روز‌نوشت‌های على افشارى

‏مسئله‌ی «حصر» موسوی و کروبی و خاک‌پاشی به چشم حقیقت

علی افشاری

‏✍️ عباس عبدی گفته است: «مهمترین مشکل سیاستمداران ایرانی حصر خانگی و فیزیکی نیست. همه آنان خود را در گذشته زندانی کرده‌اند. نوعی حصر خود خواسته. چه محصور و چه حصرکننده در تارهای گذشته اسیر هستند در حالی که همه فرزندان ما از این بازی‌ها عبور کرده‌اند و ناامیدانه به آینده نگاه می‌کنند و از این که مسئولین و منتقدین همچنان پابند گذشته هستند رنج می‌کشند.»

‏✍️ عباس عبدی که روزی مشکل ایران را «استبداد» و «شکاف دولت و ملت» می‌دانست، اخیرا حصر رهبران جنبش سبز را به یک لج‌بازی دوطرفه تقلیل داده و محصور و حصرکننده را دچار مشکلی مشابه دانسته و پانزده سال زندان خانگی بدون محاکمه را «حصر خودخواسته در گذشته» نامیده است! این یعنی ای مخاطبان! مشکل ایران «استبداد» نیست بلکه «دوقطبی» و لج‌بازی مخالفان با حکومت است.

‏✍️ عباس عبدی خوب می‌داند که مشکل ایران دوقطبی و تندروی منتقدان نیست. عبدی می‌داند که میرحسین موسوی در گذشته نمانده و اتفاقا از گذشته‌ی خودش در تحولی مثبت و شجاعانه برای فردای «فرزندان ما» عبور کرده است. عبدی در کتاب اصلاحات به مثابه روش نوشته است: «در ميان نظريه‌هاي موجود در سطح كلان براي تبيين تحولات ايران حكومت خودكامه و تضاد دولت-ملت كارآيي بيشتري دارد» (ص ۱۲). روشن است که عبدی یا هرکس دیگر حق دارد موسوی یا هر سیاست‌مدار دیگری را نقد کند. در این تردیدی نیست. اما پرسش آن است که در این دوسال پس از انتشار کتاب عبدی چه اتفاقی افتاده که مشکل استبداد حل شده و قطبی شدن جای آن را گرفته است؟

‏✍️ عبدی می‌داند و تجاهل می‌کند زیرا که یک سوتفاهم روشی درباره‌ی رابطه‌ی نظریه و عمل اسیر است: «کنشگران نسبت به نتایج آنچه که می‌گویند، بی‌طرف نیستند، بلکه ذی‌نفع هم هستند. در حالی که تحلیل‌گر در چنین موقعیتی قرار ندارد یا نباید قرار گیرد.» (اعتماد، ۵ خرداد ۱۴۰۳). گمان می‌کند که در جایگاه کنش‌گر می‌تواند نگاه تحلیلی را رها کند و مسئله‌ی حصر را با سلام و صلوات حل (و درواقع منحل) کند. خیر، حصر ۱۵ ساله را نمی‌توان با سلام و صلوات حل کرد. همانگونه که کنش‌گری سیاسی را نمی‌توان مستقل از تحلیل سیاسی انجام داد. میانه‌روی یک چیز است، خاک پاشیدن در چشم حقیقت چیز دیگر!
‏عبدی ورای تحلیل‌های غلط، بخشی از سیستم سرکوب شده است.
@Aliafshari52

پیرامون «مقایسه فرح پهلوی و اسماء اسد» و مغالطه دکتر عباس میلانی

علی افشاری
‏
🟢 شبکه اینترنشال در برخوردی یک طرفه با آوردن دکتر عباس میلانی مقایسه اسماء اسد و فرح پهلوی را رد کرد. میلانی فرد پژوهشگری است اما مورخ خوبی نیست. ایشان در چند دهه اخیر بر خلاف سیاه‌نمایی دوران جوانی به سفیدنمایی پادشاهی پهلوی پرداخته است.
🟢 ایشان در مصاحبه با اینترنشال مقایسه این دو را «سخیف» و با انگیزه سیاسی نامید! بعد برای استدلال به تشریح اقدامات فرح پهلوی پرداخت و مدعی شدند فرح پهلوی از بزرگترین سیاست‌مداران دو دهه اخیر حکومت پهلوی بوده است! در حالیکه خودشان بهتر می‌دانند اساسا اطلاق سیاستمدار به فرح پهلوی با ارفاق زیاد ممکن است، چه برسد به سیاستمدار برجسته!
🟢 اما از همه جالبتر انتساب کارهای رضا قطبی به فرح پهلوی است!!! گویی رابطه خویشاوندی باعث می‌شود اعتبار کارهای قطبی را به سبد فرح واریز کرد! رضا قطبی شخصیت مستقل خودش را داشت و در تبیین تفاوت وی با فرح، عملکرد متفاوتش بعد از انقلاب کفایت می‌کند. پرداختن بیشتر به این موضوع از حوصله توئیتر خارج است!
‏
🟢 مقایسه به معنای این همانی نیست بلکه سنجیدگی و اندازه گرفتن نسبت دو چیز و یا دو فرد با هم است. فرح پهلوی و اسما اسد هر دو شباهت‌های مهمی با هم دارند و در عین حال عین هم نیستند. ولی تفاوت‌های آنها در موقعیت‌هایی که قرار داشتند، اعمالی که انجام دادند و سرنوشتی که پیدا کردند، رنگ می‌بازد. هر دوی آنها حامل و حامی استبداد واقتدارگرایی سیاسی بودند. باوری به دمکراسی و حقوق بشر در معنای جامعش نداشتند. بنده قدرت بودند و شیفته امتیازات آن و سرخوش از همبستر شدن با قدرت خودکامه. جاه‌طلبی بدون حد و حصر و به هر قیمت رانه اعمال آنها بود.

🟢 فرح پهلوی همانقدر مدافع آزادی زنان بود که اسماء اسد دفاع می‌کرد. هویت زن سیاست‌زدایی شده که باید مرهون اصحاب قدرت باشد، برای ازادی فرهنگی و اجتماعی، قید آزادی سیاسی و کرامت انسانی خودبنیاد را بزند و به مبانی معرفتی مدرنیته کاری نداشته باشد، مد نظر آنها بود. فرح پهلوی آنقدر شیفته قدرت و ملکه شدن بود که توهین آشکار شوهرش در خصوص اینکه زنان توانایی مقام‌های بالای سیاسی را ندارند، بی‌پاسخ گذاشت. او مروج نوعی از آزادی زنان بود که جنبه حق بنیاد نداشت بلکه «موهبت شاهانه» بود!
🟢 البته فعالیت‌های مثبتی در حوزه فرهنگی کرد اما همه آنها به اعتبار موقعیتش در قدرت بود. تاثیرات کانون پرورش فکری کودکان را نه تنها نمی‌توان فقط به او اختصاص داد بلکه اعتبار کمی سهم وی می شود. ایده از آن لیلی امیرارجمند بود و کار اصلی را نیروهایی که در آن سازمان کار می کردند، انجام دادند.

🟢 تنها یک ذهنیت استبداد زده است که ثمره مجموعه فعالیت‌های یک جمع بزرگ و از پایین به بالا را به یک مقام بالا که تازه مسئولیت مستقیم هم نداشته است، تقلیل می‌دهد! فرح پهلوی بعد از انقلاب هیچ فعالیت مثبتی در حوزه فرهنگ انجام نداده است! و حتی از ثروت زیادی که هم داشته دیناری در این خصوص خرج نکرده است. باز اشرف پهلوی منابع مالی زیادی را به بنیاد مطالعات ایران و دائره المعارف ایرانیکا اختصاص داد و نشان داد ایران دوستی ادعایی‌اش بی مایه و فتیر نیست! سطح درک و فهم فرهنگی فرح پهلوی هم از اظهاراتش در مورد تتوی خردادیان معلوم است که در چه حدی است!
‏
🟢 اسماء اسد، هم در حوزه کارهای خیریه و توسعه اقتصادی و بهبود فعالیت‌های بانکداری در سوریه اقدامات مثبت ولی محدودی انجام داد. تاثیر آن در حکمرانی سوریه از منظر رئال پالتیک بیشتر از فرح پهلوی بود. وی «صندوق توسعه سوریه» را بنیانگذاری کرد. سفرهای متعددی به روستاها و مناطق دور افتاده سوریه انجام داد تا برای حل مشکل توسعه‌نیافتگی به دولت سوریه کمک کند. تحصیلات، سواد و تخصص اسماء اسد از فرح پهلوی بیشتر است.
🟢 اما مشکل هر دوی آنها این بود که به شیوه گلخانه‌ای و تخیلی در درون ساختار فاسد و بسته سیاسی با سیاست‌زدایی می‌خواستند اقدامات مثبت انجام دهند و با شر استبداد و تمرکز قدرت مشکلی نداشتند. رویکرد اصلاح‌طلبانه هر دوی آنها روبنایی و محدود بود. هر دو سرنوشت مشابهی پیدا کردند و در اثر خیزش و نارضایتی اکثریت مردم کشورشان علیه حکومتی که بخشی از آن و شاید دکور تزئینی‌اش بودند، مجبور به فرار شدند. آنها علی رغم تحصیل در کشورهای پیشرفته و دمکراتیک نتوانستند همسران دارای قدرت‌شان را به توزیع قدرت و اصلاحات واقعی مجاب کنند.

🟢 قطعا حکمرانی محمدرضا شاه پهلوی به شدت خشونت و قساوت بشار اسد نبود و خونخواری ویژه آن را نداشت اما شباهت‌های آنها در اصرار بر اعمال حکومت فردی و استبدادی، استفاده از شکنجه، خفقان، سانسور برای سرکوب مخالفان و وابستگی به قدرت‌های خارجی برای بقاء را‌ نمی‌توان نادیده گرفت و‌ توجیه کرد؛ البته اگر انگیزه سیاسی مطرح نباشد و معیار تنها بیان حقیقت و انصاف باشد.
@Aliafshari52

بشاراسد و رجزخوانی بی‌پشتوانه از مسکو

علی افشاری

‏🔹 بشار اسد ۸ روز بعد از فرار بزدلانه متن مکتوبی را از مخفیگاهش در مسکو منتشر کرد! انشای او تکرار حرف‌های همیشگی دیکتاتورها در طول تاریخ است.

🔹 او در یک موضعگیری ضعیف با نادیده گرفتن جشن سراسری در سوریه، مدعی شد این پیروزی تروریسم بین‌المللی است نه انقلابی آزادی‌بخش!
‏
🔹 او روایت رویترز از نحوه فرار را رد کرد و مدعی است که تا اوایل صبح یکشنبه در دمشق بوده و بعد با کمک روس‌ها به پایگاه نظامی الحمیمیم رفته و بعد از حملات پهپادی مخالفان در غروب یکشنبه از آنجا به مسکو فرار کرده است.

🔹 وی تصریح کرده هرگز به حامیانش یعنی روسیه و جمهوری اسلامی خیانت نکرده و مدافع فلسطینی‌ها و لبنانی‌ها بوده است. او همچنین ژست وطن‌دوستی گرفته و مدعی شده هیچگاه دنبال منافع شخصی نبوده و شجاعانه برای خواست مردم سوریه جنگیده است!
‏
🔹 توخالی بودن فیگور شجاعت بشار اسد همین بس که یک متن مکتوب منتشر کرده و حاضر به صدور پیام تصویری نشده است. اما آنچه اهمیت دارد رد انتقال قدرت و اصرار بر حفظ موقعیت ریاست‌جمهوری است.

🔹 او امیدوار به تغییر شرایط در آینده سوریه است؛ امری که خامنه‌ای نیز به آن دل بسته است. البته متن نشانگر اراده وی برای فعالیت در آینده قابل پیشبینی نیست. موضعگیری اسد و فعالیت‌های احتمالی او روابط بین روسیه و نظام سیاسی جدید سوریه را مختل می‌کند.
@Aliafshari52

روس‌ها چگونه پایان بشار اسد را رقم زدند

علی افشاری

‏✍️ انتشار اطلاعات جدید، نقش روسیه در پایان دادن به حکومت بشار اسد را برجسته کرده است. در ادامه نکاتی در این خصوص ارائه می‌شود.
‏
✍️ روس‌ها با هیئت تحریر الشام و ارتش ملی سوریه همسو با ترکیه به توافقاتی دست پیدا کرده‌اند. به نظر می‌‌رسد روسیه در حال حفظ موقعیت خود در سوریه است که البته به مانند قبل نخواهد شد. از قرار معلوم پایگاه‌های نظامی الحمیمیم و طرطوس را در استان‌های ساحلی سوریه حفظ می‌کند.
‏
✍️ خبرگزاری رویترز در گفتگو با مقامات نظامی، امنیتی، دیپلماتیک سوری و چند مسئول جمهوری اسلامی بدون اعلام اسامی آنها، جزئیاتی از چگونگی خروج بشار اسد که با فریبکاری همراه بوده، منتشر کرده است. این روایت با اظهارات محمد غازی جلالی آخرین نخست وزیر سوریه تحت حکومت حزب بعث سازگاری دارد.
‏
✍️ به نظر می‌رسد بعد از موفقیت شوک‌آور مخالفان مسلح سوری در تسخیر حلب و علنی شدن ضعف شدید ارتش سوریه، دولت روسیه سیاست خود را تغییر داده و رفتن اسد را پذیرفته است. روس‌ها بالافاصله از طریق ترکیه و قطر وارد مذاکره غیرمستقیم با تحریرالشام شده و آمادگی خود برای سقوط حکومت سوریه و خروج بشار اسد را اعلام کردند.
‏
✍️ ادعای روس‌ها که بشار اسد در ۲۴ ساعت آخر زمامداری، انتقال قدرت را پذیرفته و با مخالفان مذاکره کرده بود، غلط است. نه نخست وزیر و نه مقامات ارشد نظامی سوری چنین ادعایی را تایید نکردند. گزارش رویترز می‌گوید نه تنها هیچیک از مقامات سوری از تصمیم وی برای فرار خبر نداشتند، بلکه خانواده و برادرش و کارکنانش در کاخ ریاست‌جمهوری نیز بی‌اطلاع بودند. او سراسیمه دمشق را ترک کرد.

