اكونوميست فارسی

🌐از پیشتازی تا عقب ماندگی: عربستان ۶ برابر ایران شد


🔹آمارهای صندوق بین‌المللی پول (IMF) شوکه‌کننده است! در سال ۲۰۰۰، تولید ناخالص داخلی ایران با ۳۶۶ میلیارد دلار، تقریباً دو برابر عربستان سعودی با ۱۸۹ میلیارد دلار بود.

🔹اما حالا در سال ۲۰۲۴، عربستان با رشدی خیره‌کننده به ۱۰۸۰ میلیارد دلار رسیده، یعنی ۶ برابر ایران که تنها به ۴۳۴ میلیارد دلار دست یافته!

🔹این جهش عظیم نشان‌دهنده تحولات بزرگ در اقتصاد عربستان است، در حالی که ایران با رشدی اندک، نه تنها نتوانسته خود را با رقبای منطقه‌ای همگام کند، بلکه فاصله‌اش با آن‌ها روزبه‌روز بیشتر می‌شود.

🔹این عقب‌ماندگی زنگ خطر جدی برای آینده اقتصادی ماست؛ آیا زمان آن نرسیده که با برنامه‌ریزی دقیق، مسیر توسعه را تغییر دهیم؟
منبع: World of Statistics


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🌐از پیشتازی تا عقب‌ماندگی: اقتصاد ترکیه ۳ برابر ایران شد!


🔹آمار صندوق بین‌المللی پول (IMF) حرف‌های زیادی برای گفتن دارد: در سال ۲۰۰۰، تولید ناخالص داخلی ایران با ۳۶۶ میلیارد دلار، از ترکیه با ۲۷۳ میلیارد دلار جلوتر بود.

🔹اما حالا، در سال ۲۰۲۴، ورق حسابی برگشته است. ترکیه با جهشی خیره‌کننده به ۱۳۴۰ میلیارد دلار رسیده، در حالی که ایران فقط به ۴۳۴ میلیارد دلار دست پیدا کرده.

🔹این یعنی در عرض ۲۴ سال، اقتصاد ترکیه تقریباً ۵ برابر شده، اما ایران با رشدی ناچیز، نه تنها نتوانسته پا به پای رقبا پیش برود، بلکه به شکلی نگران‌کننده از قافله منطقه عقب مانده است. این فاصله عظیم، زنگ خطری برای آینده اقتصادی ایران است؛ کشوری که روزگاری در منطقه حرف اول را می‌زد، حالا کجای این رقابت ایستاده؟
منبع: World of Statistics


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🔵تهران در لبه خشکسالی

بررسی مساله بی‌آبی تهران چگونه حل می‌شود؟

🔹از خانه‌هایی که شیرهای آبشان با فشار کمتری باز می‌شود تا سدهایی که روزبه‌روز خالی‌تر می‌شوند، تهران به ‌وضوح نشانه‌های یک بحران بی‌سابقه را تجربه می‌کند. بحرانی که شاید تا چند سال پیش صرفاً یک هشدار اقلیمی بود اما حالا به یک واقعیت عینی تبدیل شده است: آب کمتر از همیشه است. آمارها ترسناک‌تر از همیشه‌اند: میزان بارندگی در تهران نسبت به میانگین بلندمدت ۴۷ درصد کاهش یافته است. سد کرج تنها ۷ درصد ظرفیت خود را پر دارد، میزانی که در طول تاریخ بهره‌برداری این سد بی‌سابقه است.

تهران چقدر آب دارد؟ و چقدر مصرف می‌شود؟

تهران یکی از پرمصرف‌ترین شهرهای ایران از نظر مصرف آب است. آمارها نشان می‌دهد: هر شهروند تهرانی به‌ طور میانگین ۲۴۰ لیتر آب در روز مصرف می‌کند. این عدد در شهرهای پرجمعیت کشورهای خشک و نیمه‌خشک جهان حدود ۱۵۰ لیتر است. ۳۰ درصد از آب توزیع‌ شده در شبکه شهری به ‌دلیل نشت از لوله‌های فرسوده از بین می‌رود. این یعنی حتی اگر شهروندان مصرف خود را کاهش دهند همچنان بخش بزرگی از آب تهران، پیش از رسیدن به خانه‌ها در زیرساخت‌های پوسیده از بین می‌رود.

