Forward from: نقد اندیشه
فقه دوران گذار
✍️ عبدالعلی بازرگان
سیصد آیه در قرآن با موضوع آزادی، دستمایه اولیه فقه دوران گذار است
🔺امام علی در مذمت علمای زمان خود، به دلیل اختلاف در فتواهایشان می‌فرماید: «آیا خدا دین ناقصی نازل کرده و برای کامل کردن آن باید از آنان کمک بگیرد؟»
🔺اکثریت مردم اهل مطالعه در دین نیستند، دین‌داری‌شان سنتی است و عملکرد مراجع دینی را عین دین می‌دانند. با این حال نه فقه، به معنای شناخت، مُردنی است و نه دینِ فطریِ برپادارنده انسان مردنی است، اما قرائت فقیهان با فتاوی نخ نماشده ناسازگار با دنیای امروز، مسلماً میرا خواهد بود.
🔺فقیهان قرار بود به اتکا اصول چهارگانه کتاب، سنت، عقل و اجماع برای مسائل جدیدی که در جوامع پیش می‌آید، حکمی متناسب استخراج کنند، اما چند درصد فتاوی فقیهان محصول این چهار اصل است؟!
🔺نباید معنای فقه را در میدان احکام محدود کرد. مگر در دوران طلایی تمدن اسلامی که مقارن با قرون وسطای مسیحیت بود، مسلمانان در همه رشته‌های علمی آن زمان، از پزشکی گرفته تا نجوم، فیزیک، شیمی و... سرآمد جهانیان نبودند؟ اوج انحراف با محبوس شدن فقه در احکام فرعیِ فردی بود که با افول معتزله و اوج گیری اشاعره در دوران سلجوقیان و تأسیس نظامیه‌های تحت سلطه دولت، چراغ علم خاموش شد و جهان اسلام به انحطاط افتاد.
🔺نادیده گرفتن سیر طبیعی نزول قرآن و سلسله مراتب اهمیت موضوعات آن و متمرکز شدن در یک موضوع فرعی فردی، سرطانی را تداعی می‌کند که به همه اندام‌ها، متاستاز داده باشد. زیبایی صورت، ناشی از تناسب میان اجزای آن است و بزرگ شدن هر عضو، جز زشتی به بار نمی‌آورد.
🔺مرحوم دکتر یدالله سحابی، پایه‌گذار فقه زیست‌شناسی در ایران است؛ تفقه به طبقه و قشر ویژه‌ای محدود نمی‌شود. قلمرو آن نیز به احکام شرعی محدود نمی‌گردد، پس استادان و دانشجویان رشته‌های مختلف علمی دانشگاه در مفهوم عام کلمه فقه، در حال فهمیدن و شناخت جهان، علوم و معارف مختلف هستند و هر استادی را می‌توان فقیه رشته خود دانست.
🔺آیا می‌توان عنوان کرد که فقه در اسلام، وضعیتی استثنایی در مقایسه با سایر ادیان دارد؟ در مورد بایدها و نبایدها و قوانین دینی، الزامی بودن یا نبودن فعلی را باید از کتاب آسمانی آن دین فهمید، نه نظر متولیان آن که می‌تواند متفاوت و متضاد باشد
🔺در قرآن بیش از سیصد آیه در ارتباط با آزادی می‌توان یافت که دستمایه اولیه «فقه دوران گذار» است؛ دوره گذر از فقه کنونی برای فقیهانی که بخواهند درباره اسلام رحمانی و آزادی مخالفان حرف تازه‌ای بزنند.
▫️بازرگان، عبدالعلی، مجله نقد اندیشه، شماره دوم و سوم، صص ۱۸۹-۱۵۸
💢لینک خرید مجله
https://zarinp.al/584858
▪️اینستا
instagram.com/naghdeandisheh
▪️توییتر
twitter.com/naghdeandisheh
@naghdeandisheh
✍️ عبدالعلی بازرگان
سیصد آیه در قرآن با موضوع آزادی، دستمایه اولیه فقه دوران گذار است
🔺امام علی در مذمت علمای زمان خود، به دلیل اختلاف در فتواهایشان می‌فرماید: «آیا خدا دین ناقصی نازل کرده و برای کامل کردن آن باید از آنان کمک بگیرد؟»
🔺اکثریت مردم اهل مطالعه در دین نیستند، دین‌داری‌شان سنتی است و عملکرد مراجع دینی را عین دین می‌دانند. با این حال نه فقه، به معنای شناخت، مُردنی است و نه دینِ فطریِ برپادارنده انسان مردنی است، اما قرائت فقیهان با فتاوی نخ نماشده ناسازگار با دنیای امروز، مسلماً میرا خواهد بود.
🔺فقیهان قرار بود به اتکا اصول چهارگانه کتاب، سنت، عقل و اجماع برای مسائل جدیدی که در جوامع پیش می‌آید، حکمی متناسب استخراج کنند، اما چند درصد فتاوی فقیهان محصول این چهار اصل است؟!
🔺نباید معنای فقه را در میدان احکام محدود کرد. مگر در دوران طلایی تمدن اسلامی که مقارن با قرون وسطای مسیحیت بود، مسلمانان در همه رشته‌های علمی آن زمان، از پزشکی گرفته تا نجوم، فیزیک، شیمی و... سرآمد جهانیان نبودند؟ اوج انحراف با محبوس شدن فقه در احکام فرعیِ فردی بود که با افول معتزله و اوج گیری اشاعره در دوران سلجوقیان و تأسیس نظامیه‌های تحت سلطه دولت، چراغ علم خاموش شد و جهان اسلام به انحطاط افتاد.
🔺نادیده گرفتن سیر طبیعی نزول قرآن و سلسله مراتب اهمیت موضوعات آن و متمرکز شدن در یک موضوع فرعی فردی، سرطانی را تداعی می‌کند که به همه اندام‌ها، متاستاز داده باشد. زیبایی صورت، ناشی از تناسب میان اجزای آن است و بزرگ شدن هر عضو، جز زشتی به بار نمی‌آورد.
🔺مرحوم دکتر یدالله سحابی، پایه‌گذار فقه زیست‌شناسی در ایران است؛ تفقه به طبقه و قشر ویژه‌ای محدود نمی‌شود. قلمرو آن نیز به احکام شرعی محدود نمی‌گردد، پس استادان و دانشجویان رشته‌های مختلف علمی دانشگاه در مفهوم عام کلمه فقه، در حال فهمیدن و شناخت جهان، علوم و معارف مختلف هستند و هر استادی را می‌توان فقیه رشته خود دانست.
🔺آیا می‌توان عنوان کرد که فقه در اسلام، وضعیتی استثنایی در مقایسه با سایر ادیان دارد؟ در مورد بایدها و نبایدها و قوانین دینی، الزامی بودن یا نبودن فعلی را باید از کتاب آسمانی آن دین فهمید، نه نظر متولیان آن که می‌تواند متفاوت و متضاد باشد
🔺در قرآن بیش از سیصد آیه در ارتباط با آزادی می‌توان یافت که دستمایه اولیه «فقه دوران گذار» است؛ دوره گذر از فقه کنونی برای فقیهانی که بخواهند درباره اسلام رحمانی و آزادی مخالفان حرف تازه‌ای بزنند.
▫️بازرگان، عبدالعلی، مجله نقد اندیشه، شماره دوم و سوم، صص ۱۸۹-۱۵۸
💢لینک خرید مجله
https://zarinp.al/584858
▪️اینستا
instagram.com/naghdeandisheh
▪️توییتر
twitter.com/naghdeandisheh
@naghdeandisheh