یک حرف از هزاران

#گزیده_های_ایران
☑️ غزه و اسرائیل و دو تصویر متفاوت!
▫️صابر گل عنبری، @Sgolanbari

صبح امروز آتش‌بس در باریکه غزه رسما آغاز شد و جنگ ویرانگر ۱۵ ماهه در این منطقه متوقف شد. لحظه توقف این جنگ نه فقط برای مردم غزه بلکه برای منطقه و جهان نیز مسرت‌بخش است و دستکم برای مدتی و لو چند ماه یا چند سال صحنه‌های نسل‌کشی و قتل عام آنلاین کودکان و زنان از صفحات شبکه‌های تلویزیونی کنار می‌رود.

بازگشت آرامش به غزه کلید بازگشت آرامش به منطقه است و متعاقب آن هم حملات حوثی‌های یمن به اسرائیل نیز متوقف می‌شود و آب‌های دریای سرخ و باب المندب هم «فعلا» آرام می‌گیرند.

به طور حتم مواردی از نقض آتش‌بس در سطحی محدود رخ می‌دهد و به احتمال زیاد هم بعد از مرحله نخست آن مرحله دوم شروع خواهد شد؛ هر چند ممکن است که مذاکرات آتی ظرف دو هفته آینده درباره این مرحله با دشواری‌ها و مشکلاتی و حتی تا سر حد انفجار مواجه شود. در کل چنان که قبلا هم در یادداشتی گفته شد، جنگ بعد از سه مرحله آتش‌بس به دو دلیل بعید است از سرگرفته شود؛ نخست مخالفت دونالد ترامپ و دیگری این که بازگشت اسرائیل به جنگ در واقع به معنای افتادن دوباره در «چرخه فرسایشی» و «بن‌بستی راهبردی» است.

پیام دیشب دونالد ترامپ در تایید مدعای پیشگفته روشن بود. وی به شبکه «ان بی سی» گفت که «معنای احترام به ما پایداری آتش‌بس است و عکس آن یعنی جهنمی که برپا خواهد شد.» این سخنان او در حالی است که برخی منابع اسرائیلی از وعده نتانیاهو به شرکای اولتراراست خود مبنی بر بازگشت به جنگ در آینده خبر داده بودند.

قبل از توافق آتش‌بس نیز دو بار ترامپ این «تهدید جهنمی» خود را تکرار کرد و همان زمان هم بیان شد که مقصود او نتانیاهو است؛ به این علت که ترامپ این آتش‌بس را برای آغاز سیاست خاورمیانه‌ای خود ضروری می‌داند، اما ابزار فشاری بر حماس برای به تسلیم واداشتن آن نداشت؛ ولی در مقابل بر نتانیاهو فشار آورد و احیانا جنبه رسانه‌ای هم به آن داد‌. این مواجهه واقع‌بینانه ترامپ با جنگ غزه مولود این باور بود که اهداف جنگ پس از ۱۵ ماه دیگر قابل تحقق نیست. حالا هم تهدید جهنمی جدید ترامپ بعد از توافق می‌تواند ضامن عدم از سرگیری جنگ شود.

ناگفته هم نماند که اقتضای شخصیت خودشیفته ترامپ کار با رهبران «قوی و مقتدر» است؛ اما به نظر می‌رسد که بی‌بی از نظر او دیگر چنین خصوصیتی ندارد و دستکم این که آینده‌‎ای سیاسی برای او در اسرائیل نمی‌بیند که خود را در گیر و دار کار با او ببیند. از این منظر می‌توان گفت که همین رویکرد ترامپ در صورت استمرار بعید نیست که پایان عمر سیاسی نتانیاهو و دولت راستگرایان تندرو را نزدیک‌تر کند.

این که ترامپ «بهترین» رئیس جمهور آمریکا برای اسرائیل باشد، لزوما به این معنا نیست که برای نتانیاهو نیز چنین باشد. این موضوع را در آینده بیشتر می‌توان شکافت.

