تاریخ و فرهنگ بلوچستان

🔹 مشخصات قلعه بنپور

🔹 این قلعه با وسعت سه هکتار، شامل برج و باروهای محیطی، تاسیسات نگهبانی، حیاط بزرگ، سربازخانه، اصطبل، سالن اجتماعات و بخش حاکم‌نشین است که به رغم تمام آسیب‌های موجود به خوبی قابل تشخیص و رویت است. مصالح به کار رفته در ساخت قلعه بنپور، خشت خام و گل رس است، و برج‌های استوانه‌ای در راس دیوارهای غربی و شرقی آن قرار دارد.

🔹 قلعه بنپور از ۲ قسمت ارگ حاکم‌نشین و عامه‌نشین تشکیل شده و حصاری مرتفع گرداگرد آن را احاطه و چهار برج دیده بانی از آن حفاظت می‌کند. اتاق سربازان و انبارها در قسمت جنوبی و عامه‌نشین این قلعه تاریخی قرار گرفته است. داخل قلعه یک ردیف از اتاق‌های چسبیده به دیوار برای امور مختلف وجود دارد.

🔹 قلعه از سه قسمت انتهایی وسط و فوقانی تشکیل شده که قسمت انتهایی آن شامل دیوارهای اصلی، درهای ورودی و خروجی و چند عدد برج و بارو برای حفاظت قلعه است. قسمت وسط قلعه محل خانه‌های مسکونی و قسمت فوقانی ویژه فرماندهان و حاکم قلعه بوده و بیشترین نقش دیده‌بانی از برج و باروها در این قسمت به دلیل ارتفاع زیاد انجام می‌شده است.

#تاریخ
🌐 vahidrahimi.officialpage
💠 @balochs_history

🔹 گذری کوتاه به قلعه بنپور

🔹 قلعه بنپور از معروف‌ترین و بزرگ‌ترین قلعه‌های بلوچستان است؛ و قرن‌ها مرکز حکومت‌های محلی بلوچستان بوده است. بنا بر تحقیق باستان‌شناسان، قدمت آن به دوره‌های اشکانیان و ساسانیان برمی‌گردد. اما بنای قلعه بنپور بسیار کهن‌تر از آن است؛ در سال ۱۹۶۰ میلادی، خانم بئاتریس دکاردی دیرینه‌شناس انگلیسی، بخشی از سراشیبی تپهٔ زیر قلعه بنپور را مورد کاوش قرار داد و آثاری از دوران آغازین تاریخ به دست آورد.

🔹 قلعه بنپور (بمپور) در ۲۵ کیلومتری غرب پهره (ایرانشهر) و در شمال غربی شهر بنپور، بر روی تپه‌ای مصنوعی قرار دارد و ارتفاع آن به ۸۰ متر می‌رسد. این موقعیت استراتژیک موجب می‌شد تا حاکمان بتوانند دید گسترده‌ای به اطراف داشته باشند و حمله‌های دشمنان را خنثی کنند. علاوه بر موقعیت استراتژیک، قرارگیری قلعه بمپور در فاصله ۲ کیلومتری تا رودخانه مزیت دیگر آن محسوب می‌شد.

🔹 این قلعه که کاربری سیاسی و نظامی داشته، حتی تا دوران معاصر نیز مورد استفاده بوده و برخی در آن زندگی می‌کردند، اما پس از آن بخشی از قلعه در برخی درگیری‌ها تخریب و سپس بسته می‌شود. این قلعه در دوران قاجار آسیب‌های فراوانی دید. در سال ۱۲۵۷ خورشیدی، با شورش آقاخان محلاتی و حمایت محمد علی خان حاکم بنپور از او، حبیب‌الله خان شاهسون امیر توپخانه ارتش قاجار به این قلعه یورش برد که این امر صدمات جدی به قلعه وارد کرد؛ اما کاملاً ویران نشد. پس از آن، در سال ۱۳۰۷ یک نیروی نظامی به سرکردگی سرتیپ امان‌الله خان جهانبانی قلعه را به توپ بست و این قلعه تاریخی را ویران کرد. بدین‌ترتیب قلعه بنپور پس از قرن‌ها ایستادگی، به ضرب توپ و خمپاره تخریب شد، و مرکزیت سیاسی بلوچستان از بنپور به پهره منتقل شد. آنچه که امروز از این قلعه مشاهده می‌شود بازمانده این نزاع و آسیب‌هاست.