✍️ گزارش همچنین می‌گوید که بشار اسد در ۲۷ نوامبر به مسکو سفر کرد اما پیشنهادش مبنی بر مداخله نظامی رد شد.
‏اما وی در بازگشت به مقامات نظامی گفته بود که کمک روس‌ها در راه است! و تا آخرین لحظه مقامات ارتش را در گمراهی نگه داشته بود. گزارش رویترز می‌گوید که وزیر خارجه روسیه در نشست جانبی اجلاس دوحه از طریق دولت‌های ترکیه و قطر تضمین لازم برای خروج امن بشار اسد از دمشق را از مخالفان می‌گیرد.
‏
✍️ بنابراین با کنار هم گذاشتن اطلاعات منتشر شده می‌توان فرضیه زیر را در نظر گرفت:
‏دولت روسیه بعد از اطلاع غافلگیرانه از اضمحلال درونی و تدریجی ارتش و دستگاه امنیتی سوریه و با توجه به ‌گرفتاری در اوکراین، راهبرد حفظ بشار اسد را کنارگذاشته و وارد مذاکره غیر مستقیم با مخالفان مسلح از طریق دولت‌های قطر و ترکیه می‌شود.
‏روس‌ها بعد از توافق به دست آمده با مخالفان در اجلاس دوحه تصمیم به خارج کردن اسد و انتقال آرام قدرت را می‌گیرند.

✍️ جمهوری اسلامی هم با مشاهده تغییر سیاست روسیه و ناتوانی ارتش سوریه و عدم درخواست بشار اسد برای مداخله نظامی گسترده ‌و مسدود شدن مسیر مداخله توسط اسرائیل از سر اجبار و شوک غافلگیری ناشی از سرعت تحولات تصمیم به خروج نیروها گرفته و شکست را می‌پذیرد.

✍️ روس‌ها نیز در پایان به بشار اسد ابلاغ می‌کنند که سریع سوریه را ترک کند.
‏بشار اسد قدرت را واگذار نکرد بلکه سراسیمه برای نجات جان خود فرار کرد و امکانی دیگر نداشت. مردم سوریه اخراجش کردند، ترکیه نیز ضربه نهایی را به وی زد و سرانجام روس‌ها او را بردند و در شرایط محدودکننده‌ای در مسکو‌ قرار داده‌اند که بی‌شباهت با حصر خانگی نیست.
‏
✍️ تغییر سریع پرچم سوریه در سفارت ر‌وسیه در دمشق و مصون ماندن سفارت و پایگاه‌های نظامی از تعرض نشانگر توافق با ابومحمد جولانی و ترکیه و قطر به عنوان حامیان خارجی وی است. جمهوری اسلامی بار دیگر از روس‌ها رودست خورد که به یک باره به سمت رقبای منطقه‌ای آن سمت‌گیری کردند.
‏
✍️ الان دیگر روسیه کاری به ایران در سوریه نداشته و در حال همکاری با قطر و ترکیه جهت حداقل سازی آسیب‌ها و حفظ منافع در سوریه است. روس‌ها از گذشته نیز باب مذاکره با مخالفان را باز گذاشته بودند کاری که جمهوری اسلامی نکرد.
@Aliafshari52

افسانه کمک ده‌میلیاردی بایدن به جمهوری اسلامی

علی افشاری

‏🔹 چند روزی است ادعای جعلی موافقت دولت بایدن با انتقال ده میلیارد دلار به جمهوری اسلامی از محل طلب‌های فریز شده در عراق مطرح شده است. برخی افراد هم شتابزده بین آن و تحولات سیاسی جدید در سوریه ارتباط برقرار کرده‌اند!!
‏

🔹 اما واقعیت ماجرا چیست؟ از سال ۲۰۱۸ دولت های آمریکا تا الان ۲۳ بار معافیت موقت به دولت عراق دادند تا با ایران در حوزه واردات برق و گاز همکاری کرده و مشمول تحریم نشود. اما دولت عراق باید مبالغ را فقط در حوزه کالاهای بشردوستانه مانند دارو و مواد غذایی به ایران پرداخت کند.