در این میان، دیروز نتانیاهو پس از چند روز از اعلان توافق آتش‌بس، سکوت خود را شكست و سخنرانی کرد که «ضعیف‌‌ترین» سخنرانی او از آغاز جنگ غزه تاکنون بود و برونداد بدترین روزهای بی‌بی است که با پذیرش توافق آتش‌بس شروع شده است. اجماع اسرائیلی مبنی بر شکست جنگ غزه در تحقق اهدافش روزهای پرفشار و پردردسری برای او رقم خواهد زد. چه بسا گریه دیروز برخی وزرای اسرائیلی پس از تصویب توافق آتش‌بس تصویری سورئال در اسرائیل درباره پایان جنگی است که غزه را با خاک یکسان کرد؛ با این حال طرف قوی معادله احساس شکست می‌کند و طرف مقابل با وجود این حجم تاریخی ویرانی احساس پیروزی می‌کند.

در این باره هم آنچه فشار روانی توافق را بر نتانیاهو مضاعف کرده است این که اسرائیل هنوز نمی‌داند چه تعداد از ۳۳ گروگانی که قرار است در مرحله اول آزاد شوند، زنده و چه تعداد مرده هستند.

به احتمال زیاد از امروز هم فشار افکار عمومی، مخالفان و شرکای او با انتشار تصاویر جشن ساکنان نوار غزه و بازگشت نیروهای پلیس حماس به خیابان‌های غزه مضاعف شود. تحلیلگران اسرائیلی از جمله امیحای استاین این بازگشت را به معنای تداوم حکمرانی حماس و شکست ایجاد جایگزینی برای آن دانسته و نوعم امیر تحلیل‌گر اسرائیلی این پرسش را مطرح کرد که پس از ۱۵ ماه جنگ چرا باید جیپ‌های نظامی حماس همچنان در خیابان‌های غزه بچرخند؟

البته این حکمرانی هم در سایه پیامدهای انسانی و اقتصادی سنگین جنگ از جمله ویرانی بی‌سابقه غزه و مانع‌تراشی‌ها برای بازسازی آن با چالش‌های بزرگی مواجه خواهد بود.

گفته می‌شود قطر و کشورهای دیگری برای بازسازی غزه وعده داده‌اند، اما در سایه تداوم حکمرانی حماس در این منطقه احتمالا، اسرائیل در آینده به اهرم‌های فشار دیگری به ویژه تشدید محاصره اقتصادی برای جلوگیری از بازسازی غزه روی آورد.

حال باید دید کمیته مشترک میان فتح و حماس برای اداره نوار غزه تشکیل می‌شود یا حماس به تنهایی به مواجهه با این معضل خواهد رفت.
@yekhezaran

#گزیده_های_ایران
☑️ ابرپروژه انتقال گاز روسیه؛ تلاشی برای تبدیل ایران به هاب گازی
بازنشر باتوجه به سفر رئیس‌جمهور به مسکو
▫️اندیشکده تهران، @InstituteTehran

🔹چشم‌انداز مصرف انرژی جهانی نشان می‌دهد حدود ۲۲٪ از سبد انرژی مصرفی جهان در سال ۲۰۵۰ را گاز طبیعی تشکیل خواهد داد. با توجه به اهمیت گاز طبیعی در مناسبات آینده انرژی جهانی، همکاری ایران با روسیه در این زمینه باعث تقویت نقش ج.ا.ایران در معادلات آینده انرژی جهانی و به تبع آن اقتصاد، سیاست و امنیت در منطقه و جهان خواهد شد. در این بین حتی کشورهایی که فاقد منابع طبیعی گاز هستند نیز سعی دارند با نقش‌آفرینی در ترانزیت و فرآورش آن، خود را به یک بازیگر پیشرو در این عرصه مبدل کنند.

🔸وقوع جنگ اوکراین این فرصت را برای جمهوری اسلامی ایران فراهم نمود تا با استفاده از ظرفیت دیپلماسی انرژی خود، الگویی از همکاری با روسیه را به‌عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گاز جهان ترسیم نماید. از جمله همکاری‌های موفق ایران و روسیه در طول سال‌های اخیر، می‌توان به تفاهم ۴۰ میلیارد دلاری با گازپروم،  سرمایه‌گذاری ۴.۵ میلیارد دلاری روسیه در توسعه میادین، انتقال تکنولوژی پلتفرم فروش و تجارت گاز روسیه و در نهایت توافق واردات و انتقال روزانه ۱۵۰ میلیون متر مکعب گاز از روسیه به ایران اشاره نمود.

