماهرانه‌ترین واژه‌هاییست که در این جریان به صدر آمده و جامه‌ای رنگین بر عملکردی که خود می‌دانید پوشانده است.

نمونه‌اش را در “صیانت از فضای مجازی” ببینید. وقتی این عبارت از دهان مقامات بیرون می‌آید، گوش‌ها منتظر شنیدن طرحی برای حفاظت و پیشرفت‌اند، اما حقیقت؟ حقیقت چیزی نیست جز قفل و زنجیر تازه بر دست‌وپای اینترنت و تشدید فیلترینگ. صیانت؟ این واژه‌ی شریف که باید نگهبان حقوق و آزادی‌ها باشد، حالا به چماقی بدل شده که بر سر اینترنت می‌کوبد و معنای اصلی‌اش در گورستان سانسور دفن شده است. این نه صیانت، که اسارت است؛ اسارتی که با روکش فرهنگی و ادبی به خورد ملت داده می‌شود.

در حوزه‌ی انرژی هم همین بساط پهن است. “ناترازی در سوخت” را می‌شنوید و فکر می‌کنید لابد بحث بر سر یک تفاوت کوچک میان عرضه و تقاضا است، یک نوسان گذرا که با کمی مدیریت حل می‌شود. اما نه! این ناترازی، همان بحران تمام‌عیار کمبود است که به خط قرمز فاجعه رسیده. بنزین نیست، گازوئیل نیست، گاز قطع می‌شود و برق می‌رود، اما مقامات، با اعتماد به نفس تمام، به جای گفتن “کمبود” یا “بحران”، واژه‌ی ناترازی را مثل عطرهای فیک که این روزها بازار را پر کرده‌اند، روی این مفهوم ترسناک می‌پاشند. چرا؟ چون “کمبود” یعنی اعتراف به ناکارآمدی، یعنی قبول اینکه کشتی مدیریت سوراخ است و دارد غرق می‌شود. ناترازی اما نرم‌تر است، شیک‌تر است، به تریج قبای حضرات برنمی‌خورد و مردم را هم حساس نمی‌کند که نکند این کمبود، همان قحطی باشد که در راه است. این‌گونه است که کلاغ سیاه کمبود را رنگ می‌کنند و جای قناری خوش‌خوان ناترازی به خلق‌الله قالب می‌زنند.

در صنعت انرژی، این تحریف‌ها مثل خوره به جان واقعیت افتاده‌اند. ناترازی، بحران است، کمبود است، ناتوانی است، اما با این بزک زبانی، نه‌تنها مشکلی حل نمی‌شود، که انگار قرار است مردم در این توهم بمانند که همه‌چیز تحت کنترل است. تحت کنترل؟ وقتی پالایشگاه‌ها نفسشان بند آمده، وقتی تولید سوخت لنگ می‌زند و وقتی زیرساخت‌ها مثل بیمار رو به موت به خود می‌پیچند، این کنترل کجاست؟

این آشغال‌ها را زیر فرش پنهان کردن، دیگر چاره‌ساز نیست. هرچه بیشتر روی بازی با واژه‌ها وقت بگذاریم و فرصت را برای عمل از دست دهیم و واقعیت را با رنگ‌های به ظاهر زیبا بپوشانیم، بوی این زباله‌ها تندتر می‌شود و ترک‌های این دیوار نمایشی عیان‌تر. کمبود انرژی با این شعبده‌بازی‌ها برطرف نمی‌شود و این صنعت رو به موت، با این فریب‌ها جان نمی‌گیرد. هر روز که می‌گذرد، این وضعیت وخیم‌تر می‌شود؛ مردم با جیب خالی، خانه‌های سرد و هوایی پر از دود، تاوان این این خیمه‌شب‌بازی واژه‌ها را می‌دهند.

وقت آن رسیده که این بازی را کنار بگذاریم و به جای این لفاظی‌های بی‌پایان و نقاب زدن به حقیقت، برای یک بار هم که شده، شجاعت به خرج دهیم و صادق باشیم. به جای این جریان باید آستین بالا بزنیم و چاره‌ای جدی بیندیشیم. گام‌های عملی برداریم، پالایشگاه‌ها را نوسازی کنیم، تولید را بالا ببریم، خودروها را به روز کنیم، واردات را با شفافیت بپذیریم و زیرساخت‌ها را از مرگ تدریجی نجات دهیم. تنها در این صورت است که می‌توان به رفع این کمبود امیدوار بود و در غیر این صورت، احتمالا باید یک کمیته ویژه تشکیل دهیم تا برای یکی دو سال آینده به فکر یک واژه جدید به جای قحطی باشند.


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🔵مهدی کروبی رفع حصر شد

به گفته حسین کروبی، ماموران امنیتی گفته اند میرحسین موسوی هم طی چند ماه آینده، رفع حصر می شود.