وضعیت منابع زیرزمینی تهران: زخمی که هر روز عمیق‌تر می‌شود
تهران در حالی با بحران کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند که تهدیدی خاموش اما ویرانگر در حال بلعیدن زیرساخت‌های این کلان‌شهر است. فرونشست زمین، پدیده‌ای که زمانی به‌ عنوان یک نگرانی محیط‌زیستی مطرح می‌شد، اکنون به مرحله‌ای رسیده که می‌تواند ساختارهای حیاتی پایتخت را به خطر بیندازد. گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد که نرخ فرونشست در برخی نقاط تهران چنان شتاب گرفته که دیگر نمی‌توان آن را صرفاً یک هشدار تلقی کرد. در منطقه ۱۸ تهران، میزان فرونشست از ۱۷ سانتی‌متر در سال ۱۴۰۳ به ۳۱ سانتی‌متر در سال جاری افزایش یافته است.

چقدر زمان باقی مانده است؟
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که اگر روند مصرف آب در تهران تغییری نکند، در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ سهمیه‌بندی گسترده آب در تهران اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. در برخی مناطق، ممکن است قطع آب چند ساعته در روز اجرا شود. امکان دارد دولت مجبور شود، آب را از استان‌های دیگر به تهران منتقل کند که هم پرهزینه و هم موقتی است. به بیان ساده‌تر، آینده آبی تهران به شدت در معرض خطر است مگر اینکه تغییرات جدی در مدیریت منابع آب رخ دهد.

تهران در آستانه‌ یک تصمیم تاریخی
بحران آب در تهران، دیگر یک احتمال دوردست نیست. واقعیتی است که اکنون در برابر چشمان ما در حال رخ دادن است. سدها خالی می‌شوند، منابع زیرزمینی تحلیل می‌روند و مصرف بی‌رویه ادامه دارد. تهران باید تصمیم بگیرد. آیا مسیر فعلی را ادامه خواهد داد و خود را به ورطه‌ خشکسالی مطلق خواهد کشاند؟ یا اینکه با اقداماتی سریع، کارآمد و اصولی، خود را از این بحران نجات خواهد داد؟ پاسخ این سوال، آینده‌ تهران را تعیین خواهد کرد. اما یک چیز قطعی است: تهران تشنه‌تر از همیشه است. و اگر همین امروز اقدامی انجام نشود، ممکن است فردا برای نجات آن خیلی دیر باشد./سازندگی


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

#تبلیغات

💠پای ایران در میان است!

✍احمد زیدآبادی

لی سونگ نمایندۀ چین در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی: "تأکید می‌کنیم آمریکا به عنوان عامل اصلی تخریب برجام، باید هرچه سریعتر گام‌های عملی برداشته، به تلاش‌های دیپلماتیک بین‌المللی بازگردد و با ایران وارد گفتگو شود."

پیش از این دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا آمادگی خود را برای گفتگو با جمهوری اسلامی اعلام کرده است. بنابراین، روی سخن مقام چینی به طور غیرمستقیم به سمت تهران است تا با آمریکا وارد گفتگو شود. روس‌ها هم به صراحت گفته‌اند که اختلافات ایران و آمریکا باید از طریق گفتگو و مذاکره حل شود.

سیاست "نفی مذاکره و گفتگو" بین دو کشور معمولاً در سطح جهان طرفداری ندارد و ظاهراً به همین دلیل، دولت ترامپ برای مذاکره با جمهوری اسلامی پیشقدم شده است تا از این جهت ایران را طرفِ "لجباز" در ماجرای تنش بین دو کشور نشان دهد و به انزوا بکشاند. این نکته‌ای است که رهبر جمهوری اسلامی نیز در سخنان روز شنبۀ خود به آن اشاره کرد. احتمالاً به همین علت، وی به جای نفی صریح مذاکره بر عدم تسلیم در برابر خواست آمریکا تأکید کرد.
به هر حال، حفظ سنگر "عدم مذاکره" در دنیای امروز بسیار سخت‌تر و پرهزینه‌تر از ورود به مذاکره است. به نظرم به زودی اجماعی جهانی در بارۀ ضرورت مذاکرۀ ایران و آمریکا شکل خواهد گرفت. همانطور که بارها تأکید کرده ام، مذاکره در دنیای سیاست صرفاً یک ابزار برای حل تخاصم است و به خودی خود معجزه‌ای نیست که کور کند یا شفا دهد.