💢 واردات گاز از روسیه؛ پروژه فراجناحی ایران

🔸با توجه به اهمیت بالای ناترازی انرژی و در راس آن، ناترازی گاز در مجموعه مسائل اولویت‌دار کشور، موضوع راهبردی دیپلماسی انرژی در دستور کار جدی دولت‌های سیزدهم و چهاردهم قرار داشته است. چنانکه محسن پاک آئین، وزیر نفت دولت چهاردهم طی سخنرانی خود در روز کسب رای اعتماد از مجلس، به اهمیت و ضرورت پیگیری توافقات انجام شده جهت واردات گاز از روسیه در دولت سیزدهم اشاره نمود.

🔸کاهش صادرات گاز روسیه به اروپا که به تبع جنگ اوکراین ایجاد شد، ظرفیت مازاد سالانه ۹۵ میلیارد متر مکعبی را برای روسیه فراهم کرده است. اولین گام واردات گاز از روسیه با توافق شهید رئیسی و پوتین انجام گرفت، سپس در سفر الکسی میلر، مدیرعامل شرکت گازپروم به تهران در تیرماه سال ۱۴۰۳ توافق واردات روزانه ۳۰۰ میلیون مترمکعب گاز از روسیه به ایران میان وزارت نفت و شرکت گازپروم به امضاء رسید. هرچند در ادامه مذاکرات، دو طرف به‌عنوان گام نخست بر واردات سالانه ۵۵ میلیارد متر مکعب معادل روزانه ۱۵۰ میلیون متر مکعب به توافق رسیدند.

🔸با این وصف صادرات و انتقال گاز روسیه از مسیر ایران، منافع متعددی برای کشور پدید خواهد آورد که اهم آن‌ها به شرح زیر است:

1️⃣ افزایش نقش‌آفرینی ایران در بازار جهانی انرژی
2️⃣ تقویت وابستگی متقابل منطقه‌ای و تبدیل ایران به هاب گازی
3️⃣ اجرای کامل تعهدات صادراتی پیشین ایران
4️⃣ افزایش توان بازاریابی با تاکید بر بازار ۳۰ میلیارد مترمکعبی هند
5️⃣ کاهش ناترازی و جلوگیری از خسارت ۱۵ میلیارد دلاری و آسیب‌های زیست‌محیطی
6️⃣ اجرای طرح‌های توسعه‌ای نیازمند انرژی

باتوجه به اهمیت بالایی که انتقال و ترانزیت گاز طبیعی از روسیه دارد، می‌توان مدعی شد یکی از مهم‌ترین طرح‌های حوزه انرژی و حتی سیاست‌خارجی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران در حال رقم خوردن است. این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار است که ضرورت دارد با نگاه فراجناحی و فراتر از دولت‌ها به آن نگریسته شود و دولت چهاردهم با عزم جدی بر اجرای آن مصمم باشد. لازم است تمامی اقدامات ضروری برای تبدیل توافقات اولیه به قرارداد و سپس آغاز عملیات اجرایی آن میان دو دولت سریعا به انجام برسد.


🔗 متن کامل در اندیشکده تهران
https://institutetehran.com/art/189
@yekhezaran

#کتاب_ها
☑️ انقلاب بدون انقلابیون: معنابخشی به بهار عربی
▫️مجتبی قلی­ پور، پژوهشگر ارشد مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه

اشاره: کتاب انقلاب بدون انقلابیون: معنابخشی به بهار عربی (۲۰۱۷) یکی از مهم­ترین آثار آصف بیات، سیاست‌شناس و جامعه‌شناس ایرانی- آمریکاییِ دارای شهرت جهانی است که بر فهم مبتنی بر مشاهده و تجربۀ انقلاب‌های عربی متمرکز شده است. بیات یکی از جدی‌ترین پژوهشگران جنبش‌های اجتماعی و انقلاب‌ها در منطقۀ خاورمیانه تبدیل شده است. کتاب انقلاب بدون انقلابیون با رویکردی مقایسه‌ ای بین این انقلاب­ها و انقلاب­های دهۀ ۱۹۷۰ از جمله انقلاب اسلامی ایران نه ­تنها به فهم بهتر انقلاب­های عربی کمک کرده، بلکه پرتوی جدید برای فهم انقلاب­های سدۀ بیستمی هم می ­افکند.

🔗 متن کامل در پیوند زیر:
https://www.cmess.ir/Page/View/2025-01-18/11451
@yekhezaran