👆2. آقای امرایی فرموده‌اند که حکم به تعدّد زوجات در آیه‌ی سوّم سوره‌ی نساء آمده است و پیامبر گرامی اسلام و امامان شیعی نیز خود ازدواج‌های متعدّد داشته‌اند و لذا حکم به تعدّد زوجات، "حکمی اجتهادی" نیست. ایشان بدین ترتیب خواسته‌اند مسؤولیت این حکم را از دوش فقهای مسلمان بردارند. در مقام پاسخ عرض می‌کنم که تمامی احکام فقهی چون از مجرای خِرَد و استنباط فقیه گذر می‌کنند، حکمی اجتهادی تلقّی می‌شوند؛ ولو این‌که اصل حکم در قرآن نیز موجود باشد. رأی به تداوم حکمی شرعی در جوامع مدرن، آن‌هم حکمی که اختصاص به اجتماعات قبیله‌ای و ریشه در عرف و فرهنگ اجتماعی قبیله‌ای دارد، قطعاً مربوط به اجتهاد فقیه است و مسؤولیت آن نه بر عهده‌ی قرآن و نه برعهده‌ی پیامبر و امامان شیعی است بل‌که فقط و فقط مسؤولیت تداوم چنین حکمی در جوامع مدرن برعهده‌ی فقهای مسلمان است. می‌دانیم که "تعدد زوجات (چند همسري) به معناي اختيار کردن بيش از يک زن براي مرد، شيوه‌اي از نکاح است که از احکام تأسيسي اسلام نيست؛ و از جوامع ابتدايي تا کنون وجود داشته است" (سلطانی دهنوی، 1388). مسؤولیت تأیید و تصویب حکم حقوقیِ مختصِّ اجتماعات بدوی و قبیله‌ای برای جامعه‌ی پیش‌رفته و مدرن که در آن با انسان‌هایی متفاوت و وضعی متفاوت مواجه هستیم، صرف نظر از مطلوب بودن یا نامطلوب بودن این گونه احکام، برعهده‌ی کسانی است که در عصر مدرن می‌زیند و عصر مدرن را تجربه کرده‌اند، امّا احکام اجتماع قبیله‌ای را برای آن تجویز می‌کنند. این‌که پیامبر گرامی اسلام و امامان شیعی تعدّد زوجات را انجام داده‌اند، دالِّ بر جواز تصویب و تأیید دایمی این حکم نیست و نمی‌تواند باشد. آن بزرگواران بر حسب عرف زمانه‌ی خود که مورد تأیید و تصویب اکثریت افراد اجتماع بوده است زیسته‌اند و احکام حقوقی عصر خود را رعایت نموده‌اند و بدان ملتزم بوده‌اند. دلیل این مدّعا هم دقیقاً همین است که امروزه فقها و علمای متعدّدی این گونه احکام را تأیید و تصویب نمی‌کنند (ادامه دارد.)

🔸مأخذشناسی
احمدی، خدابخش (۱۳۹۳) تعدد زوجات و رضایت زناشویی: بررسی مقایسهای دو گروه از ازدواجهای تک‌همسری و چندهمسری، اولین کنگره ملی روانشناسی خانواده گامی در ترسیم الگوی مطلوب خانواده، اهواز، انجمن علمی روانشناسی خانواده ایران، دانشگاه شهید چمران اهواز، https://www.civilica.com/Paper-FPAI01... .html

رفعتی، مریم (1394) مقایسه رضایت زناشویی، صمیمیت زناشویی و صمیمیت جنسی در زنان متأهل خانواده‌های تک‌همسری با چندهمسری شهر قشم. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد در رشته‌ی مشاوره‌ی خانواده، به راه‌نمایی کوروش محمدی و به‌مشاوره‌ی سیدعبدالوهاب سماوی. دانش‌گاه هرمزگان، دانش‌کده‌ی علوم انسانی.

سلطانی دهنوی، زهرا (1394) بررسی فقهی و حقوقی تعدد زوجات. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد در دانش‌کده‌ی الاهیات و معارف اسلامی دانش‌گاه الزهرا، به‌راه‌نمایی فریبا حاجیعلی و به‌مشاوره‌ی فریبرز ایمانیان. دانش‌کده‌ی الاهیات و معارف اسلامی دانش‌گاه الزهرا.

میرعابدینی، سیده زهره (1394) تنش‌های دینی زنان. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی جامعه‌شناسی. به‌راه‌نمایی حسن محدثی گیلوایی و به مشاوره‌ی مهرداد جواهری‌پور. دانش‌کده‌ی علوم اجتماعی واحد تهران مرکزی دانش‌گاه آزاد اسلامی.

حسن محدّثی گیلوایی / 11 خرداد 1397
@HasanMohaddesi