#تاریخ
🌐 vahidrahimi.officialpage
💠 @balochs_history

🔹 بلوچ و بلوچستان در دانشنامه جهان اسلام

‏━━━≼🔸≽━━━

📃 اصل و منشأ، تاریخ و قوم‌نگاری بلوچ‌ها
🪶 برایان اسپونر

‏━━━≼🔸≽━━━

🔹 بلوچستان شرقی پس از شکل‌گیری پاکستان

🔹 با انتشار کتاب سفیدی از جانب دولت پاکستان حاوی نظر آن دولت مبنی بر آنچه روی داده بود، بخش عمدهٔ نبرد در ۱۳۵۳ش/۱۹۷۲ خاتمه پذیرفت، ولی خصومت‌ها به صورت متناوب تا پایان حکومت بوتو در ۱۳۵۶ش/۱۹۷۷ ادامه یافت. در فروردین ۱۳۵۵ش، بوتو با خطابه‌ای در کویته، «نظام سرداری» را ملغی کرد و نظام ايلي عایدات و قدرت اجتماعی را غیرقانونی خواند (ایوب خان قبلاً برای الغای آن اقدام کرده ولی موفق نشده بود). در ۱۳۵۶ش، مقامات حکومت نظامی رهبران حزب عوامی ملی را آزاد کردند و اعمال خصومت‌آمیز متوقف شد.

🔹 در عین حال، زبان بلوچی در پاکستان برای نشریات و آموزش و پرورش به رسمیت شناخته شده بود. برای پیشبرد زبان‌ها و فرهنگ‌های بلوچی و براهویی، دو فرهنگستان تشکیل گردید (پیشرفت براهویی به صورت هویتی مشخص باعث تضعیف همبستگی بلوچستان و از این رو به نفع دولت پاکستان بود).

🔹 رادیو کویته تهیه‌کننده عمدهٔ برنامه به زبان بلوچی شد (رادیو زاهدان و رادیو کابل هر یک در هفته کمتر از ده ساعت برنامه داشتند). نویسندگان بلوچ به انتشار مجله و کتاب به زبان‌های بلوچی و انگلیسی و اردو پرداختند. از آغاز دهه ۱۳۲۰ ش، عدهٔ روزافزونی از نویسندگان بلوچ آثاری دربارهٔ تاریخ و فرهنگ بلوچی به چاپ رساندند.

📃/۶۶
#تاریخ #معاصر
💠 @balochs_history

🔹 بلوچ و بلوچستان در دانشنامه جهان اسلام

‏━━━≼🔸≽━━━

📃 اصل و منشأ، تاریخ و قوم‌نگاری بلوچ‌ها
🪶 برایان اسپونر

‏━━━≼🔸≽━━━

🔹 بلوچستان شرقی پس از شکل‌گیری پاکستان

🔹 در اردیبهشت ۱۳۵۲، بوتو هر دو فرماندار و دولت بلوچستان را با این بهانه برکنار کرد که حکومت حزب عوامی ملی و جمعیت‌الاسلام، اشاعهٔ بی‌قانونی و خشونت را در سراسر ایالت نادیده گرفته و حتی آن را تشویق کرده و هدفش رسیدن به استقلال است. در سفارت عراق نیز محموله‌ای از سلاح‌های ساخت شوروی کشف شد که تصور می‌شد مقصد آن بلوچستان باشد.