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

💠چرا؟

✍محسن جلال‌پور
🔹طی صد سال اخیر، ایران فراز و فرودهای زیادی را طی کرده است. در این مدت همیشه کسانی به دنبال به زیر کشیدن حکومت بوده‌اند و کسانی در کمین نشسته‌اند که قدرت را از آن خود کنند. در تمام این سال‌ها نااطمینانی و بی‌ثباتی، مهمان همیشگی اقتصاد ایران بوده و هیچ وقت یک دوره رشد، به اندازه یک دهه ادامه پیدا نکرده است.
فاصله زمانی تحولات مشروطه تا به توپ بستن مجلس مگر چقدر بود؟ فاصله زمانی روی کار آمدن رضاخان تا زمانی که شوک‌های پیاپی، اقتصاد را در هم کوبید و تیمورتاش مبتکر دولتی شدن تجارت شد، چقدر طول کشید؟ فاصله زمانی توسعه صنعتی در دهه 40 تا آغاز صنعت زدایی چقدر طول کشید؟ فاصله زمانی آغاز اصلاحات اقتصادی در اواخر دهه 60 تا میانه‌های دهه 70 و شروع یک دوره خوب از 1378 تا 1384 مگر چقدر طول کشید؟ بهبود رابطه با جهان از سال 1392 تا 1396 که امیدها زنده شد و اقتصاد به گردش درآمد، چقدر زمان برد؟ و در نهایت، از روی کار آمدن مسعود پزشکیان و به محاق رفتن مذاکرات چند ماه زمان برد؟

🔹شما بهتر می‌دانید، از شرایط نابسامان سال‌های آخر حکومت قاجار، ظهور جدایی‌طلبان در آذربایجان و خراسان و گیلان و دولت‌های ناپایدار، اقتدارگرایی رضاخانی سر برآورد. دهه نخست حکومت رضاشاه، دوران نظم بخشیدن به بی‌نظمی برجا مانده از دوران قاجار و تحکیم نهاد مالکیت بود. بهبود امنیت هم به کمک اقتصاد آمد و رشد اقتصاد آغاز شد. این امنیت نسبی، به اقتدارگرایی رضاشاهی در دهه دوم حکومتش منجر شد که سرآغاز سرکوب اقتصاد و دولتی شدن آن بود. پس از آن اندیشه‌های چپ و ناسیونالیستی وارد عرصه اقتصاد ایران شد که با تحولات ملی شدن نفت به اوج خود رسید. دهه 40، را اگرچه به اصلاحات ارضی و انقلاب سفید شاه می‌شناسند، عصر حکومت تکنوکرات‌ها نیز هست. عصری طلایی که دولت مستعجل بود و با ورود به دهه 50، فوران قیمت نفت، سایه سنگین سیاست را بر اقتصاد انداخت که خطاهای محرز محمدرضاشاه و اعمال نظرهای شخصی او، عرصه را بر اقتصاد تنگ کرد و باعث ایجاد تورم، افزایش نقدینگی و ابتلای اقتصاد ایران به بیماری هلندی برای نخستین بار شد. وقایعی که منجر به انقلاب 1357 شد، اما این انقلاب در عرصه اقتصاد رخ نداد و سیاست‌های دولتی شدن اقتصاد، تحت تاثیر اندیشه‌های چپ اسلامی با قیمت‌گذاری، تعیین نرخ ارز و کوپنی شدن در دوران جنگ به اوج رسید. سال‌های پس از جنگ، دوران سازندگی بود که با گسترش روابط بین‌المللی، راه برای اقتصاد و سرمایه‌گذاری خارجی نیز گشوده شد. اما این آزادی نسبی به سیطره پوپولیسم بر سیاست و اقتصاد انجامید که سال‌های دهه آخر قرن چهاردهم، اگرچه با برجام و گشایش اندک آغاز شد، اما دهه از دست رفتن تمام میراث برجای مانده از اصلاحات بود.

🔹سوال مهم این است؛ در 100 سال گذشته ایران همه نوع حکومت را به خود دیده و همه نوع مرام سیاسی را تجربه کرده است. در این سال‌ها اقتصاد ایران روزهای خوب هم به خود دیده اما چرا این روزهای خوب ادامه پیدا نکرده؟ چرا دوران رونق در اقتصاد ما، تنها یک اتفاق است و هرگز به یک روند تبدیل نشده است؟ چرا گشایش‌های اقتصادی ماندگار نیستند؟ چرا میراث دهه 40 یا گشایش اقتصادی دوران اصلاحات یا سال‌های نخست پس از برجام در اقتصاد ما، ماندگار نشد؟



@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🔵نرخ خام ازدواج، رو به کاهش

دبیر ستاد ملی جمعیت:

🔹جمعیت ۸۰ سال به بالاها تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۴۲۵ میلیون نفر می‌رسد.

🔹نرخ خام ازدواج نیز رو به کاهش است.

🔹میانگین سنی جمعیت ایرانیان به ۳۳.۴ سال رسیده است.

🔹کشورمان در ۴۵ سال گذشته ۱۱ سال پیرتر شده است.

🔹سلامت آینده جامعه از سلامت ۵ سال اول نشئت می گیرد، به این ترتیب رسیدگی به مادران باردار و فرزندان شیرخوار برای ما در اولویت است./ ایسنا



@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی