ادب‌سار

🪷 آبانگان جشن ستایش گوهری به نام «آب»


🪷 واژه‌ی «آبان» نماد آب‌های پاک و به چم (معنی) آب‌های پاک و هنگام آب و باران و برگرفته از آپَه یا اَپَه در پارسی باستان و آپ در پارسی پهلوی است. این آخشیج (عنصر) همراه آخشیج‌های آتش، خاک و هوا پایه‌های چهارگانه‌ی زندگی بوده و مردم آن‌ها را می‌ستودند. آلوده کردن‌شان هم گناه بزرگی بود. هریک از چهار آخشیج ایزدبانو یا ایزدی داشتند که با پیدایش کیش زرتشتی امشاسپند نامیده شدند.

🪷 هرودت نوشته است که ایرانیان درهیچ رودی پیشاب (ادرار) نمی‌کنند، آب دهان و بینی نمی‌اندازند و دست‌هایشان را در آن نمی‌شویند. آن‌ها شستن دست و تن را در آب روان نمی‌پذیرند و آن را آلوده نمی‌کنند. زیرا به رودخانه و آب ارج می‌نهند. استرابون نیز نوشته ایرانیان تن خود را در چارچوبی به نام آبزن می‌شویند تا آب بیهوده از دست نرود. آن‌ها در آب روان مردار و هرچه ناپاک است، نمی‌اندازند!

🪷 ایرانیان در جشن آبانگان جامه‌ی سپید می‌پوشیدند و در کنار رودها و دریاها نیایش می‌کردند و سپس به پایکوبی می‌پرداختند. پس از پیدایش کیش زرتشتی، خواندن سروده‌ی «آبان‌یشت» یا «آپ‌زور/آب‌زور» به آیین‌های این جشن افزوده شد. ساخت و نوسازی کاریز (قنات)، آب‌انبار، جوی، سرچشمه، چاه، آب‌بند و پل از آیین‌های دیگر نگهداشت و بهره‌برداری بهینه از آب بود. یک نمونه از این کوشش ساخت پالایشگر آب زیگورات چغازنبیل است.

🪷 گفته می‌شود اگر در روز #جشن_آبانگان باران می‌بارید مردان آب‌تنی می‌کردند و اگر نمی‌بارید زنان تن به آب می‌سپردند.
مردم ایران به بهانه‌های گوناگون بر پاسداشت زیست‌‌بوم گواهی می‌دادند، ارزش و جایگاه آب این پیشکش بی‌مانند هستی را می‌دانستند، سرسبزی، زندگی، پاره‌های پرهام (عناصر طبیعت) و پیشکش‌های گیتی را می‌ستودند و برای بالندگی خاک ایران می‌کوشیدند و نام‌های فراوانی که برگرفته از سرسبزی و آبادنی زمین بود، برای فرزندان خود برمی‌گزیدند. چنانچه یکی از ویژگی‌های سه‌گانه‌ی رنگ، بو و مزه‌ی آب دگرگون می‌شد، از آن برای آشامیدن و شست‌وشو بهره نمی‌بردند.

🪷 «جشن انار» یا «انارچینی» که در روزهای آبان در بخش تارم و روستاهای انبوده‎ و رودبار الموت کاسپین (قزوین) برگزار می‌شود، ریشه در جشن آبانگان دارد. جشن انار همراه با شادی، پایکوبی و نواختن ساز و سرنا است. در گذشته چیدن انار پیش از آغاز جشن ناپسند شمرده می‌شد. انار نشانه‌ی آناهیتا ایزدبانوی آب و باروری است. در نشانه‌های باستانی بر نیز نشانه‌ای باران خواهی است.

🪷 اکنون پیشنهاد چند تن از کنشگران زیست‌بوم این است که روز جشن #آبانگان روز میهنی پاسداشت آب نام‌گذاری شود تا در کشور ما که همواره با کمبود آب روبرو است به بهره‌برداری درست و ارجمندانه از آب که ریشه در گذشته‌ی دور ما دارد نگاه ویژه‌ای شود. شاید که بتوان دوباره بخش‌هایی از فرهنگ والای ایرانی را بازسازی کرد.
آبان ‌روز است و ماه آبان
خرّم گردان به آب رَز، جان
مسعود سعد سلمان


✍ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی
🪷 درباره‌ی نیلوفر و جشن آن که در پیوند با ایزدبانو (الهه) آب‌ها است، در اینجا بخوانید:
t.me/AdabSar/20877


🪷 برگرفته از:
- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان «هاشم رضی»
- اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی «رحیم عفیفی»
- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی «منصوره میرفتاح»
- جشن آبانگان روز ملی پاسداشت آب «شاهین سپنتا»

🪷 @AdabSar

👑 در بابِل چه گذشت


بریده‌هایی از ماتیکان (کتاب): کوروش کبیر
نوشته‌ی: هارولد آلبرت کمپ
برگردان: صادق رضازاده شفق


نبونید پیش از آغاز جشن سال دستور داد یک پیشگو بر سنگی بنویسد که کوروش پارسی در پای من سر فرود می‌آورد و سرزمین‌هایش به دست من می‌افتد و هر آنچه تاکنون گرفته است از آن من خواهد شد. نبونید به دستیاران خود گفت که کوروش این نوشته‌ی میخی را نمی‌تواند بخواند.