اصلِ موضوع، چیزی است که دو طرف مذاکره روی میز می‌گذارند و تا مذاکره آغاز نشود، نمی‌توان به دقایق آن پی برد. تا این لحظه، هنوز آنچه آمریکا و ایران برای حل اختلافات بین خود از یکدیگر طلب می‌کنند، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. بنابراین، تمام آنچه این روزها در رسانه‌ها و یا از زبان برخی افراد مطرح می‌شود، از دقت لازم برخوردار نیست.

واقعیت این است که خواست‌های طرف ایرانی از آمریکا ابهام بیشتری دارد. دولت و نظام جمهوری اسلامی هنوز مشخص نکرده‌اند که در چه شرایطی حاضرند از دایرۀ خصومت با ایالات متحده خارج شوند و در برابر رفع تحریم‌های اقتصادی کشور، چه امتیازات مشخصی ارائه دهند.

طرف آمریکایی نیز گرچه کمی صریح‌تر بوده اما هنوز چارچوب مشخصی را مطرح نکرده است. از فحوای کلام مقام‌های آمریکایی چنین برمی آید که آنان خواهان قطع کمک جمهوری اسلامی به گروه‌های متحدش در خاورمیانه، ایجاد حد و مرزی برای برد موشک‌های بالستیک و برچیدن چرخۀ غنی‌سازی اورانیوم در ایران هستند. در مقابل، آنان ظاهراً حاضرند که تحریم‌های اقتصادی ایران را رفع کنند و راه سرمایه‌گذاری خارجی و تجارت آزاد ایران با دنیا را بگشایند.
جزئیاتِ هر کدام از این موارد اما روشن نیست. با این حال، ترامپ چنین معامله‌ای را برای هر دو طرف بسیار سودمند می‌داند و آن را بخصوص سبب جلوگیری از بروز جنگ و برخورد نظامی قلمداد می‌کند، حال آنکه برخی محافل داخلی ایران، آن را "خلع سلاح" و یا "تسلیم" ایران در برابر آمریکا توصیف می‌کنند.

ارزش سلاح چه از نوع متعارف و چه غیرمتعارف آن برای هر کشور، قدرت بازدارندگی آن از بروز جنگ و یا غلبۀ آن در صورت بروز جنگ است وگرنه کارکرد لازم را ندارد. برای من تا این لحظه مشخص نیست که آیا مقام‌های جمهوری اسلامی قدرت تسلیحاتی کشور را برای بازدارندگی در مقابل بروز جنگ، کافی و وافی می‌دانند و اطمینان دارند که در هر صورت جنگی در انتظار کشور نیست؟ یا اینکه جنگ را محتمل می‌دانند اما خود را طرف پیروز آن به شمار می‌آورند؟ یا اینکه شانس پیروزی را بالا نمی‌دانند و در عوض روی وارد کردن ضربه و آسیب متقابل شرط‌بندی می‌کنند؟
اینها پرسش‌هایی است که باید با بی‌طرفی علمی و دقت فراوان مورد بررسی قرار گیرند. داستان را نباید ساده فرض کرد. پای ایران در میان است.


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🔵متاستاز فقر

گزارشی از فشار مالی تامین هزینه‌‏های سرطان توقف و انصراف از درمان خانواده بیماران:

🔹محمدرضا احمدی، مدیرعامل موسسه خیریه درمان سرطان کودکان در اصفهان: قیمت‌ها آنقدر بالاست که اخیراً برای یک بیمار کودک این موسسه، یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای یک دوره درمان تخصصی سرطان هزینه شد که خیّران این مبلغ را تهیه کردند

🔹علی قنبری‌‏مطلق، رادیوانکولوژیست و رئیس سابق اداره سرطان وزارت بهداشت: در بخش درمان، هزینه‌‏های کمر‏شکن تعریف شده؛ هزینه‌‏ای کمرشکن است که بیش از یک‌‏سوم هزینه‌‏های خالص، صرف یک مورد خاص شود. مثلاً اگر شخصی ۳۰ میلیون تومان در ماه درآمد دارد و بیش از ۱۰ میلیون تومان را صرف درمان بیماری‌‏اش می‌‏کند، این فرد دچار هزینه‌‏های کمرشکن درمان شده است. براساس بررسی‌‏های انجام‌‏شده از سوی سازمان بهداشت جهانی در ارتباط با وضعیت ایران، ۶۸ درصد از مبتلایان به سرطان دچار هزینه‌‏های کمرشکن می‌‏شوند

🔹در راستای تشخیص زودهنگام سرطان، بعد از پیگیری سه، ‏چهارساله بالاخره توانستیم بیمه‌‏ها را متقاعد کنیم که خدمات تشخیص زودهنگام سرطان را تحت پوشش قرار دهند. سال ۱۴۰۰ این موضوع تصویب و از سوی هیئت دولت ابلاغ شد. اما در اسفندماه ۱۴۰۳ به‌‏دلیل تصمیم‌‏های اشتباه و رفتارهای عجیب برخی مسئولان، برنامه‌‏های تشخیص سرطان اجرا نشد.

🔹گاهی دیده می‌‏شود یک‏دستگاه با فشار فلان مسئول استانی خریده می‏شود تا یک ‏نماینده رأی بیاورد، بدون اینکه مرکزی برای استفاده از آن دستگاه وجود داشته باشد. بعضی اوقات مرکز هم وجود دارد اما کسی برای استفاده از آن دستگاه آموزش ندیده است.

🔹ثبت موارد مرگ ناشی از ابتلا به سرطان، در دور جدید وزارت بهداشت متوقف شده است، از سوی دیگر‌ قرار بود افراد جدیدی که ابتلای‏شان تشخیص داده می‌‏شود، برای درمان پیگیری شوند، این اقدام هم در سال ۱۴۰۰ متوقف شد، همچنین ما برنامه کنترل سرطان داشتیم که اجرای آن هم رها شده است. هنوز هم این برنامه روی میز وزیر بهداشت است اما باید برای اجرایش اراده‌‏ای وجود داشته باشد./هم میهن


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🔵ساعات کاری ساتنا و پایا در روزهای پایانی سال افزایش یافت

🔹به منظور ایجاد سهولت پرداخت‌های مشتریان شبکه بانکی در ایام پایانی سال جاری زمانبندی ساعات کاری سامانه‌های ساتنا و پايا در روزهای ۲۹ و ۳۰ اسفندماه اعلام شد.

🔹همانند روال روزهای عادی (غیرتعطیل رسمی)، اسناد تسویه بین­ بانکی (Net) تمامی سامانه ­ها (شتاب، پایا، پل، تجمیع قبوض و ...) در مورخ ۲۹‏/۱۲‏/۱۴۰۳ و ۳۰‌‏/۱۲‌‏/۱۴۰۳ در سامانه ساتنا تسویه شده و اعضا با توجه به وضعیت نقدینگی حساب خود نزد این بانک در این روزها، در صورت تمایل مجازند نسبت به ارسال دستور پرداخت­ های ساتنا در ساعت ­های فوق­ الاشاره اقدام کنند.


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🔷رحمت‌الله اکرمی سرپرست وزارت اقتصاد شد

🔹با استیضاح وزیر اقتصاد از سوی مجلس، رحمت الله اکرمی سرپرست وزارت امور اقتصادی و دارایی شد.

🔹اکرمی تا پیش از این در سمت معاون وزیر اقتصاد در نظارت مالی و خزانه‌داری کل کشور، فعالیت می‌کرد.

🔹همچنین او برای مدت ۲ ماه، از شهریور تا آبان ۱۳۹۷ سرپرستی وزارت امور اقتصادی و دارایی را بر عهده داشته است.

@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🔵مهلت سه‌ماهه‌ پزشکیان برای تکمیل کابینه دولت چهاردهم

🔹با استیضاح همتی و برکناری وی از دولت چهاردهم، رئیس‌جمهور طبق اصل ۱۳۵ قانون اساسی موظف است یک سرپرست را برای مدت حداکثر سه‌ماه برای این وزارتخانه تعیین کند.

🔹پزشکیان می‌بایست در این مدت گزینه‌ی جدیدی برای برای تصدی وزارت اقتصاد به مجلس معرفی کند تا فرآیند بررسی برنامه‌ها و صلاحیت وزیر پیشنهادی طی شود.


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی

🔵صادرات نفت ایران در گرداب تحریم و ابهام

پزشکیان: معلوم نیست چگونه باید نفت صادر کنیم

تحریم‌های جدید ترامپ کشتی‌های نفتی ایران را سرگردان کرده و در حالی که رئیس‌جمهور از چالش تحویل نفت سخن می‌گوید، وزیر نفت ادعای مقاومت دارد؛ اما واقعیت این است که صادرات نفت ایران در ابهامی عمیق فرو رفته و اقتصاد شکننده کشور بار دیگر زیر فشار قرار گرفته است.