🔹 جمهوری اسلامی پذیرای این مساله نشده و خواهان دریافت مبلغ به صورت نقدی است. الان بیش از شش سال است که بزرگ‌ترین مساله اختلافی بین ایران ‌و عراق دریافت طلب‌های ایران است که اگر محقق شود در نهایت وارد بانک مرکزی می‌شود. دولت‌ها چه از زمان روحانی و چه رئیسی و حالا پزشکیان بخش عمده این مبالغ را برای تامین هزینه‌های جاری از طریق وام گرفتن از بانک‌ها به اعتبار آن پیشخور کرده‌اند.

🔹 اما تا الان علی‌رغم ادعای دولت
رئیسی، طلب‌های ایران حداقل به صورت کامل از عراق دریافت نشده است. آنهایی هم که دریافت شده عمدتا اجناس مصرفی و دارو بوده است.رقم طلب‌های باقی مانده هم بین یک تا ده میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. بنابراین این معافیت امر جدیدی نیست ‌و در دولت ترامپ پایه‌گذاری شد! دوما به معنای دریافت سریع و نامشروط طلب‌ها و درآمد ناشی از قراردادهای جدید نیست. سوما ایران نمی تواند هر طور که بخواهد مبالغ قراردادها را هزینه کند و چهارما مانع تحریم‌ها در عمل برقرار است.
‏
🔹 مشابه این ادعای غلط در مورد پول‌های انتقالی در بانک‌های قطری و ارتباط آن با «طوفان الاقصی» هم بود که هنوز بخش اصلی آن پول‌ها در بانک‌های قطری است. منبع اصلی این ادعای غلط رسانه واشنگتن اگزماینر بود که یک فیک نیوز و پروپاگاندای راست افراطی در آمریکا است.
@Aliafshari52

عباس عبدی و گریز از مسئولیت‌پذیری در برابر رویافروشی

علی افشاری

🔹 عباس عبدی: «مسئولیت ادامه فیلترینگ با شخص پزشکیان است. اگر کسانی هستند که مطابق نظر معاون محترم اجرایی جلوی بدیهیات منافع کشور ایستاده‌اند پس هیچ کدام از وعده‌های آقای پزشکیان محقق نخواهد شد.»

🔹 مسئولیت ادامه‌ی فیلترینگ با عباس عبدی هم هست؛ او بود که بلافاصله پس از تایید صلاحیت پزشکیان شتاب‌زده و تمام‌قد به دفاع از شرکت در انتخابات پرداخت و مدعی شد که در صورت پیروزی پزشکیان، خامنه‌ای با اون همراهی خواهد کرد. اینک باید از عبدی پرسید که براساس کدام نشانه یا اطلاعی به مخاطبان وعده‌ی سراب داده است.

🔹 عبدی در سال ۷۶ از خاتمی دفاع کرد اما با تاکید بر بحران «شکاف قدرت و مسئولیت» در آغاز دهه‌ی هشتاد با طرح «خروج از حاکمیت» از خاتمی جدا شد. بعدا در سال ۹۲ تمام قد به دفاع از روحانی پرداخت اما با انتقاد از «شکاف قدرت و مسئولیت» در سال ۹۸ خواستار استعفای روحانی شد. اکنون برای بار سوم تنها چندماه پس از حمایت همه‌جانبه از پزشکیان در حال جدا شدن از اوست. چنین چیزی از یک فعال سیاسی و تحلیل‌گر با ۴۰ سال تجربه قابل قبول نیست. او در ماجرای پزشکیان هم تحلیل غلطی ارائه داد و هم در حوزه کنشگری، غیرمسئولانه به رویافروشی و سراب‌سازی روی آورد و حال نمی‌خواهد پاسخگوی مسئولیت خودش باشد!

🔹 عبدی در کتاب «اصلاحات به مثابه روش» دولت نیمه‌جان خاتمی را «واکسن اصلاحات به تن استبداد» خوانده که بدون پیشبرد اصلاحات واقعی، به بقای استبداد کمک کرده است. حالا سوال اینجاست در این مدت چه اتفاقی افتاده که انتخابات منجر به تشکیل دولت پزشکیان «مهمترین اتفاق از زمان مشروطیت» شده است؟ آیا دولت پزشکیان مصداق تام و تمام واکسن اصلاحات به تن استبداد برای بقای استبداد نیست؟
@Aliafshari52