در گاهشمار باستان روز دهم هر ماه، آبان نام دارد. آبان ایزد موکل بر آب محسوب می شود و ویژه وی روز دهم از ماه آبان یعنی روز آبان از ماه آبان است(آبانگان) که به ستایش و نیایش ایزدبانو آناهیتا که ایزد آبهای روان بوده پرداخته میشده است.
اناهیتا در اسطورههای ایرانی، یکی از تابناکترین چهرهها و یکی از کارآمدترین نقشْ وَرزان است و در اوستا، سرود بلند و زیبایی به نام آبانْ یَشت با خیالْ نقشهایی دل پذیر، ویژه نیایش و ستایش اوست:
... اوست بَرومندی که در همه جا بلندْ آوازهاست.
اوست که در بسیار فَرّه مَندی، همچند ِ همه آبهای روی زمین است
در جشن آبانگان، پارسیان به ویژه زنان در کنار رود، دریا و یا چشمه، فرشته آب را نیایش می کنند. آبی را که اوصاف سه گانه اش (رنگ، بو و مزه) تغییر می یافت، برای آشامیدن و شست وشو به کار نمی بردند
زرتشتیان نیز در این روز همانند سایر جشنها به آدریانها (آتشکدهها) میروند و پس از آن برای گرامی داشت مقام فرشتهٔ آبها، به کنار جویها و قناتها رفته و با خواندن اوستای آبزور (بخشی از اوستا که به آب و آبان وابسته است) و به دستیاری مُوبَد خوانده میشود، اهورامزدا را ستایش کرده و درخواست فراوانی آب و نگهداری آن را کرده و پس از آن به شادی میپردازند.