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، در اظهاراتی افشاگرانه در مجلس شورای اسلامی پرده از یک بحران تازه برداشت: «با تحریم‌های ترامپ، خیلی از کشتی‌های ما در دریا دچار مشکل شدند. معلوم نیست چگونه باید نفت خود را تحویل بدهند.» این سخنان، تصویری تکان‌دهنده از وضعیت صادرات نفت ایران ارائه می‌دهد؛ صنعتی که ستون فقرات اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهد، اما حالا در گردابی از ابهام و ناکارآمدی گرفتار شده است.

در مقابل، محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت، پیش‌تر مدعی شده بود که «ترامپ به آرزوی خود برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران نخواهد رسید.» این تضاد آشکار میان اظهارات دو مقام ارشد، نه تنها شفافیت را از وضعیت کنونی دور کرده، بلکه نشان‌دهنده شکاف عمیق در تحلیل و مدیریت این بحران است.

صادرات نفت ایران، که حتی در سال‌های تحریم هم با ترفندهایی مثل استفاده از ناوگان سایه و فروش غیررسمی ادامه داشت، حالا با تشدید فشارهای دولت جدید آمریکا به نقطه‌ای بحرانی رسیده است. پزشکیان با اشاره به سرگردانی کشتی‌ها در دریا، عملاً تأیید کرد که تحریم‌های جدید، که از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه شبکه‌های حمل‌ونقل نفت ایران اعمال شده، اثر خود را گذاشته است.

این تحریم‌ها، که شامل ده‌ها کشتی و شرکت مرتبط با تجارت نفت تهران می‌شود، راه‌های دور زدن محدودیت‌ها را تنگ‌تر کرده و خریداران سنتی مثل چین را محتاط‌تر از قبل کرده است. اما پاک‌نژاد همچنان بر مقاومت تأکید می‌کند، بدون اینکه جزئیاتی از چگونگی این ایستادگی ارائه دهد. این عدم شفافیت، وضعیت را از آنچه بود هم مبهم‌تر کرده است.

اقتصاد ایران، که پیش‌تر هم زیر بار تورم، کسری بودجه و ناترازی انرژی کمر خم کرده بود، حالا با این ابهام تازه در صادرات نفت ضربه‌ای دیگر می‌خورد. بر اساس گزارش‌ها، ایران روزانه حدود ۱.۲ تا ۱.۷ میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد، اما با تشدید تحریم‌ها، این رقم می‌تواند به سرعت کاهش یابد. وقتی کشتی‌ها نمی‌توانند بار خود را تخلیه کنند، نه تنها درآمد ارزی کشور مختل می‌شود، بلکه هزینه‌های اضافی مثل توقف طولانی‌مدت ناوگان و جریمه‌های احتمالی به بار می‌آید. این در حالی است که کشورهای همسایه مثل قطر، عراق و ترکیه، به گفته پزشکیان، از بازگرداندن دلارهای ایران خودداری می‌کنند و عملاً منابع مالی کشور را قفل کرده‌اند.

صنعت نفت ایران، که با چالش‌هایی مثل فرسودگی پالایشگاه‌ها، کمبود سرمایه‌گذاری خارجی و مصرف داخلی بی‌رویه دست‌به‌گریبان بود، حالا با این وضعیت جدید بیش از پیش تضعیف می‌شود. اظهارات خوش‌بینانه پاک‌نژاد در تضاد با واقعیت میدانی، اعتماد به مدیریت این صنعت را زیر سؤال برده است. البته که شاید وزیر نفت مستقیما می‌خواهد بگوید که صادرات دقیقا صفر نمی‌شود. اگر کشتی‌ها نمی‌توانند نفت را تحویل دهند، چه تضمینی برای تداوم صادرات وجود دارد؟ این ابهام نه تنها بازارهای جهانی را نسبت به عرضه نفت ایران بی‌اعتماد می‌کند، بلکه در داخل کشور هم فشار بر معیشت مردم را تشدید خواهد کرد.

آینده ایران در این شرایط مبهم‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. اقتصاد ناتوانی که به درآمد نفت وابسته است، حالا با یک صنعت سرگردان و تحریمی روبه‌رو شده که نه راه پس دارد و نه راه پیش. اگر تحریم‌ها ادامه پیدا کند و راهکارهای عملی جایگزین ارائه نشود، ممکن است شاهد کاهش شدید ذخایر ارزی، افزایش نرخ ارز و تورم افسارگسیخته باشیم./هنر پالایش


@economistfarsi
🌐کانال اکونومیست فارسی