در ۲۹ ماه تشرین کوروش به دروازه‌ی بابِل رسید و با شکوه ویژه‌ی خود پدیدار شد. از دروازه های ایشتار درون شد و از روی شاخه های درخت خرما که مردم پیش پایش گسترده بودند گذر کرد. انبوه مردم با تکان دادن پارچه‌ها و شاخه‌ها شادی کردند و به پیشوازش آمدند.

کوروش رو به مردم گفت: من بند بندگی از گردن این مردم باز می‌کنم. خانه‌های ویران شده و نیایشگاه‌ها را خواهم ساخت و هم‌اکنون فرمان می‌دهم که این کارها آغاز شود.

کوروش کوشید برای مردم روشن کند که پادشاهی او همچون فرمانروایان پیشین بابل نخواهد بود.
گرچه وی جامه‌ی پادشاهی بر تن داشت ولی نه انگشتر شاهی و نه چوبدستی که هر دو نشانه‌ی برتری بودند در دست نداشت.

کوروش پیش‌تر آرام و ناشناس به بابل رفته بود تا این سرزمین و مردمانش را از نزدیک ببینید و بررسی کند. سنگ‌نبشته‌ی نبونید را هم دیده ولی سخنی نگفته بود. پس از گشودن دروازه‌های این سرزمین دستور داد این سنگ‌نبشته را بردارند و آن را سراسر دروغ خواند. سران بابل پیش‌تر گمان می‌کردند که او خواندن نمی‌داند.


👑 برگردان شده به پارسی
#روز_کوروش

👑 @AdabSar

🕊🌏 کوروش امان زندگان زمین
✍ #مسعود_فرزانگان


کوروش به شهریار خردورز دادگر و پیامبر صلح و آرامش نامور شده و باور اندیشمندان آن است که او مردمش را سربلند می‌خواسته به دادگری کوشیده و همه مردم را از هر نژاد، آیین، باور و سرزمین گرامی می‌داشته و «امان زندگان زمین»* بوده است.

در یادکرد از کوروش اگر پندارهای خردگرایانه او وانهاده شود و پندارهای خودگرایانه جای آن را بگیرد بی‌گمان راه دوستداری او پیموده نخواهد شد.
چه بسیار کسان که دانسته و نادانسته هنوز در تکاپوی کاستن نام کوروش‌اند، او را دشمن می‌پندارند و درنیافته‌اند که بنیان شهریار روشنایی‌ها دوری و کاستن از دشمن است.
و بسیار کسان که با نام کوروش گروهی ویژه برای خود ساخته‌‌اند، کوروش را در بند ویژه‌خواری خویش کوچک کرده‌اند و در نیافته‌اند که بزرگی کوروش، پیامبر همگان بودن است و اندیشه او سربلندی همه مردمان جهان.

ایرانیان اگر در این روزگار نابسامان می‌خواهند ایران بزرگ فرهنگی خود را  آبرومند نگهداری کنند باید پندار خردورزانه و کردار بی‌باکانه‌ی او را در خود بارور کنند و نخستین گام، صلح درونی با خویشتن است. پس آنگاه دوستی و مهر با دیگران و در گستره‌ی بزرگت، گرامی‌داشت باورها و خواسته‌های همه مردم جهان و کوشش برای داشتن آزادی و امان برای همه زندگان زمین...


📒 پی‌نوشت:
«امان زندگان زمین» از کتاب «شهریار روشنایی‌ها» سروده‌ی «سیدعلی صالحی» وام گرفته شده است.
#روز_کوروش

@AdabSar

🗞 در روزنامه خواندم که آتش‌سوزی ساختمان‌های دادگستری و شهربانی به دست آتش‌نشانان خاموش شد.

اگر کوشش‌های استادان زبان در یک سده‌ی گذشته برای پالایش زبان پارسی نبود، این خبر را اینگونه می‌نوشتند:

در جریدهٔ یومیّه قرائت کردم که حریق ابنیه عدلیّه و نظمیّه توسط عمله‌جات اطفاء حریق، اطفاء شد.

✍ #امیر_قربان‌زاده
برگرفته از درگاه «لبخند کویر»
#برگردان_به_پارسی

🗞🖋 @AdabSar