🔹 بوتو، اکبرخان بوگتی سرکردهٔ ایلی به همین نام و از دشمنان حزب عوام ملی را به فرمانداری منصوب کرد، ولی بوگتی در کمتر از یک سال ناچار به کناره‌گیری شد و بی‌نظمی و خشونت همه جا را گرفت. میر غوث‌بخش بزنجو و عطاءالله خان منگل و نیز خیربخش مری، که ریاست حزب عوامی ملی را در بلوچستان عهده‌دار بود، دستگیر شدند.

🔹 از ۱۳۵۲ش / ۱۹۷۳ تا ۱۳۵۶ش / ۱۹۷۷ بلوچستان شرقی صحنهٔ شورش ایلی عمده‌ای بر ضد دولت پاکستان بود. در ۱۳۵۳ش در اوج شورش حدود پنج هزار بلوچ، عمدتاً از ایل‌های مینگل و مری، به مبارزه مشغول بودند. عدهٔ نیروهای دولتی پاکستان را هفتاد هزار تن تخمین زده‌اند. ایران، که هنوز نگران جدایی‌طلبی بلوچ‌ها بود، تعدادی هلیکوپتر به کمک پاکستان فرستاد و بسیاری از بلوچ‌ها به افغانستان گریختند.

📃/۶۵
#تاریخ #معاصر
💠 @balochs_history

🔹 بلوچ و بلوچستان در دانشنامه جهان اسلام

‏━━━≼🔸≽━━━

📃 اصل و منشأ، تاریخ و قوم‌نگاری بلوچ‌ها
🪶 برایان اسپونر

‏━━━≼🔸≽━━━

🔹 بلوچستان شرقی پس از شکل‌گیری پاکستان

🔹 بزرگ‌ترین مشکل بلوچ‌ها فقدان رهبری نیرومند بود. موازات تشدید مقاومت در دورهٔ اتحاد (۱۳۳۴-۱۳۵۹ش / ۱۹۷۰-۱۹۵۵م)، به‌تدریج سه نفر به عنوان رهبران بالقوه شاخص شدند که عبارت بودند از خیربخش مَرّی، میر غوث‌بخش بیزَنجو و عطاءالله مینگَل. پس از انحلال حکومت واحد در ۱۹۷۰، واکنش بلوچ‌ها آمیخته به احتیاط بود.

🔹 در انتخابات عمومی بعدی، حزب مردم پاکستان، به رهبری بوتو با کسب فقط دو درصد آرا، هیچ یک از کرسی‌های بلوچستان را در مجلس ملی یا ایالتی به دست نیاورد. حزب عوامی ملی سه کرسی در مجلس ملی و هشت کرسی در مجلس ایالتی به دست آورد. رهبری حزب عوامی ملی در دست خان عبدالولی خان بود که او پسر یکی از رهبران ملی‌گرای پشتون‌ها موسوم به خان عبدالغفارخان بود. این حزب در اصل مبتنی بر اتحاد بلوچ‌ها و پشتوهای منطقه بود که در ۱۹۵۷ تأسیس شده و تا حدودی خلف نهضت ضدجدایی متعلق به دوران قبل از استقلال بود.

🔹 چند روز پس از انتخابات، بوتو سعی کرد که با انتصاب یکی از حامیان بلوچ خود، یعنی غوث‌بخش رئیسانی به فرمانداری بلوچستان، نتایج انتخابات را نادیده بگیرد، ولی بر اثر فشار پذیرفت که به حزب عوامی ملی اجازه دهد تا با حزب محافظه‌کارِ «جمعیت الاسلام»، ائتلاف حکومتی تشکیل دهد.

🔹 در فروردین ۱۳۵۱ / آوریل ۱۹۷۲، میر غوث‌بخش بزنجو فرماندار بلوچستان شد. اختلاف پارلمانی حزب عوامی ملی و جمعیت‌الاسلام در مجمع ایالتی بلوچستان سردار عطاءالله منگل را به رهبری خود انتخاب کرد. بدین ترتيب، او وزیر اعظم ایالت [بلوچستان] شد.

📃/۶۴
#تاریخ #معاصر
💠 @balochs_history